نوآوران آنلاین- محمد جواد ظریف در گفت‌وگو با روزنامه قطری العربی الجدید چاپ لندن در پاسخ به این سوال که آیا همانطور که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران می‌گوید تحریم‌های اقتصادی روی شما تاثیر نگذاشته است، اگر اینگونه باشد چرا شما در تمامی سطوح تلاش می‌کنید تا شرکایی پیدا کنید که با تحریمها مخالفت کنند، گفت: طبیعتا تحریمها تاثیرات اقتصادی به دنبال دارند اما بر سیاست ما تاثیری نگذاشته است و دور دوم تحریمها چیز جدیدی نداشت. ما نتایج تحریمها را از شش ماه پیش یعنی از زمان خروج آمریکا از برجام و بلکه از اکتبر گذشته وقتی که فعالان اقتصادی فهمیدند دونالد ترامپ این تصمیم را اتخاذ می‌کند لمس کردیم. از آن زمان تبعات آن روی اقتصاد تاثیر گذاشت و مردم را هدف قرار داد و آمریکایی‌ها امید داشتند که این فشار موجب می‌شود ملت به دولت فشار بیاورد تا سیاستش را تغییر دهد و یا حتی تمام نظام را تهدید کند.
وی در پاسخ به این سوال که تاریخ 5 نوامبر به پایان رسید و علیرغم وعده ها هنوز در رابطه با سازوکار مالی اروپایی ها چیزی اعلام نکردید و اتحادیه اروپا تا کنون حتی جایی برای قرار دادن سیستم اقتصادی(spv) پیدا نکرده است تا چه میزان به هدف و نیت اروپایی ها در مقابله با تحریم ها اعتماد دارید گفت: حیات توافق با هدف کسب مزایای اقتصادی آن باید حفظ شود و اروپایی‌ها برای حفظ آن برخی تعهدات را اجرا و حتی در محافل سیاسی اعلام کردند، اما در عرصه اجرا و عمل، موانعی بر سر راهشان قرار گرفت و ما می‌دانیم که اروپایی‌ها هنوز آمادگی اجرای تعهد سیاسی را همزمان با پرداخت هزینه اقتصادی ندارند، آنها تلاش می‌کنند تا بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای دستاوردهای‌شان را حفظ کنند. این سیاست در طولانی مدت به سود اروپایی ها نخواهد بود بلکه هزینه بیشتری متحمل خواهند شد با این حال ما ارتباط مداوم با شرکای اروپایی ، چین و روسیه داریم و تلاش می کنیم تا راه هایی برای مقابله با تحریمها و یا کاهش آنها پیدا کنیم. درست است که آمریکا قدرت اقتصادی زیادی دارد اما علیرغم نگرانی برخی شرکت ها تمام کشورهای جهان مخالف تحریم های آمریکا هستند.
محمدجواد ظریف در پاسخ به این سوال که آیا روابط شما با چین، ترکیه و هند برای حفظ اقتصاد ایران کافی است گفت: اقتصاد ایران قدرت رشد و پیشرفت دارد و روابط با کشورهای دیگر یکی از دلایل این امر است ، ما توان های داخلی داریم ؛ توان انسانی، طبیعی ، علمی و فنی و همه آنها بر آینده اقتصاد تاثیر می گذارند. روابط خارجی بسیار مهم است اما تنها راه پیشرفت و گسترش اقتصاد نیست و این مساله باعث شده است که ایران متفاوت تر از دیگر کشورهای منطقه باشد که اگر روابط شان با دیگر کشورها نبود نمی توانستند مقاومت کنند. این مساله نه تنها ما را در مقابله با تحریم ها کمک کرد بلکه در عبور از آنها نیز به ما کمک می کند.
وزیر خارجه کشورمان در رابطه با معافیت برخی کشورها از تحریم‌های نفتی گفت: ما پیش از این گفتیم که آمریکا نمی‌تواند صادرات نفت ایران را به صفر برساند و این همین چیزی است که به دست آمد و به دست می آید ، آمریکا نمی تواند صادرات ما را به طور گسترده کاهش دهد. ایران توان صادرات نفت خود را دارد و بازار جهانی به آن نیاز دارد و به همه ثابت خواهد کرد که با قدرت در آینده در بازار حضور پیدا می کند.
