نوآوران آنلاین- در شرایط کنونی یکی از موانع دستیابی به رشد و توسعه کشور را می‌توان در نبود سیاست‌های مناسب در زمینه اقتصادی دانست. بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند که نبود مدیریت کارآمد و شایسته موجب ضعف در بسیاری از حوزه‌ها شده است. کارشناسان همچنین عملکرد تیم اقتصادی دولت دوازدهم را چندان خوب و متناسب با برنامه‌های انتخاباتی دکتر روحانی ارزیابی نمی‌کنند و اعتقاد دارند که باید سنجیده‌تر و آگاهانه‌تر نسبت به سیاستگذاری در اقتصاد اقدام شود تا شاهد کاهش مشکلات و حرکت به سوی توسعه باشیم.
در همین خصوص به گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد تقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
* متأسفانه این‌طور که از اوضاع برمی‌آید تیم اقتصادی دولت ضعیف عمل می‌کند و نظارت قوی بر بازار ندارد و به نوعی می‌توان گفت اقتصاد رها شده است. شما عملکرد تیم اقتصادی دولت را چطور ارزیابی می‌نمایید.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی کشور از دو مشکل اساسی رنج می برد؛ یکی سیاست خارجی و دیگری مسائل اقتصادی است. همواره دولت‌ها با این دو مشکل عمده و همچنین فراز و نشیب قیمت‌ها و تورم مواجه بودند. متأسفانه هر دولتی که اداره امور کشور را به عهده گرفت، منظومه فکری جدیدی را ایجاد کرد. به این ترتیب می‌توان گفت حدود چهل سال است که با آزمون و خطا روبه‌رو هستیم و از تجربه‌های گذشته‌مان بهره‌ای نبرده‌ایم. در دولت سازندگی با موضوع تورم مواجه بودیم. در دولت اصلاحات شاهد ثبات اقتصادی و رشد اقتصادی مناسب و همچنین سیاست خارجی خوبی بودیم، اما متأسفانه در دولت نهم و دهم وضعیت بسیار بدی در بحث سیاست خارجی و همچنین مسائل حوزه اقتصادی داشتیم که علت این اتفاق را می‌توان در نبود علم و آگاهی نسبت به مسائل و به‌ویژه حوزه علم اقتصاد در اعضای کابینه دولت نهم و دهم و نداشتن منظومه فکری مناسب دانست. در نتیجه چنین شرایطی دولت احمدی‌نژاد بدترین تجربه دولت بعد از انقلاب بود و سقوط ارزش پول ملی و تورم بالا و خسران مردم تا جایی پیش رفت که تا سال‌ها بعد در پی جبران این ضررها هستیم. وقتی که دولت تدبیر و امید روی کار آمد، همه انتظار داشتند که وضعیت بهبود یابد و درصد بالای رأی مردم به دلیل رفع مشکلات اقتصادی و کاهش تورم و جلوگیری از سقوط ارزش پول ملی بود. انصافاً دولت یازدهم در زمینه سیاست خارجی بسیار موفق عمل کرد و موضوع پرونده هسته‌ای به برجام ختم شد و در زمینه مهار تورم نیز با وجود انتقاداتی که به موضوع رکود وارد بود، اما به نسبت بهتر عمل شد. در مجموع می‌توان گفت دولت یازدهم دولت موفق‌تری بود، اما در دولت دوازدهم تیم اقتصادی دولت با انتقاداتی از جمله ناهمگونی در تیم اقتصادی مواجه شد و در عرصه اقتصاد نیز مشکلاتی را شاهد بودیم. وعده‌ها و برنامه‌های انتخاباتی دکتر روحانی بسیار امیدوارانه بود و مردم خیلی امیدوار شدند که اوضاع بهبود می‌یابد و شاهد اتفاقات خوب در خواهند بود، اما آنچه در عمل مشاهده شد، این بود که میان وعده‌ها و واقعیت تفاوت‌های بسیاری وجود دارد. تورم تا اندازه‌ای در دولت تدبیر و امید مهار شد، اما در بخش‌های تولید و صنعت شاهد رکود و تعطیلی بودیم. اکنون نیز درگیر بحران ارز هستیم؛ درحالی‌که تیم اقتصادی دولت موظف به پیش‌بینی این بحران ارزی است و باید این امر از قبل پیش‌بینی می‌شد. چند ماه قبل دکتر روحانی طی مصاحبه‌ای تلویزیونی قاطعانه اعلام کردند که دلار رقمی کمتر از 4 هزار تومان و نرخی ثابت خواهد داشت، اما در عمل شاهد اتفاقی متناقض با این بودیم. از دی ماه سال 96 با محدودیت ارز روبه‌رو شدیم و دولت نیز از این اتفاق آگاه بود، اما متأسفانه یکی از دستاوردهای بسیار منفی حضور دلالان و رانت‌خوارها در اقتصاد این بود که با استفاده از قدرت نفوذشان و رانت اطلاعاتی به دنبال ایجاد فرصتی برای بهره بردن از وضعیت موجود بودند. از این رو ضروری است که تیم اقتصادی دولت واقعیت‌ها را ببیند و متناسب با آن‌ها نسبت به اتخاذ سیاست‌های مناسب اقدام نماید.
* به نظر شما تا چه اندازه ضروری است که دولت شفاف با مردم صحبت و اقتصاد را ساماندهی کند؟
دولت باید با مردم شفاف‌تر صحبت کند و امروز روزگاری نیست که از دید مردم امری مخفی بماند و علت آن را می‌توان در قوی شدن رسانه‌ها دانست که اکنون مرزها شکسته شده و مردم به خوبی نسبت به مسائل آگاه‌اند. دولت باید صراحتاً به مردم بگوید عامل بحران ارز چه بوده است، اگر عامل اصلی ضعف دولت و بانک مرکزی بوده به طور شفاف باید اعلام شود. در صورتی که تیم اقتصادی دولت موجب بروز مشکل شده باشد، باید حتماً رئیس‌جمهور نسبت به تغییر آن‌ها اقدام نماید؛ چراکه در صورت تداوم فعالیت تیم اقتصادی ناکارآمد، قطعاً شاهد خارج شدن کنترل بازار از دست مسؤولان خواهیم بود و مجدد بحران را تجربه خواهیم کرد. این در حالی است که تیم اقتصادی دولت باید همگون و واحد عمل کند و عالم به علم اقتصاد باشد و آگاهانه و کارشناسی شده مسائل را پیگیری نماید.
* دستگاه وزارت خارجه کشور باید برای برقراری روابط دوستانه با دیگر کشورها همچون اروپا چه اقداماتی انجام دهد؟
علاوه بر مسائل اقتصادی، به اعتقاد من در زمینه سیاست خارجی نیز باید دولت تدبیر و امید سیاست‌هایی مبتنی بر گسترش روابط و مناسبات با دیگر کشورها را دنبال کند؛ چراکه با در پیش گرفتن سیاست انزواطلبی و منفعلانه راه به جایی نمی‌بریم. بر این باورم که هنوز زمان برای ایجاد اصلاحات ساختاری در کشور وجود دارد و باید فکری در راستای رفع مشکلات کنند تا بحران‌های بدتری را در داخل و خارج تجربه نکنیم. در این راستا باید در داخل کشور شاهد ایجاد گفت‌وگوی ملی باشیم تا تفاوت دیدگاه‌‌ها را در سایه تفاهم و تعامل به حداقل برسانیم و از دیگر سو در زمینه خارجی نیز باید روابطی منطقی و مبتنی بر مصالح ملی را با دنیا برقرار کنیم.