چشم‌هایی که به «جشن رمضان» دوخته شده

"آزاده باهوش" حدود ۵ سال است که وارد کار تولید لباس کودک شده است، کار کردن با چرخ صنعتی را از برادرش یاد گرفته و بعد از مدتی که برای شوهرش مشکلی ایجاد شد، تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفت، می‌گوید: سال ۹۶ از کمیته امداد امام خمینی(ره) استان تهران دو وام خودکفایی ۱۵ میلیون تومانی گرفتم. اولش با برادرم کمی پارچه و چرخ خیاطی خریدیم. مسیر راحتی نبود اما حالا شده‌ام صاحب یک کارگاه تولیدی که سهم بیشترش هم برای خودم است.

بعد نگاهی به تل لباس‌های گوشه غرفه می‌کند و می‌گوید: نقدینگی نیست. اگر این مشکلات نبود می‌توانستیم خیلی بیشتر تولید و حتی صادرات کنیم اما از اواخر پارسال و مخصوصاً امسال کار خیلی سخت شد. راستش را بخواهید پول نمی چرخد که پارچه بخریم، تولید کنیم و بفروشیم. قیمت‌ها جوری شده است که مشتری‌ها هم ترجیح می‌دهد لباسی با پارچه کم کیفیت تر اما ارزان‌تر خرید کنند.

چشمانش برق می زند و با ذوقی که در صدایش آهسته آهسته گم می شود، می‌گوید: بعضی وقت‌ها با خودم فکر می‌کنم اگر وضعیت نقدینگی بهتر بود چه کارها که نمی‌توانستم بکنم. سایت می‌زدم، برند سازی می‌کردم اما الان در یک محل مسکونی کار می‌کنم. من هم دلم می‌خواهد مالیات بدهم و بچه‌های کارگاه را بیمه کنم، اما اگر این را اعلام کنم بلافاصله انواع عوارض و… روی سرم می‌ریزد که با وضع اقتصادی این روزها شانه‌ام زیر بار این فشارها خم می‌شود. کاش حداقل یک فرصت چندساله به ما می‌دادند که کارمان پا بگیر، بعد مالیات و عوارض بگیرند.

آزاده‏‬ که فرزندی ۸ ساله هم دارد حدود ۱۵ نفر را در کارگاهش مشغول به کار کرده است می‌گوید: آنها عضو کمیته امداد نیستند، اما توانسته ام برای آنها هم شغل فراهم کنم.

به گفته این زن کارآفرین غرفه‌ای که کمیته امداد در اختیار مددجویان قرار داده، رایگان است، با این حال آزاده معتقد است وضعیت بازدید امسال از نمایشگاه خیلی خوب نیست و می گوید: قبلاً غرفه‌ای را هم در برج میلاد و از طرف شهرداری و شورای شهر گرفته بودم، اما امسال از کمیته امداد با من تماس گرفتند و به نمایشگاه دعوتم کردند. به گفته بقیه غرفه داران سالهای قبل که جشن رمضان در مناطق دیگر تهران مثل پارک گفتگو برگزار می‌شد، استقبال خیلی بیشتری از آن می‌شد اما امسال اینجا بعد مدت‌ها راه اندازی شده و به همین دلیل مردم زیادی هم به اینجا نیامدند.

وی دراین باره که چه قدر جنس‌هایتان را با جنس‌های خارجی قابل رقابت می‌بینید؟ می‌گوید: کیفیت برای من خیلی مهم است. برادرم همیشه می‌گوید دلم می‌خواهد کاری تولید کنم که هیچکس در مغازه‌اش نداشته باشد. مطمئنم اگر پولش را داشت همین کار را می‌کرد. همین الان هم خودم تا ۷۰ درصد کارهایم را قبول دارم. اگر واقعاً پول داشتیم خیلی بهتر از جنس‌های خارجی لباس تولید می‌کردیم.