وی در پاسخ به این سوال که خبرها حاکی از آن است که لبنان و ترکیه به هواپیماهای ایرانی سوخت نداده اند ، حقیقت این امر چیست و چگونه می توانید از این مساله عبور کنید گفت: راه های زیادی برای تداوم پروازهای‌مان وجود دارد و آنها را به کار خواهیم گرفت ما قبلا این راه‌ها را به کار گرفتیم و الان نیز این مساله را تکرار خواهیم کرد . آمریکا توان توقف پروازهای هوایی و یا حرکت کشتی‌ها در دریا را ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این امر به این معناست که تحریمها را دور می‌زنید گفت: به روش های زیادی روی خواهیم آورد نه تنها دور زدن.
محمد جواد ظریف در پاسخ به این سوال که حتی با برخی طرف‌های اروپایی دشمنی‌هایی دارید و برخی می‌گویند که شما از طریق فعالیت‌های منطقه‌ای و اصرار بر برنامه موشکی اقدامات لازم برای تسهیل روند مقابله با سیاست خارجی آمریکا را انجام نمی دهید و حتی رئیس جمهور فرانسه که پایبند به برجام است و قرار بود به تهران سفر کند این سفر را انجام نداد، نظر شما در این رابطه چیست آیا به نظر شما این سیاست های ایران روابط‌تان با اروپا را پیچیده نمی‌کند، گفت: با اروپایی‌ها در برخی مسائل توافق نظر داریم و در برخی مسائل اختلاف نظر داریم، در بخش منطقه‌ای ما به عنوان جزئی از منطقه مطمئن هستیم که سیاست ما منطقی‌تر و واقعی‌تر از سیاست غرب است. اگر به تاریخ رجوع کنیم به بسیاری از سوال‌ها پاسخ می‌دهیم؛ چه کسی از صدام دفاع کرد سپس مجبور شد در برابر آن بایستد؟ چه کسی از گروهک القاعده در برابر شوروی حمایت کرد سپس مجبور شد با آن مبارزه کند؟ کدام کشورها طالبان را یک سازمان رسمی به حساب آوردند؟ کدام کشورها به داعش و النصره کمک کردند؟ کدام کشور نخست وزیر کشور دیگری را بازداشت کرد؟ کدام کشورها قطر را محاصره کردند؟ در مقابل ایران در تمام این پرونده ها نقش مثبت ایفا کرد و عربستان که مورد حمایت غرب است را از موفقیت در حصر قطر منع کرد. بنابراین سیاست‌های ما موجب به وجود آمدن مشکلات در منطقه نشده است بلکه سیاست‌های دوستان آمریکا و غرب موجب مشکلات شده است.
