تکمیل فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دی ماه

نوآوران آنلاین- بیژن زنگنه وزیر نفت در برنامه گفتگوی خبری شبکه دوم سیما گفت: هنوز تصمیمی برای سهمیه بندی و تغییر قیمت در دولت نگرفته شده است و هر زمان گرفته شد اعلام می شود.

وزیر نفت در این برنامه تلویزیونی به سوالات مختلف درباره اجلاس اخیر اوپک، کارت سوخت و قیمت و قاچاق بنزین، طرح مجلس برای توسعه پتروپالایشگاه ها، عرضه نفت در بورس، آخرین وضعیت فازهای پارس جنوبی و پالایشگاه ستاره خلیج فارس، موانع اجرای ماده 12 قانون رفع موانع تولید، طرح های جمع آوری گازهای همراه نفت و ... پاسخ داد. متن کامل این گفتگوی تلویزیونی در ادامه آمده است:

سوال: اوپک خیلی اجلاس پر حاشیه ای بود و این معافیت اخیر ایران چه منافعی برای ما دارد؟

زنگنه: همان طور که اشاره کردید اجلاس سختی بود و دو روز طول کشید و یک جلسه 6-7 ساعت در پنجشنبه داشتیم و قرار من در پنجشنبه برمی گردم ولی جلسه به نتیجه نرسید و در روز جمعه 5-6 ساعت جلسه داشتیم که آن هم بیشترش دعوا بود و به نتیجه رسیدیم. این اجلاس تحت فشار شدید آمریکا بود. آمریکا یک ناشی گری کرد که دفعه اولش هم نیست. چندین بار این ناشی گری را کرده است و قبل از اجلاس ترامپ توئیتی کرد که از اوپک می خواهم تولیدش را کاهش ندهد و قیمت ها همین طور پایین بیاید. بعد برایان هوک که مسئول تحریم ها در وزارت خارجه آمریکا است، آن روز چهارشنبه با برخی اعضای اوپک در وین ملاقات داشته است. من در استانبول این خبر را شنیدم. بلافاصله یک اظهار نظری کردم و گفتم اگر برایان هوک آمده که تقاضای عضویت آمریکا را در اوپک بدهد این تقاضا قابل بررسی است ولی اگر برای کار دیگری آمده و آمده تا به اوپکی ها فشار وارد کند، کار ناشیانه و نپخته ای است. بلافاصله عربستان دیدار با برایان هوک را تکذیب کرد و چند دقیقه بعد از آن، وزارت خارجه آمریکا، تکذیب عربستان را تکذیب کرد و گفته ما ملاقات داشته ایم. یک دستپاچگی پیدا کردند و در اجلاس هم بالاخره این شد بحث ما که اساسا آمریکا چه کاره است که در یک کار سازمان مستقلی دخالت می کند. من حتی گفتم اوپک هنوز بخشی از وزارت انرژی آمریکا نشده است. این نکته مهمی بود. بحث این بود که می‌گفتند تولید کشورها را کاهش دهیم. ما به دلایل زیادی که از اکثریت قریب به اتفاق اوپکی ها قابل قبول بود می گفتیم ایران به خاطر تحریم ها و تا زمانی که تحریم ها هست، باید از هر کاهش تولیدی مستثنا شود.

من قبلا هم در ماه می یا جون در نامه ای به اوپک نوشتم که هر کاهش تولیدی هم پیدا کنیم در اولین فرصتی که پیدا کنیم تولیدمان را به سطح مصوب قبلی می رسانیم. اینجا چیزی که ما را تهدید می کرد و من ایستادگی کردم و به هیچ قیمتی هم حاضر نبودم از آن کوتاه بیایم این بود که این بحث که داشتند می کردند تولید پایه تولید اکتبر شود و از آن کاهش صورت بگیرد. ما براساس منابع ثانویه ای که اوپک قبول دارد و چند مرکز هستند که اعلام می کنند تولید کشورها چقدر است، آن نشان می دهد تولید ما 600 هزار بشکه از می تا اکتبر کم شده است. من آنجا گفتم من اینها را قبول ندارم ولی بالاخره این‌ها ملاک عمل است. و اگر ما آنجا می پذیرفتیم کاهش، حتی می گفتند کاهش ندهید و من اگر تولید اکتبر را می پذیرفتم، 600 هزار بشکه سهم بازارم را از دست داده بودم. در حالی که دو کشور با تخلف از سهیمه های اوپک، نزدیک یک میلیون بشکه تولیدشان را در این مدت اضافه کرده بودند. و من روی این اصرار کردم و در نهایت تصویب شد که ایران از کل این مصوبه مستثنا است.