کمی آن سو تر زنی دیگر در غرفه‌اش نشسته و در سکوت، لیوان چای افطاری‌اش را در دستانش گرفته است. نگاهش به چشمان رهگذرانی است که با تعجب به تخم شترمرغ‌های برش داده شده و رنگ آمیزی شده چشم دوخته‌اند. عنابستانی می‌گوید: خودم مددجوی کمیته امداد نیستم اما با ایده اشتغالزایی ام برای مددجویان کمیته امداد اشتغالزایی کردم. پدرشوهرم یک مزرعه پرورش شتر مرغ داشت. با دیدن تخم شترمرغ خیلی از آنها خوشم آمد. تخم شترمرغ مثل تخم مرغ معمولی نیست و ویژگی‌های ظاهری خاصی دارد.

بلند می‌شود و به کارهای هنری کارگاه تولیدی‌اش اشاره می‌کند. چند لوستر از جنس پوسته‌های تخم شترمرغ ساخته و روی میز هم یک آباژور گذاشته است که می‌گوید آن را به ایده و خلاقیت خودش ساخته است. روی بعضی از تخم شترمرغ‌ها را رنگ آمیزی کرده و بعضی‌هایشان هم با برش‌های ریز و ظریف تزئین شده‌اند می‌گوید: وقتی این ایده به ذهنم رسید اول توی اینترنت جستجو کردم و دیدم قبل از من هم کسانی این کار را انجام داده‌اند. با این حال توانستم نوآوری‌هایی هم داشته باشم. کارهایم را از طریق آزمون و خطا یاد گرفتم و با فرز انگشتی آنها را برش می‌زنم.

او که یک سال است کارش را با هزینه اندک و در حدود ۳ میلیون تومان شروع کرده است، از سختی‌های کارش می گوید «واقعیت این است که فروش صنایع دستی در کشور به حاشیه رفته است. همه وقتی این کارها را می‌بینند از آنها خوششان می‌آید اما کمتر آن را خریداری می‌کنند. این کار برای اغلب افراد ناآشناست حتی فکر می‌کنند این پوسته‌ها شکننده هستند، اما تاب آوری این تخم شترمرغ‌ها در حد بلور است. برای مصرف معمولی هم باید تخم شترمرغ را با چکش شکست. کالاهایی که الان تولید می‌کنیم بین ۷۰ تا ۳۰۰ هزار تومان ارزش مادی دارند. دنبال این بودم که در سازمان میراث فرهنگی این کار را ثبت کنم اما تا کنون این موضوع محقق نشده است».

تابلوهای "ترمه دهقان"، مددجوی هنرمند کمیته امداد،  بین کالاهای خوراکی و پوشیدنی نمایشگاه خود نمایی می‌کنند. از تصاویر طبیعی تا بازیگران و افراد مشهور را نقاشی کرده و به گفته خودش در غرفه اش تابلویی برای فروش ندارد، بلکه قرار است امسال در نمایشگاه جشن رمضان بازدیدکنندگان سفارش بگیرد.
ترمه از شهریار برای شرکت در این نمایشگاه آمده است. یک سال است که تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفته و درباره داستان تحت پوشش قرار گرفتنش در کمیته امداد می گوید: وقتی از همسرم جدا شدم صفر صفر بودم. از کمیته امداد یک وام گرفتم و آموزشگاه نقاشی ام را راه انداختم. با همان کمک‌ها جایی را هم برای زندگی‌ام فراهم کردم. من معلم هم هستم، اما کمک کمیته امداد باعث شد استارت کار مستقلی را بزنم. الان هم تعدادی شاگرد دارم.

او که معتقد است استقبال از نمایشگاه چنگی به دل نمی‌زند ادامه می‌دهد: کاغذ نقاشی حدود ۸ تومان برایم هزینه دارد. با دوده هم نقاشی می‌کشم. در واقع بیشتر پولی که می‌گیرم برای زمانی است که روی کار اختصاص داده‌ام. یک پرتره ۴ ۵ روز طول می‌کشد، اما نمی‌شود هر روز زیاد روی یک طرح تمرکز کرد. وقتی مدت زیادی روی یک نقاشی تمرکز می‌کنم دیگر جزئیات آن را نمی بینم.

