نوآوران آنلاین-29سپتامبر(۷مهر)، به عنوان روز جهانی قلب نامگذاری شده است. هدف از این روز ارتقای سلامت قلب و تشکیل کمپین‌هایی برای اطلاع رسانی از این بیماری و راه‌های پیشگیری و کنترل آن است. شعار بین‌المللی روز جهانی قلب نیز "My heart, Your heart"، "قلب من، قلب تو" انتخاب شده است.
هم‌پیمان برای سلامت قلب
در ایران نیز شعاری تحت عنوان "هم‌پیمان برای سلامت قلب" برای این روز نامگذاری شده است. هدف از این شعار هم‌پیمان شدن برای سلامت قلب‌هایمان است. در این پیمان قول می‌دهیم مراقب تغذیه و فعالیت بدنی خود باشیم، قول می‌دهیم سیگار نکشیم و الکل ننوشیم. این یک قول ساده برای قلب من و قلب تو است تا به قلب خود و سلامتش متعهد باشیم.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، سالانه ۱۷.۵ میلیون نفر در دنیا در اثر بیماری‌های قلبی – عروقی جان خود را از دست می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ این آمار به ۲۳میلیون نفر برسد. تقریبا در تمامی کشورها اولین عامل مرگ‌ومیر، بیماری‌های قلبی است.
سکته‌های قلبی، اولین عامل مرگ در ایران
اولین و مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر در ایران ناشی ازسکته‌های قلبی است که حدودا ۴۴ درصد مرگ‌ومیر در کشور را شامل می‌شود. در رده دوم عامل مرگ‌میر نیز سکته‌های مغزی قرار می‌گیرند.
افزایش بیماری‌های قلبی علل زیادی دارد. بیماری‌های قلبی ممکن است ژنتیکی باشند و به طور مادرزادی از همان بدو تولد در فرد بروز کنند. اما موثرترین و عمده‌ترین علل در بروز بیماری‌ها و سکته‌های قلبی، عومل محیطی و شیوه زندگی فرد در جوامع مختلف است.
چهار عامل اصلی بروز بیماری‌های غیرواگیر
بیماری‌های قلبی – عروقی، سرطان، دیابت و بیماری‌های مزمن تنفسی از عمده‌ترین بیماری‌های غیرواگیر هستند که در راس آن‌ها بیماری‌های قلبی – عروقی است. چهارعامل رفتاری مشترک تغذیه ناسالم، فعالیت بدنی اندک، مصرف الکل و استعمال دخانیات در بروز بیماری‌های غیرواگیر نقش دارند. اگر اصلاحی در این چهار رفتار صورت گیرد از مجموعه بیماری‌های مذکور کاسته می‌شود.
تغذیه ناسالم یکی از دلایل بروز بیماری‌های قلبی است که در بعضی جوامع به صورت سوءتغذیه و در بعضی دیگر با افزایش میزان مصرف مواد غذایی آن هم با روش‌های غیربهداشتی، بروز می‌کند. برای داشتن یک تغذیه سالم، رژیم غذایی مناسب برا یفرد توصیه می‌شود؛ برای مثال، مصرف روزانه کمتر از پنج گرم نمک، مصرف روزانه حداقل پنج سهم میوه و سبزی ( حدود ۴۰۰ گرم)، پرهیز از مصرف شیرینی و چربی زیاد.
صنعتی شدن جوامع و افزایش ظهور فضای مجازی بین مردم، موجب کم تحرکی آن‌ها شده است. توصیه برای پیشگیری از وقوع بیماری‌های قلبی، تحرک و فعالیت بدنی کافی است. هر فرد باید ۱۵۰ دقیقه در سه تا پنج نوبت منظم در طول هفته ورزش‌های هوازی (پیاده‌روی، شنا، فوتبال، والیبال و ...) انجام دهد.
از طرفی هم احتمال بروز حملات قلبی در افراد سیگاری ۲ تا ۳ برابر بیشتر از غیر سیگاری‌ها است. در سیگاری‌ها سکته قلبی عامل کشنده‌تری نسبت به غیر سیگاری‌هاست که احتمالا به علت اثرات دخانیات به عنوان سم برای عضلات قلب است. خطرات حمله قلبی در زنان سیگاری بالای ۴۰ سال که قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند نیز بالاتر است.