سوال: طبیعی بود که ایران را مستثنا شود چون این مقدار را کاهش داده بودیم. چرا این حد با این صرف انرژی زیاد باید این را به کرسی می نشاندیم؟

زنگنه: این را باید از آنهایی که مقابل ما هستند پرسید. منم می گفتم این بحث از نظر من بحث سیاسی است و نه اقتصادی. اقتصادی آن واضح است و ما تحت تحریم هستیم و در موارد مشابه همین عمل شده است. مثلا وقتی عراق تحریم بود از کاهش ها مستنثا بود. اخیرا لیبی و نیجریه به دلیل مشکلاتی که داشتند، مستنثا بودند. این به نظر من چون می خواهم در اوپک زندگی کنم و در منطقه با کشورها رابطه داریم، فقط می گویم این یک اقدام غیردوستانه برای ایران بود. برای اینکه چیزی بیشتر از این نگویم و فشارش را هم دو کشور همسایه ما می آوردند. ولی آنها هم پذیرفتند. من می گفتم به هیچ قیمتی حاضر نیستم این را بپذیرم و با بحث ها و اشکال مختلف هم این را مطرح کردند من قبول نکردم.

سوال: چرا در بیانیه اسمی از ایران که مستثنا شده وجود ندارد؟

زنگنه: آن هم از کارهایی است که اسم نیاوردند. اما برای من چیزی که مهم بود این بود که در قطعنامه آمد که به دبیر کل و رئیس کنفرانس اجازه داد، کشورهایی که شرایط خاص داشتند مستثنا کنند و قطعنامه را آوردند و ما متنش را هماهنگ کردیم و گفتیم آن متن نامه ای که به ما می دهند را آوردند و دبیرکل و رئیس کنفرانس باید امضا می کردند را اصلاح کردیم. و بعد گفتم اول نامه را بدهید و بعد من قطع نامه را امضا کردم و نامه هست که ما از اجرای این قطعنامه مستثنا شدیم.

سوال: در بیانیه آمده است که کشورهای عضو اوپک در مجموع باید 800 هزار بشکه کنند. ابهامی مطرح کرده اند که ایران خیلی بیشتر از این کاهش داده است؟

زنگنه: نگفته اند برپایه اکتبر. این پایه برای بقیه است و ما هیچ پایه اکتبری نداریم و در هیچ اسنادی نیست که بگویند ایران هم اینقدر چون برای من حیاتی بود. چون سهم تولید ما مثل آن مرتبه که یک سال دعوا کردیم تا آن را جا انداختیم و آن اشتباهی شده بود که در نظام سهمیه بندی ،سهم ما از بین رفته بود، این دفعه اگر این کار می شد دعوای زیادی ایجاد می‌کرد و برای یک بشکه اش باید می جنگیدیم و من سر این اصلا حاضر نبودم کوتاه بیایم و حتی به آنها گفتم قیمت نفت پایین می‌آید ما الان نمی پذیرم و برمی گردیم.

سوال: اگر ایران نمی پذیرفت امضا نمی شد؟

زنگنه: نه. من حتی تهدید بیشتری هم کردم.

سوال: قبل از این نشست شنیدیم که قطر می خواهد از اوپک خارج شود و عربستان می خواهد مجمع با مشارکت روسیه ایجاد کند که به موازات اوپک کار کند. آینده اوپک مثل قبل محکم هست؟

زنگنه: اوپک تهدیداتی متوجه اش هست. بخشی از تهدیدات از بیرون است و بخشی هم ممکن است داخل هم چیزهایی هست. یک لایحه ای در آمریکا دارد پیش می رود به نام no opec .و این لایحه علیه این هست که اوپک یا هر تشکیلاتی دیگری بیاید در مورد قیمت و تولید تصمیم بگیرد، مشمول جریمه های سنگین می کند به خصوص آنهایی که با آمریکا کار می کند. یک عده نگران این هستند و می گویند این چیزی که بین اوپک و غیر اوپک هست مقدمه ای هست برای اینکه تشکیلات جایگزین اوپک کنند. ما هم به این حساس هستیم. تا جایی که اوپک با غیراوپک همکاری کند، کار خوبی است و درست است و تعداد بیشتری شریک باشیم در کارهایمان درست است، اما اگر چیزی بخواهد جای اوپک بیاید، باید روی آن حساس بود.

سوال: با توجه به تصمیمی که اوپک گرفت و غیراوپک هم 400 هزار بشکه تعهد کرد، در مجموع تاثیرش را در بازار نفت و آینده قیمت چگونه می بیند؟

زنگنه: روز قبلش که اتفاق افتاد، یعنی پنجشنبه قیمت برنت 57.22 دلار بود که بعد تصمیم ما این رسید به 61.48 دلار در روز جمعه. روز دوشنبه 60.08 دلار بود و روز سه شنبه کمی پایین آمد و امروز باز بالای 61 دلار رفت. البته این هنوز آثار روانی روی بازار است چون هنوز چیزی از بازار کم نشده است. کم بشود بازار تاثیر می گیرد و به نظر من بازار این را به عنوان نکته مثبت پذیرفت. چون تجربه ای که من دارم این است که گاهی نمی پذیرد و می گوید این مقدار کم است و قیمت ها شروع می کند با شیب زیادی، پایین می آید. پس این را بازار مثبت تلقی کرد و چیز مهمی است و امیدوارم ادامه هم پیدا کند.