"لطفی پور" مشاور اشتغال کمیته امداد امام خمینی نیز که در نمایشگاه حاضر است، درباره نمایشگاه امسال می گوید که کیمته امداد همچون سال‌ها گذشته در جشن رمضان -که حالا تبدیل به یک برند هم شده -با مشارکت شبکه ۵ سیما حضور پیدا کرده است و محصولات و دستاوردهای مددجویان و اشتغال محرومان را در سالن ۵ و۶ نمایشگاه بین المللی تهران عرضه می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در سالن ۵ این نمایشگاه دستاوردهای حوزه اشتغال و برنامه‌های این حوزه کمیته امداد از جمله مشاوره، کلینیک‌های کسب و کار، راهبران شغلی، خیران و جهادگران کار آفرین، بانک‌های پرداخت کننده تسهیلات قرض الحسنه به مددجویان، مشاغل نوین و استارتاپ و کلاس‌هایی آموزشی برای مخاطبین و مراجعین عام و خاص عرضه می شود، ادامه می‌دهد: در سالن شماره ۶ نیز محصولات مددجویان البته به شکل متفاوتی از سال‌های گذشته عرضه می‌شود. مددجویان امسال خودشان حضور ندارند بلکه به همه مددجویان اطلاع رسانی شد و طی یک فراخوان از آنها خواسته شد تا کالاهایی که از استاندارد لازم و مخصوص مشاغل خانگی برخوردارند را به تهران ارسال کنند.

به گفته وی بیش از ۲۶۰۰ قلم کالا  از ۳۱ استان به تهران ارسال شد. اقلامی نظیر پوشاک، کفش و غذا عمدتا از استان تهران و البرز تامین شده اند و عمدتا غرفه‌های مذکور به زنان سرپرست خانوار داده شد.

لطفی پور ادامه می دهد: امسال رویکرد کمیته امداد به این سمت رفته تا اهداف خود را در فرصت مذکور، معرفی و ارائه کند. این مراسم سال‌های گذشته فضای جشنی بیشتری داشت اما کمیته امداد به دنبال آن است تا اهداف و دستاوردهایش را در معرض دید عموم قرار دهد. ما دوست داریم مخاطبین ما بیشتر شود اما نه به هر قیمتی.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته۱۲۰ غرفه در نمایشگاه برای مددجویان وجود داشت، توضیح می‌دهد: یعنی در مجموع از کل کشور ۱۲۰ نفر در تهران توانستند از کل مددجویان و محصولاتشان را عرضه کنند، اما امسال در غرفه‌های ۳۱ استان بیش از ۲۷۰۰ طرح در قالب بیش از ۱۲ هزار قلم کالا در نمایشگاه عرضه می‌شود.

داریوش بیات نژاد، مدیر کل بهزیستی استان تهران نیز که برای بازدید از غرف‌های مددجویان بهزیستی حاضر شده، با بیان اینکه ۹ غرفه تخصصی در حوزه بهزیستی از جمله اورژانس اجتماعی، حوزه توانبخشی، پیشگیری، کودکان و نوجوانان، مشارکت های مردمی و .... مشغول فعالیت هستند، می گوید: هدف از فعالیت این غرفه ها معرفی برنامه‌های سازمان بهزیستی به مردم است و در عین حال قصد داریم تا خدمات سازمان به افراد نیازمند شناسانده شود.

وی با اشاره به اینکه افراد جامعه هدف بهزیستی، در مقایسه با دیگر افراد جامعه، در شرایط خاص‌تری قرار دارند، می‌گوید: بسیاری از این مددجویان توانمند شده در حال حاضر به مرحله‌ای رسیده‌اند که می‌توانند تولیداتی داشته باشند و این تولیدات را در این نمایشگاه به فروش برسانند. به این ترتیب مردم وقتی معلولی را می‌بینند متوجه می‌شوند که معلولیت، محدودیت نیست.

بیات نژاد با بیان اینکه یکی دیگر از دغدغه‌های اجتماعی، مساله اشتغال است، ادامه می‌دهد: تلاش می‌کنیم تا آنها از طریق این نمایشگاه تولیداتشان را به فروش برسانند.

وی با بیان اینکه امسال سهم خوبی به کمیته امداد و بهزیستی برای تسهیلات اشتغالزایی اختصاص داده شده است، ادامه می دهد: البته این گلایه را همیشه از سیستم های بانکی داریم که باید سختگیری بانک‌ها برای مددجویان به حداقل ممکن برسد، اما هم سقف اشتغال و هم اعتبار بانکی قرار است افزایش یابد.