وی افزود: در بخش نظامی نیز لازم است معادلات نظامی را مقایسه کنیم، من در رابطه با آمار و ارقامی که موسسات بین‌المللی منتشر کرده است صحبت می کنم؛ امارات به میزان 22 میلیارد دلار سلاح خرید، عربستان به میزان 67 میلیارد دلار اسلحه خرید و موشک هایی با برد 2500 کیلومتر دارد در مقابل حجم و میزان تجهیزات نظامی ایران بین 12 تا 16 میلیارد دلار است و برد موشک های آن بیشتر از 2000 کیلومتر نیست . خلاصه قول این است که آمریکا منطقه را به یک انبار تسلیحاتی تبدیل کرده است و آن همان سلاحی است که در جنگ یمن به کار گرفته می شود، آیا این سلاح غربی نیست؟ کسی که باید سیاستش را عوض کند غرب است نه ایران.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سوال که اروپایی‌ها اتهامات مکرری مبنی بر برنامه‌ریزی ایران برای هدف قرار دادن معارضان در خارج مطرح می‌کنند، آیا این مساله بر روابط ایران و اروپا در این شرایط حساس تاثیر نمی‌گذارد گفت: زمان این اتهامات مهم و قابل توجه است ؛ متهم کردن ایران به تلاش برای منفجر کردن کنفرانس مخالفان در پاریس در 29 اکتبر و همزمان با سفر رئیس جمهور ایران به سوئیس و اتریش بود و دقیقا در روزی که قرار بود اروپایی‌ها مکانیزم اقتصادی اس پی وی را اعلام کنند شخصی به اتهام برنامه ریزی برای هدف قرار دادن معارضان اهوازی بازداشت شد. برخی حقایق نیز لازم است ذکر شوند ؛ برخی افراد که در دانمارک زندگی می کنند از تلویزیون لندن اعلام کردند که مسئولیت حمله اهواز را برعهده می گیرند و برخی دیگر که در فرانسه زندگی می کنند پیش از این اعلام کردند که مسئو لیت کشته شدن 15 هزار ایرانی در یک عملیات را برعهده می گیرند. کسانی که از تروریسم حمایت می کند اروپایی هایی هستند که تروریست ها را به خاک خود راه می دهند و باید در رابطه با این مساله تفکر کنند. ایران نمی خواهد اروپا را با هیچ تهدید امنیتی مواجه کند و ما به فرانسه و دانمارک اعلام کردیم که آماده هستیم برخی اطلاعات در رابطه با این افراد رابه آنها بدهیم.
وی در پاسخ به این سوال که قتل جمال قاشقجی پروژه تاسیس ناتوی عربی برای محاصره ایران را با شکست مواجه کرد و به نظر می رسد که آمریکا برای احیای این پروژه عجله دارد، آیا شما نگران آن نیستید یا اینکه این سبک شمردن جزئی از سیاست و دیپلماسی شما در جنگ روانی علیه دشمن است گفت: ما هیچ جنگ روانی را علیه کسی آغاز نکردیم و سعی می کنیم حقایق منطقه را ببینیم . ما براین باوریم که این سیاست ها به سود منطقه و امنیت آن نیست و پیش از این پیشنهاد تشکیل مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای و ایجاد همکاری میان کشورهای منطقه را داده‌ایم اما متاسفانه برخی از کشورها تلاش می‌کنند که امنیت را بخرند و ما معتقد هستیم که امنیت خریدنی نیست بلکه باید به دست کشورهای منطقه ساخته شود ، همچنین ما بر این باوریم که آمریکا به دنبال بالا کشیدن ثروت‌ها و منابع منطقه است و هزینه این سیاست‌های تخریبی را خود کشورهای منطقه پرداخت می‌کنند. از سوی دیگر آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش دارند مساله فلسطین را از چشم‌ها دور کنند و معادلات را تغییر دهند . همچنین برخی کشورهای منطقه تشویق به عادی سازی روابط با صهیونیست‌ها و دشمنی با ایران می کنند ، دوستانمان در کشورهای عربی باید به خوبی به قطب نمایی که درحال حرکت در آن هستند نگاه کنند .
ظریف در پاسخ به این سوال که ایران حتی در رابطه با مساله فلسطین نیز امروز با برخی سرزنش‌ها مواجه است و انتقاد ایران در رابطه با سفر نخست‌وزیر اسرائیل به عمان نسبت به برخی کشورها نرم تر بود، نظر شما در این رابطه چیست؟ در رابطه با نقش مسقط در معامله قرن چه اطلاعاتی دارید؟ و چه بخشی از دیدار اسرائیلی –عمانی در رابطه با ایران بود گفت: ما با شفافیت دیدگاه‌هایمان را به همسایگان منتقل می‌کنیم ، دیدگاه های ما بر اساس واقعیت است و نمی خواهیم آنها را به کسی تحمیل کنیم. ایران مطمئن است که معامله قرن بدست نمی‌آید زیرا حقوق فلسطینیان را درنظر نمی‌گیرد . در این راستا موضع ما واضح است و آنرا بدون هیچ تعارفی به کشورهای عربی همسایه منتقل می‌کنیم.