سوال: یعنی پیش بینی شما این است؟

زنگنه: امیدواریم. ببینید پیش بینی بازار را هیچ کسی نمی تواند بکند. اما روند فعلی ظاهرش این است که بازار این اقدام اوپک را به عنوان اقدام مثبت پذیرفته است و این  مهم است که بگویم که اوپک دارد سازمان پیشرفته ای می شود چون در عین حالی که اعضایش با هم بعضا دعوا دارند و شدیدا دعوای سیاسی هم دارند ولی در این حد بلوغ هستند که برای منافع خودشان می نشینند و حرف می زنند و حتی اگر دعوا می کنند در آخر به نقطه مشترک می رسند و جلو می روند.

سوال: این قضیه مجروحیت شما در وین چه بود؟

زنگنه: مجروحیت نبود. من آن شب جمعه درهتل که خبرنگاران هجوم آوردند، پایه دوربین یکی به صورت من خورد و سه سانت خراش برداشت و خون آمد و فردا در جلسه یک خط سه سانتی در صورتم بود و یکی از همکاران گفت از این خانم ها پودر بگیر که گریم می کنند و آمد و زد و رنگش درست شد.

سوال: شرکت پالایش و پخش یک زمانی را مشخص کرده است و انتظار این است که کسانی که کارت سوخت ندارند بگیرند. اساسا امسال اتفاقی برای بنزین می افتد یا نه؟

زنگنه: من قبلش یک نکته مهم بگویم که ما یک بحثی داشتیم در درون وزارت نفت و در بیرون با دوستان وزارت کشور و دیگر مسئولین که مرتبط هستند، اینها برآوردشان این بود که حدود 10 میلیون مردم کارت ندارند و کارت ها را گم کردند چون هیچ خودرویی نیست که کارت نداشته باشد چه چهار چرخ باشد یا موتورسیکلت. ولی می گفتند گم کردند. این مساله مهمی بود. ما اعلام کردیم و تا الان زیر 1.2 میلیون مراجعه کردند. چه مراجعه مستقیم چه با تلفن همراه هوشمند و چه عادی.

سوال: شاید جدی نگرفتند؟

زنگنه: نمی دانم ولی من می خواستم روی این تاکید کنم که جدی است و بیایند و ثبت نام کنند و هزینه ای هم ندارد. برنامه ای که الان دولت دارد این است که این وضعیت خودروها روشن شود.

سوال: قبلا یکبار روشن شده بود که فاصله ای افتاد.

زنگنه: بله این 10 میلیون نگرانشان بودیم که نداشته باشند و اگر اعلام کنیم با کارت سوخت بگیرید یک دفعه یک عده زیادی کارت ندارند و نگرانی برای مردم ایجاد می شود. ولی اینکه ما اعلام کارت ها را بکنیم باید با دولت هماهنگ کنیم. هنوز تصمیمی برای سهمیه بندی و تغییر قیمت در دولت نگرفته شده است و هر زمان گرفته شد اعلام می شود.

سوال: پایه احیای کارت سوخت، بحث قاچاق بود. در مورد قاچاق سوخت آمارهای مختلف از 40 میلیون تا 10 میلیون است.

زنگنه: فقط خدا می داند چقدر قاچاق می شود. نمی شود گفت. مثلا اگر 40 میلیون سوخت قاچاق شود یعنی نزدیک 30 هزار تن در روز. یعنی باید 1500 کامیون 30 هزار لیتری دائم باید این را جابه جا کنند. چه جوری ممکن است؟ کل تقاصای مثلا افغانستان چقدر است که اینقدر قاچاق می شود؟! قاچاق هست. من فکر نمی کنم قاچاق بیشتر از 4-5 میلیون گازوئیل و بنزین در روز باشد ولی این هم زیاد است . ما از کجا می فهمیم. مثلا در برخی شهرها بالای 50 درصد مصرفشان نسبت به سال قبل اضافه شده است. برخی جاها شناورها هست، که واردات و صادرات اضافه نشده اما تقاضایی که برای سوخت دارند 40-50 درصد بیشتر شده است. این عادی نیست. حتی یکی می گفت اینها مشکلات دیگر هم درست می کنند یعنی با فروش سوخت کاسبیشان را ول می کنند.

سوال: در مورد توسعه میادین پارس جنوبی بعضا به سراغ خارجی ها هم رفتیم و مشکلاتی ایجاد شد. برنامه جایگزینی داریم برای فازهایی که به این شرکت ها سپرده بودیم؟

زنگنه: فقط فاز 11 بود. فاز 11 البته به اندازه دو فاز متعارف بود و ما بیشتر می خواستیم تکنولوژی فشار ابزاری گاز را داشته باشیم برای اینکه افت تولید را جلوگیری کنیم چون فازهای ما در سال های آینده دچار افت تولید می شوند و ما باید از فناوری های جدید استفاده کنیم تا افت تولید اینها را به تاخیر بیندازیم. توتال که رفت. شرکت چینی قرار بود طبق قرارداد بیاید و اگر نیاید باید طبق قرارداد برخورد شود. اما فکر کردیم که چکار کنیم.

اما چون پارس جنوبی را اشاره کردید بگویم ما 27 فاز را برایش طراحی شد 21 فازش تا پارسال به مدار آمد. امسال 3 فاز تا اخر سال دریایش به مدار می آید و خشکی اش بیش از این پالایشگاه های ما امیدوارم معادل 4 فاز داشته باشیم ولی به اندازه 3 فاز دریا که معادن سه میلیادر فوت مکعب که می شود نزدیک بالای 84 میلیون مترمکعب تولید گاز ما از پارس جنوبی زیاد می شود و اینجا است که تولید ما از قطر جلوتر خواهد رفت و بقیه اش هم ان شاء الله سال دیگه تمام می کنیم.