درباره مصرف الکل و دخانیات نیز تاکید بر این است که به طور قطع از مصرف آن‌ها خودداری شود و در برابر دود دست دوم هم قرار نگیریم. خطر حمله قلبی طی یک سال بعد از ترک سیگار نصف می‌شود، این خطر پس از پنج سال برابر با افراد غیر سیگاری خواهد شد. ترک سیگار بعد از یک حمله قلبی می‌تواند شانس حمله بعدی را نصف کند.
دکتر علیرضا مهدوی - معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در گفت‌گو با ایسنا، درباره برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی و هدف آن می‌گوید: ممکن است تعداد مرگ و سکته‌های ناشی از بیماری‌های قلبی، افزایش یابد، بر همین اساس برنامه‌هایی برای پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی وجود دارد. هدف از این برنامه‌ها، کنترل سکته‌ها و مرگ‌ومیرهای زودرس (سنین ۳۰ تا ۷۰ سالگی) ناشی از بیماری‌های قلبی و تعویق انداختن آن به سنین بعد از ۷۰ سالگی است.
اجرای طرح خطر سنجی قلبی - عروقی در خانه‌های بهداشت
وی درباره برنامه‌های وزارت بهداشت در رابطه با پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی توضیح می‌دهد و می‌گوید: از یکی دو سال گذشته، وزارت بهداشت برنامه‌هایی را برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی – عروقی، دیابت، فشارخون و... طراحی کرده است. این برنامه با نام طرح خطرسنجی قلبی – عروقی(تعیین احتمال وقوع یک حادثه کشنده یا غیر کشنده برای 10 سال آینده) در مراکز و خانه‌های بهداشت در سطح یک ارایه خدمات، در حال اجراست.
چند درصد ممکن است تا 10 سال آینده بیماری قلبی بگیرید؟
مهدوی ادامه می‌دهد: خطر وقوع یک حادثه کشنده یا غیرکشنده قلبی را با توجه به سن فرد، با اندازه‌گیری فشارخون، کلسترول، قند خون در افراد محاسبه می‌کنیم. عمده گروهی که در معرض خطر بیماری‌های قلبی هستند در سنین ۴۰ تا ۷۵ سالگی قرار دارند، ما افراد را از ۳۰ سالگی به بالا بررسی می‌کنیم و آن‌ها را مطلع می‌کنیم چند درصد ممکن است در یک دهه آینده دچار حملات قلبی شوند.
روند کاهشی سن ابتلا به بیماری‌های قلبی
وی با بیان اینکه سن ابتلا به بیماری‌های قلبی روند کاهشی را طی می‌کند و دلیل این روند کاهشی، افزایش وزن، کم‌تحرکی و افزایش مصرف دخانیات و الکل است، می‌افزاید: توصیه ما به همه افراد این است که تغذیه مناسب و سالم، تحرک کافی داشته باشند و از استعمال دخانیات و مصرف الکل خودداری کنند. در افرادی که احتمال بروز بیماری قلبی وجود دارد، بر اساس میزان خطر برررسی شده، دارو درمانی را شروع می‌کنیم.
مهدوی ادامه می‌دهد: در افردای که خطر بالای ۳۰ درصد دارند، کنترل فشار خون، قند خون(در صورت داشتن دیابت) را شروع کرده و به این افراد داروهای کاهنده چربی خون (استاتین) تجویز می‌کنیم. این نوع داروها را به دیابتی‌های بالای ۴۰ سال که چربی خون نرمالی دارند نیز تجویز می‌شود. این داروها از رسوب چربی در رگ‌های قلب جلوگیری می‌کند.
تولید داخلی اغلب داروهای قلبی
رییس اداره قلب و عروق وزارت بهداشت درباره تولید داروهای قلبی در کشور نیز می‌گوید: اغلب داروهای قلبی – عروقی رایج در کشور، تولید داخل است. در عین حال ممکن است یک سری داروهای تخصصی که در شرایط خاص مصرف می‌شود، وارداتی باشد.
کمبود دارو و تجهیزات قلبی نداریم
وی درپایان درباره شائبه‌هایی که در خصوص کمبود دارو و تجهیزات قلبی مطرح می‌شود نیز می‌گوید: در حال حاضر مشکلی در حوزه بهداشت عمومی و تهیه داروهای قلبی نداریم و امیدواریم از این به بعد هم مشکلی پیش نیاید. اگر کمبود امکانات در یک بیمارستان خاص اتفاق بیفتد نباید آن را به کل کشور و تمام بیمارستان‌ها تعمیم داد. این تحریم‌ها و تحولات ارزی در این روزها برای همه ایجاد حساسیت کرده که در بعضی مواقع بی‌مورد است.