وی افزود: در رابطه با بحث ایران در دیدار اسرائیلی -عمانی نیز مطمئنا رژیم صهیونیستی می‌خواهد برخی سیاست‌ها را تحمیل کند و میان ایران و کشورهای عربی دشمنی ایجاد کند و از این تلاش متوقف نخواهد شد و کشورهای عربی باید تصمیمات مناسب اتخاذ کنند.
وی در پاسخ به این سوال که مسقط شریک استراتژیک تهران است گفت: بله، سلطنت عمان کشوری همسایه و شریکی خوب و استراتژیک است اما ما در روابط خارجی آن دخالت نمی‌کنیم در رابطه با ترکیه و روسیه نیز این مساله صدق می کند زیرا هردو با اسرائیل روابطی دارند ما رویکردمان را به دوستانمان در مسقط منتقل کردیم و کشورهای همسایه می دانند که ایران با این سیاست‌ها که به سود منطقه نیست مخالف است.
ظریف در پاسخ به این سوال که آیا پیام جدیدی در رابطه با وساطت عمان میان ایران و اسرائیل و یا آمریکا به شما نرسید گفت: خیر ، نه از آمریکا نه از اسرائیل.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در آینده شاهد وساطت مسقط میان ایران و آمریکا خواهیم بود و آیا شما به میز گفت‌وگویی که ترامپ شما را به آن دعوت کرد می روید گفت: ما پیش از این اعلام کردیم که هر گفت وگویی مشروط به احترام متقابل است نه اعتماد متقابل و این احترام باید از سوی طرف مقابل و پایبندی به تعهداتش باشد، هرگاه آمریکا این مساله را بپذیرد ما آماده گفت‌وگو خواهیم بود اما در وقت کنونی در رابطه با چه چیزی گفت‌وگو کنیم؟ سالها با آمریکا گفت وگو کردیم و به نتیجه ای رسیدیم که منجر به توافق هسته ای شد اما هیچ تضمینی نداریم که آمریکا دوباره همان رفتار را نکند و زیر تعهداتش نزند.
وی در رابطه با سفر فرستاده عربستان به تهران و گفت‌وگو در رابطه با مساله یمن گفت: در رابطه با صحت این موضوع هیچ اطلاعی ندارم و به نظر من این مساله ممکن نیست.
ظریف در پاسخ به این سوال که آیا ایران آمادگی استقبال از یک هیات سعودی را دارد و چه مسائلی را مطرح خواهید کرد گفت: برای عادی سازی روابط با عربستان هیچ مشکلی نداریم و این مساله به ریاض باز می گردد و به بازنگری در رفتار آنها که می تواند تنش منطقه را کاهش دهد، باز می گردد، همه این سیاست هایی که ایران ، سوریه ، عراق ، قطر و یمن را هدف قرار داده است از سوی عربستان است نه ایران.
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال که اخبار جنگ الحدیده نشان می دهد اوضاع هم پیمان شما یعنی حوثی ها در شرایط بسیار خوبی نیست ، آیا ایران در حال از دست دادن پرونده یمن است گفت: ما شاهد سیاست های تخریبی در این کشور بودیم که نتایج مصیبت باری برای ملتش به همراه آورد ، از همان روز اول ما برای حل بحران یمن اعلام آمادگی کردیم و از زمانی که ائتلاف عربی یمن را بمباران کرد ما اعلام کردیم که گزینه نظامی به نتیجه نخواهد رسید . عربستان بر این باور بود که طی چند هفته می‌تواند پروند یمن را خاتمه دهد اما سال ها از آن گذشت و تا الان نیز به آن پایان نداد. تلاش فراوانی کردند که تحولات میدانی الحدیده را پایان دهند اما مشکل برخی از کشورهای همسایه این است که به راه حل سیاسی ایمان ندارند و می خواهد با پوشش سیاسی مسائل را نظامی حل کنند که این مساله قابل تحقق نیست ، یک آتش‌بس فراگیر لازم است و درنهایت همه به این نتیجه خواهند رسید که عملیات نظامی باید متوقف شود ، به شهروندان کمک رسانی شود ، یک دولت یمنی تشکیل شود و گفت‌وگوی یمنی –یمنی برگزار شود. ایران این چهار مساله را در آوریل 2014 اعلام کرد.