سوال: در صحبت هایشان اشاره کرده بودند که در حجم 6 میلیارد دلار با استفاده از توان داخل توسعه دهیم.

زنگنه: ما طراحی از پارسال دادیم که اوراق مشارکت انتشار دهیم. اول قصدمان این بود که معادل ارزی باشد. یعنی بگوییم مثلا آن موقع قیمت ارز 4000 تومان، هر کسی 4000 تومان بدهد ما یک دلار به او بدهکار می شویم و با نرخ بهره کم 5-4 درصد بهش می دهیم و هر وقت هم شد، به قیمت ارز هرچی بود در زمان بازپرداخت، معادل ریالش را می دهیم و یا ارز می دهیم ولی معادل ریالش را حتما می دهیم. ولی چون قضیه ارز بهم ریخت. یعنی دیگر نرخ بازار آزادش فاصله افتاد و الان بهتر شد، دیگر نمی شد این کار را کرد. ریالی اوراق می فروشیم. اولین بخش اوراق به زودی فروخته می شود. ما الان 10 از این قراردادها از این33 میدان است که 10 تا قرارداد جداگانه باید بسته شود. 10 تای آن مناقصه هایش تمام شده و ظرف هفته آینده امضا می شود و نزدیک 850 میلیون دلار هست. پیمانکارهایش مشخص شده است و ما به اینها پول می دهیم. 20 تا 25 درصدش را بعد می پردازیم و 75 تا 80 درصدش را از محل درامدهای که از بازار به صورت اوراق مشارکت جمع می کنیم نقدی می دهیم. این قدم خوبی است و کمی هم کند کردیم دلیلش این بود که نگران بودیم فشار می آید که تولیدمان محدود شود، این کار که دارد ظرفیت مان را بالا می برد. طوری به مدار آمدنشان تنظیم شود که آن زمان ما در شرایط تحریم نباشیم.

سوال: این معادل درآمدیش برای کشور چگونه خواهد بود؟

زنگنه: اینها بیش از 5-4 برابر هزینه ای که می شود و با تمام بهره  هایی که پرداخت می شود، برای کشور درامد دارد. این طرح هایش، توجیه اش در شورای اقتصادی بحث و بررسی شده و همه کارها شده. طرح های نفتی  آنهایی که واقعا طرح های فنی باشند، درامدهایش با هزینه هایش قابل قیاس نیست.

سوال: این ها نیاز به زمان دارد.

زنگنه: بله. دوسال تا دو سال و نیم زمان می برد.

سوال: الان در این مقطع با توجه به پیش بینی بودجه ؟.

زنگنه: این در منابع بودجه نیست.

سوال: خب من می خواهم بگویم در بودجه یک و نیم میلیون بشکه در روز درنظر گرفته ایم. این واقعی به نظر می آید؟ یا باید وابستگی را کمتر کرد؟

زنگنه: خب کم کردن وابستگی کار خوبی هست اما از همین یک و نیم بخشی از آن می رود به صندوق توسعه ملی. آن صندوق، سازوکار درستی است که طراحی شده تا کاهش وابستگی نفت را صورت دهد. بدون اینکه بخواهیم کاهش وابستگی بودجه را به نفت بدهیم ولی اینکه منابعی درآوریم و درجای بریزیم و در توسعه کشور استفاده شود کار خوبی است.

سوال: طرحی در مجلس مطرح است برای توسعه پالایشگاه ها به خصوص در مناطق مرزی که از طریق بازار سرمایه و صندوق توسعه ملی تامین مالی شود. و برای خوراک هم تنفس یکساله 9 ماهه درنظر گرفته شده است برای صادرات فرآورده به کشورهای هدف. نظرتان چیست؟

زنگنه: برخی فکر می کنند فراورده در تحریم نیست نفت در تحریم است. اصلا این طور نیست. فرآورده و نفت خام با یک شدت تحریم می شوند.

سوال: ولی آن خام فروشی است و این نیست.

زنگنه: بله ولی می خواهم بگویم از نظر تحریم فرقی ندارد و حتی الان برای فشار برای صادرات فرآورده ما حتی بیشتر از صادرات نفت خام ما است. یعنی آمریکا برای خرید نفت از ایران معافیت داد ولی برای خرید فرآورده معافیت نداد. ولی اینکه ظرفیت پتروپالایشگاه ها را بالا ببریم کار خوبی است اما اینکه چطور بررسی دارد و ما طرح داشتیم برایش. اینکه از بازار داخلی استفاده کنیم و مواردی که شما اشاره کردید، ما هم فکر کردیم خوب است استفاده شود. ما طرحی داریم تکمیل می‌کنیم و شاید با این طرح مجلس تلفیق شود و برای توسعه پالایشگاه‌ها و استفاده از ظرفیت های مردمی، بهره بگیریم بدون اینکه نظام اداره دولت را بهم بریزیم.

سوال: اشاره درستی کردید که تحریم در محدوده جغرافیا ایران وجود دارد اما اگر خارج کشور پالایشگاه می داشتیم ظاهرا چند وقت قبل هند هم پیشنهاد داده بود در ازای پول به ما پالایشگاه بدهد و برخی کشورها هم بیش از 50 درصد نفتشان در پالایشگاه های خودشان در دیگر کشورها پالایش می شود. این خیلی راه خوبی بود. ضمن اینکه بازار فرآورده آن کشور را می توانست در چنگ خودش دراورد.

زنگنه: بله. اگر در زنجیره اش باشد بهتر است. ما به هرحال همیشه محدودیت های مالی برای خرید داشتیم. این فکر مطرح بود. چند سال قبل هم رسمی دنبال کردم و اخیرا هم. ولی خب همیشه کشور ما محدودیت مالی ارزی برای این کارها داشته است. یک پالایشگاه ها 300 هزار بشکه ای، 6 میلیارد دلار قیمتش است. یعنی بدونید اندازه هایش کوچک نیست. فاینانسش برای ما مشکل داشته است چون ما دوباره تحریم ها بخشی برداشته شده بود ولی تحریم های بازارهای مالی همچنان مشکلاتش باقی بود. نکته دوم این است که اگر پالایشگاهی مال خودتان بود ولی اگر آن کشور مشمول تحریم باشد و یا نخواهد عمل کند، پالایشگاه شما هم تابع حاکمیت آن کشور است.

سوال: بله ولی خیلی سخت تر می شود اعمال این تحریم به آن کشور. چون وابستگی آن کشور به آن فرآورده..

زنگنه: تابع آن کشور است. به عنوان مثال، الان یک شرکت روسی رفته و پالایشگاه اسار را در هند خریده است. این پالایشگاه اجازه ندارد از ایران نفت ببرد. دولت هند آن مقداری که معافیت گرفته برای پالایشگاه های دولتی اش استفاده می کند ولی به این پالایشگاه اجازه ندادند از ایران نفت بخرد با اینکه مایل بودند.

سوال: در مجموع راه درستی است؟

زنگنه: بله. من به صورت کلی معتقدم که ما باید در زنجیره پالایش و پایین دستی حضور داشته باشیم و راهی نداریم.

سوال: عرضه نفت در بورس متوقف شد دلیلش چه بود؟

زنگنه: ببینید یک اجازه یک میلیون بشکه ای به ما دادند. آن یک میلیون بشکه تمام شد. بعد از آن درخواست مجدد دادیم که امیدواریم در اولین جلسه شورای عالی هماهنگی مطرح شود و با یک تغییراتی و تجاربی که پیدا کردیم، ما تقاضا می کنیم که اگر قبول کردند با مقدار بیشتری ولی 6 ماهه اجازه بگیریم که عرضه کنیم و این راه را باز کنیم.

سوال: بحث فروش ریالی؟

زنگنه: بله. ما فروش ریالی را پیشنهاد دادیم. این آپشن باشد که اگر کسی خواست ریالی هم بتواند اما با اسکناس سنا.

سوال: مشکلی بابت سوخت برای نیروگاه ها، تجاری مسکونی در فصل زمستان داریم؟

زنگنه: در سالهای اخیر اصلا قطع گاز واحدهای تولیدی نداشتیم علی رغم اینکه وارداتی هم از کشورهای همسایه نداشتیم. ما طراحیمون هست که در زمان های اوج مصرف، در دنیا هم به این صورت است که می روند روی نیروگاه ها که بیشترین مصرف را دارند، ما امسال برآوردمان این است که به 800 میلیون مترمکعب در روز تقاضا برسد که رقم بزرگی است. الحمدلله هیچ کسی هم به حرف ما گوش نمی دهد. ابزارهای غیر قیمتی را ما خیلی تلاش کردیم استفاده کنیم و باز هم می کنیم. شما هم در تلویزیون و رادیو خیلی می توانید کمک کنید. و واقعا می تواند موثر باشد. ما اول از ادارات دولتی شروع کردیم و الان بخشنامه کردند اگر مراعات نکرد و اگر مصرفش از پارسال بیشتر شد، ما بتوانیم گازش را قطع کنیم. اجازه را دادند.

سوال: مهم این است که این کار را بکنید.

زنگنه: بله. به هرحال مصرف زیادی در خانگی می شود. همین که سرد می شود، مشکلات زیادی دارد این آموزش چون قیمت گاز هم خیلی پایین است. اما بهرحال باید ابزارهای غیر قیمتی را ما ازش استفاده می کنیم و خواهش هم می کنیم کمتر مصرف شود تا بتوانیم به همه گاز برسانیم. ایران الان یکی از بی‌نظیرترین کشورهای دنیا است از لحاظ جمعیت تحت پوشش. یعنی تقریبا 98-99 درصد شهری و 70 و چند درصد جمعیت روستایی ما الان تحت پوشش گاز طبیعی مستقیم هستند. تقریبا عمده صنایع ما جز تعداد خیلی کمی از صنایع تحت پوشش هستند. پتروشیمی ها و نیروگاه ها جز یکی دوتا. در چابهار و کنارک. یک چیزی مهمی است و نعمت بزرگی است و باید با استفاده درست قدر بدانیم.