وی در پاسخ به این سوال که همانطور که شاهد گفت‌و گوی ایران در پرونده سوریه بودیم آیا شاهد گفت و گوی آن در پرونده یمن نیز خواهیم بود؟ و آیا شروطی برای گف وگوی حوثی- سعودی دارید گفت: هیچ شرطی نداریم ، ما می خواهیم این بحران پایان یابد و کشورها باید نقشی ایفا کنند که روند ایجاد راه حل را تسهیل کند نه خود راه حل را تحمیل کنند و ما در دو پرونده یمن و سوریه این کار را انجام می دهیم.
محمد جواد ظریف در رابطه با برنامه عربستان برای ترور مقامات ایرانی گفت: در رابطه با این مساله اطلاعاتی داشتیم ، عربستان سال هاست که از عناصر تروریستی در ایران حمایت می کند و ریاض پیش از این اعلام کرد که جنگ را به داخل ایران می کشد و ما بعد از آن شاهد افزایش فعالیت های مسلحانه و تروریستی در شرق کشور بودیم و یا عملیات داعش که مجلس را هدف قرار داد. این سیاست های عربستان جدید نیست و ما از آن مطلع هستیم ، عربستان تلاش می کند که سلطه خود را تحمیل کند و اخبار اخیر تمام ادعاهایی که می‌گویند ایران فعالیت هایی علیه ریاض انجام می دهد را نقض و عکس آنرا ثابت می کند ، عربستان است که از ایجاد تنش حمایت می کند تا ایران را هدف قرار دهد. مساله ای که روزنامه نیویورک‌تایمز آن را منتشر کرد تا بخش کوچکی از رفتار عربستان علیه ایران است و امیدوارم که بقیه طرف ها نیز نسبت به اقدامات ریاض چشم هایشان راباز کنند ، ریاضی که قطر را محاصره می کند، یمن را بمباران ، نخست وزیر لبنان را بازداشت و جمال خاشقجی رابه قتل می رساند که ترکیه با جدیت این مساله را دنبال می کند.
ظریف در رابطه با روابط میان ایران و ترکیه گفت: روابط ما با ترکیه بسیار خوب بلکه استراتژیک است ولی این امر به معنای توافق نظر در همه مسائل نیست . در رابطه با برخی نقاط اصلی در سوریه اختلاف نظر داشتیم سپس به این نتیجه رسیدیم که تروریسم به ضرر همه است و گروه های جدایی طلب منطقه را به درگیری جدیدی خواهند کشید . هر دو خوب می‌دانیم که حمایت آمریکا از برخی طرف ها در سوریه و ایجاد درگیری های داخلی یک مشکل است و ما اجازه نخواهیم داد که در سوریه و عراق اختلافات قومی ایجاد شود این مساله بسیار خطرناک است.بله ما با ترکیه در رابطه با مساله تجزیه عراق توافق نظر داریم و در برابر برخی سناریوهای مشابه در سوریه می ایستیم و چه بسا در رابطه با ایجاد راه حل سیاسی در سوریه اختلافاتی داشته باشیم که این یک امر طبیعی است. ما دو کشور مهم هستیم و باید روند را تسهیل کنیم ، سوری ها باید بر میز مذاکره بنشینند و سرنوشت خود را مشخص کنند.
وی در رابطه با خروج نیروهای ایرانی از جنوب سوریه گفت: نیرویی از ایران در آنجا وجود نداشت تا بخواهد خارج شود. نیروهای حزب الله لبنان نیز در آنجا حضور ندارند و تنها برای جنگ با داعش و به درخواست دولت قانونی آن کشور به آنجا رفته بودند.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر می رسد در رابطه با حضور ایران در جنوب سوریه هیچ مشکلی با مسکو ندارید گفت: براساس اطلاعات من در رابطه با برخی مسائل میدانی اختلاف نظر وجود دارد اما من هیچ اظهار مخالفی در رابطه با نوع و شکل حضور ایران در سوریه نشنیدم.