سوال: بحث صادرات به پاکستان چی شد؟

زنگنه: پاکستان به نظر من تحت فشار آمریکا عربستان و امارات هست. اخیرا هم دوباره تیم ما رفته آنجا صحبت کردند. ما راه حل های دیگری هم داشتیم که کمک کند. گفتند می آییم صحبت می کنیم. منتها همین طوری در صحبت می گویند می کنیم ولی عمل نه. اینها یک کیلومتر هم از خطی که باید بکشند را هنوز نکشیده اند. نیاز هم دارند و ما گازمان هم انجا است. بالای یک میلیارد دلار هم ایران سرمایه گذاری کرده است.

سوال: ما در پرت انرژی در بخش نفت و گاز خیلی بالا است. گاز همراه نفت و شبکه توزیع. مجموع اینها در سال معادل چند بشکه است؟

زنگنه: من فقط نیروگاه ها را بگویم. در سال نزدیک 70 و خورده ای میلیارد و شاید نزدیک 80 میلیارد متر مکعب معادلش گاز مصرف می کنند. واقعا اینها با نصف این می توانند اداره شوند اگر راندمان بالا رود. این هم سرمایه گذاری سنگینی می‌خواهد. آنها مشکلات خودشان را دارند ولی ما گاز را به آنها تقریبا مفت می دهیم . وقتی رایگان باشد هیچ آدم عاقلی نباید برای راندمان با نصایح اخلاقی یا با دستورات دولتی بیاید سرمایه گذاری کند. اهرام هایش مشخص است چیست. بزرگترین مصرف کننده گاز کشور از نظر درصدی اگر بخواهیم بگوییم نیروگاه ها هستند. اصلا امروزه صنایع گاز و نیروگاهی چرا ادغام می شوند بخاطر اینکه 37 درصد مصارف ما در سال نیروگاهی است. 25 درصد خانگی 30 درصد صنایع که شامل پتروشیمی و بقیه. خب این مقدار زیادی است. وقتی می آید در خودروها، همین طور است. در خانگی بریم همین طور. مشعل ها و سیستم استفاده اش نامناسب است.

سوال: این از قبل بوده و ساختار تولید ما این بوده سالهاست. حالا چه باید کرد؟ ماده 12 قانون رفع موانع تولید را؟

زنگنه: با استفاده از ماده 12 ما آمدیم و یک کار بزرگ کردیم که گازرسانی روستایی بود. گاز رسانی روستایی باعث شد که صادرات فرآورده ای ما بالا برود که 45 سنت است و گاز 20 سنتی نشست جای فرآورده 45 سنتی. ما سود بردیم. ما در واقع از بخشی از این سودی که بردیم هزینه گازرسانی دادیم و بقیه اش هم به حساب دولت رفت و واقعا هم کار خوبی بود. یا مثلا برای راه آهن طراحی شود. قانون را مجلس تغییر داد اجازه ای که دست وزارت نفت بود گرفت و برد جزء هدفمندی کرد و هدفمندی اینقدر گرفتاری دارد که به اینها نمی رسد. باید هدفمندی تخصیص بدهد به وزارت نفت تا آن هزینه کند.

سوال: قطار شهری چطور؟

زنگنه: عین همان است. همه اش رفت دست سازمان برنامه.

سوال: این بخاری های گرید سی یا نسوز. اینها را همه اش؟

زنگنه: طبق تبصره 14 قانون بودجه امسال رفت دست سازمان برنامه. این خودش معضل ایجاد کرد. یک چیزی که روال طبیعی بود که تولید کننده و مصرف کنند انرژی خودش بتواند رابطه برقرار کرد و اگر آن صرفه جویی کرد، آن بتواند صرفه جویی اش را به نوعی بخرد، این بهم خورد. شد یک کار بودجه ای از بودجه عمومی و این جواب نمی دهد.

سوال: حالا مشکلی که پیش می آید این است که خود آن تصمیم اشتباه مهم نیست، حیات آن تصمیم اشتباه مهمتر است در بحث واگذاری پتروشیمی و پالایشگاه ها که خودتان هم بارها اعتراض داشتید که اختیاری ندارید در این حوزه ها. اما ادامه این تصمیم استباه، اشتباه بزرگتری است. ایا برنامه ای هست برای پتروشیمی و پالایشگاه ها؟ با توجه به اینکه قرار بود ارز بیاید و نیامد از طرف پتروشیمی‌ها.

زنگنه: پتروشیمی ها بهشان نباید بی انصافی شود چون الان بزرگترین بخشی که دارد به کشور ارز می آورد پتروشیمی ها هستند. انها طبق دستوراتی که بهشان داده ایم و سهمیه هایی که با بعد صحبت با خودشان، برایشان تعیین کردیم، عمل کردند وجدانا و جای گله ندارد.

سوال: شما اختیارات ویژه داشتید؟

زنگنه: بله من اختیارات ویژه داشتم از طرف رئیس جمهور و مجمع محترم و وزرا. ولی لازم نشد از این اختیاراتم استفاده کنم.

سوال: توبیخ نشد؟

زنگنه: نه. چون خودشان عمل کردند. بخش های صددرصد خصوصی یک کارهای کردند ولی آن وزنش زیاد نبود.

سوال: همین که قدرت نظارتی را به دست آوردید و با گفتگو کردید ارزشان را وارد شود، باید ساختار به نظرم عوض شود.

زنگنه: حالا بالاخره واگذاری ها صورت گرفته و ما نمی خواهیم به گذشته برگردیم. از روز اول به این صورت نباید واگذاری انجام می شد. بهتر بود شرکت صنایع پتروشیمی را سهامش را واگذار می کردند که یک قدرت متمرکز اقتصادی در پتروشیمی بماند که بتواند در سطح منطقه عملیات بکند و نقش دولت هر مقداری هم هست باقی بماند. الان هم شده و ما هم تلاش می کنیم که برخی ادغام ها بین پتروشیمی ها صورت بگیرد تا اندازه هایش بزرگ شود و سرمایه گذاری بتواند بکند. الان از نظر من جریان پتروشیمی جریان خوبی است و هم خوب دارند سرمایه گذاری می کنند و امید بخش هم هستند.

سوال:تکلیف کشور ما برای صادرات برق و گاز بالاخره چیست؟ الان وزارت نیرو دنبال صادرات برق است با آن شرایط نیروگاهی که گفتید و شما دنبال صادرات گاز هستید. بهتر نیست که سیاست واحدی؟

زنگنه: چرا، یک چیزی تصویب شده. ببینید بسیاری از کشورهای که از ما گاز می خرند مثل عراق، وزارت برقش از ما گاز می خرد. الان 50 میلیون متر مکعب در روز با ما قرارداد دارد که گاز بخرد برای نیروگاه هایش و برای جای دیگری هم نمی خواهد.

سوال: پولش را هم می دهد؟

زنگنه: حالا پولش بماند. بحث تحریمی داریم که باید حل کنیم. اگر ندهند ما گاز نمی دهیم ما که نذر نکردیم که گاز بدهیم به کسی. برای پول می دهیم. این گاز که دارد می دهد از ما به قیمتی می خرد و تبدیل به برق می کند و آن برق را می فروشد. اگر یک نفری مثل وزارت نیرو بیاید و با آن نصف قیمتی که من دارم می فروشم به عراق چون وزارت نیرو گازش مجانی است، بازار گاز مرا بهم میریزد. یعنی قرار نیست علیه خودمان عمل کنیم. این به طور اصولی پذیرفته شده است که این کار بشود. اساس بحث من این نیست که گاز فروخته شود یا برق. اساس این است که این دوتا رقابت با هم نکنند. یعنی من گاز را می فروشم برای برق و آنهم برق را می خواهد بفروشد. اینها باید به قیمتی فروخته شود که برق از گاز تبعیت کند. به قیمتی فروخته شود که بازار گاز بهم نخورد وگرنه کسی از من گاز نمی خرد و می گوید من برق می خرم. هم ارزانتر است. چون هدف از خرید گاز تولید برق است.

سوال: در مورد احداث 8 پالایشگاه در سیراف، این به نتیجه نرسید؟

زنگنه: این کارهایش همه اش شد فقط وقتی ما رسیدیم که باید فاینانس ها عملی می شد، دچار تحریم ها شد. الان ما هم این را بردیم در همان بسته برای کارهای پالایشگا ه ها و پتروپالایشگاه ها داریم، این هم در آن بسته قرار دادیم که برایش تامین مالی از داخل بکنیم تا کارش انجام شود.

سوال: شما اوراق هم زیاد فروختید و آخر سال هم سررسیدهایش می رسد.

زنگنه: مشکل ندارد. آنهایی که فروختیم و سررسید دارد، اوراق مشکلی ندارد.

سوال: بحث دیگر، بحث گازهای همراه نفت است.

زنگنه: من یک خبر خوب به شما بدهم. ما 6 طرح برای گازهای همراه نفت داریم که در واقع داستان گاز همراه نفت در خشکی تمام می شود. یکی ان جی ال 3100 هست که در نزدیک دهلران ساخته می شود. ان جی ال 3200 در غرب کارون است که یک گیرهایی دارد با پیمانکارش که قرارگاه است حل شود و ظرف کمتر از دو سال می تواند بیاید . یک قرارداد دیگر داریم که سال دیگر تمام می شود برای اینکه ان اجی ال عظیم در بهبهان به نام طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس که 50 میلیون مترمکعب گاز همراه را می تواند بگیرد و اینها را شیرین کند و تفکیک کند و بکند خوراک پتروشیمی و بخشی اش را هم به شبکه بدهد. دو تا قرارداد بسته ایم با پتروشیمی های خلیج فارس و مارون که اینها تقریبا هرچه گاز در مناطق کهکیلویه و خوزستان هست جمع می کنند و خوراک پتروشیمی می کنند. قرارداد بیع متقابل است و مدتش هم دو سال است.

سوال: قرار بود بدهید به بخش خصوصی.

زنگنه: اینها بخش دولتی نیستند. مارون بخش خصوصی است. آنها برای کارهای کوتاه مدت بود و الان هم می دهیم. اینها برای یک عمر است و برای یکسال و 6 ماه نیست. برای من مهم بود که گاز دیگر در شهرهای ما و در اطراف خوزستان نسوزد که انشالله ظرف دوسال این کار انجام می شود. ما به انجام این کار تاکید داریم و تاکید رئیس جمهور است و من در برنامه ام نوشته ام و پولش هم جور شده است.

سوال:این سهم 14.5 درصد از فروش نفت، آیا جوابگوی توسعه صنعت نفت است؟

زنگنه: جوابگوی جاری اش هم نیست.

سوال: چکار می خواهید بکنید؟

زنگنه: داریم فکر می کنیم برایش چه کنیم با دوستان سازمان برنامه و مجلس یعنی اینکه بیایم بگویم این 14.5 درصد را بکنیم 27 درصد نمی شود. جواب نمی دهد و کشور را نمی شود اداره کرد و دولت برای منابعش کم دارد. ما باید راه های دیگری پیدا کنیم.

سوال: شما متولی بخشی هستید که بازده پول در آن بسیار زیاد است

زنگنه: قبول دارم ولی من بالاخره وزیر دولت هم هستم.

سوال: نه، خب از منابع مردم و نقدینگی و نه تخلف.

زنگنه: خب این کاری است که باید بکنیم همین کاری که کردیم همین 6 میلیارد دلاری که بحثش شد یه بخشی از منابع دولت می گیریم و بخشی از درامدهای آتی. دولت مشکلی ندارد با این. مشکلش امروزش است این 14.5 درصد را نمی تواند 27 درصد بکند. قبول دارم که باید بشود 27 درصد ولی الان دولت نمی تواند. من باید راه حل های دیگر برای این کار پیدا کنم.

سوال: پروژه یا طرحی که در اتمام کار باشد دارید؟

زنگنه: طرح های فاز جنوبی سه فاز ما با ظرفیت 80 میلیون متر مکعب می آید. پتروشیمی کاوه که بزرگترین متانول دنیا است با ظرفیت 7 هزار تن در بهمن می آید. این را صددرصد بخش خصوصی اجرا کرده است. یک طرح استفاده از اتان داریم که ظرف یک ماهه آینده تمام می شود. یک واحد تولید گازهایی که گاز طبیعی را بودار کند در عسلویه ساخته شده می آید به مدار. پتروشیمی ها هم دارند کارهایشان را جلو می برند.

سوال: ستاره خلیج فارس چطور؟

زنگنه: آن هم حتما می آید. دی ماه فاز سه آن تمام می شود.

سوال: ظرفیت ما چقدر افزایش پیدا می کند.

زنگنه: 360 هزار بشکه میعانات گازی و 36 میلیون لیتر بنزین می رسیم.

سوال: تراز بنزین ما چگونه است؟

زنگنه: ببینید الان هم خوب است در 6 ماهه دوم. برای سال آینده هم خوب است اما من بارها گفته ام شما اگر می خواهید بنزین را ترازش را کنید در پالایشگاه ها نگردید و بروید در کارخانه های خودرو سازی. آنها باید تراز بنزین را درست کنند. با پالایشگاه ساختن و سالی 10 درصد مصرف بالا رفتن هیچ کسی نمی تواند تراز کند.

سوال: یعنی شما پالایشگاه بسازید و از ان طرف خودرو ساخته شود.

زنگنه: باید بروند خودرویی بسازند که مصرفش کم شود و 5 لیتر و 4 لیتر بسازیم. وانت آبی ها نم یدانم چند لیتر است.

سوال: در بحث تامین مالی نفت گفته می شود صندوق سرمایه گذاری نفت هم درست کنیم. جایش خالی است.

زنگنه: ما با دوستان بورس هم صحبت داشتیم ما از همین ابزارها جواب می دهیم. به این باور نرسیدم که تشکیلات جداگانه برای نفت درست کنیم. این تشکیلات موجود برای تامین مالی جواب می دهد.

سوال: حرف پایانی اگر دارید.

زنگنه: تقریبا روزی 10 تا روستا دارد گازرسانی می شود. الان تعداد روستاهای گازرسانی شده از 27-28 هزار تا گذشته و کار بی نظیر بوده است. من تلاش زیادی می کنم در این شرایط با تامین مالی از داخل، اشتغال را ایجاد کنیم و کار برای صنایع ایجاد کنیم. الان صنایع می گویند کار ارجاع دهید ولی  فردا پول باید جور شود. مجلس به ما کمک می کند. سران سه قوه کمک میکند. باید از این ظرفیت ایجاد شده استفاده کرد و چرخه منابع داخلی برای گاز نفت پتروشیمی را فعال کنیم.

 بنده به همراه تعدادی از همکارانم شبانه‌روز برای شکستن تحریم‌ها تلاش می‌کنیم. برای ارائه برخی اخبار به مردم به ناچار باید محتاط عمل کنم، زیرا دشمن ممکن است از اطلاعات داده شده نهایت استفاده را ببرد و در مسیر پیشبرد کارها سد ایجاد کند، اما این را بدانید که در این جنگ نابرابر غیرعادلانه هر چه در توان داریم به‌کار خواهیم گرفت تا مشکلات مردم را کمتر کنیم.