نوآوران آنلاین- احمد لاهیجان زاده در نشست خبری روز جهانی تالاب‌ها که در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبنی بر آخرین وضعیت تالاب انزلی و اجرای طرح بایوجمی در این تالاب اظهار کرد: تالاب انزلی یکی از تالاب‌های مهم ما در شمال کشور است و بر اساس آخرین پهنه‌بندی وزارت نیرو مساحت این تالاب حدود ۲۵ هزار هکتار ثبت شده است اما این میزان در حال حاضر قابل وصول نیست و تنها ۱۹ هزار و ۶۰۰ هکتار به عنوان محدوده اکولوژی تالاب در سازمان محیط زیست ثبت شده است. در حال حاضر نیز تالاب انزلی حداکثر ۱۲ هزار هکتار قابلیت آبگیری دارد و بخش زیادی از آن به دلیل رسوب گذاری و تعرض قابلیت آبگیری را ندارد.
وی با اشاره به اینکه حجم زیادی از تالاب انزلی به دلیل رسوب‌گذاری پر شده است و امکان ایجاد سیلاب با بارندگی‌های کم در اطراف این تالاب وجود دارد، تصریح کرد: از دیگر مشکلات زیست محیطی تالاب انزلی ورود گونه‌های مهاجم به این تالاب است. از این رو طرح بایوجمی که قرار بود یک طرح خود پالایی زیستی برای تالاب باشد برای رفع مشکلات زیستی تالاب در نظر گرفته شد و تیمی از محققان با معرفی وزارت علوم کار تحقیقاتی خود را آغاز کرده است.
لاهیجان‌زاده اضافه کرد: در ابتدا با انجام آزمایش‌هایی در مزارع پرورش ماهی طرح بایوجمی مورد آزمایش قرار گرفت و پس از آن قرار شد که در ۵۰ هکتار از تالاب انزلی این طرح به‌صورت آزمایشی اجرا شود اما پس از ۱۴ روز کار پژوهشی با شکایت تعدادی از اساتید دانشگاهی و برخی سمن‌ها و با حکم قضایی طرح بایوجمی متوقف شد و همچنان نیز متوقف است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ما منتظر دستور مقام قضایی در ارتباط با اجرا یا عدم اجرای طرح بایوجمی هستیم، گفت: در این زمینه مکاتباتی با دادستان تهران و سازمان بازرسی کل کشور انجام داده‌ایم و منتظر اعلام نتیجه هستیم حتی در حال حاضر اجازه نمونه‌برداری از قسمت‌هایی از تالاب که در آن طرح اجرا شده است برای انجام آزمایش‌ها را نداریم.
وی افزود: به‌طور کلی احیای تالاب‌ها یک برنامه فرابخشی است و دستگاه‌های متعددی در این زمینه نقش دارند که اگر به وظایف خود عمل نکنند سازمان حفاظت محیط زیست هم نمی‌تواند در زمینه احیای تالاب‌ها موفق عمل کند. در حال حاضر مشکل تالاب گاوخونی منحصر به چاه‌های غیر مجاز نیست. متاسفانه آب‌بندهایی در بستر رودخانه گاوخونی ایجاد شده است که کاملا غیر قانونی است. ما از وزارت نیرو درخواست کرده‌ایم تا این موضوع را از طریق قوه قضائیه پیگیری کند.
لاهیجان‌زاده ضمن اشاره به برنج‌کاری در استان‌های کم آب کشور گفت: در خوزستان از زمان‌های قدیم حدود هشت تا ۱۲ هزار هکتار برنج‌کاری انجام می‌شد اما متاسفانه این رقم طی سالهای اخیر به ۲۰۰ هزار هکتار رسیده است. در استان اصفهان نیز طی سالیان دور در مقاطعی برنج‌کاری می‌شد اما الان در ۱۸ تا ۲۱ هزار هکتار از اراضی زراعی آن برنج‌کاری صورت می‌گیرد و در حوضه آبریز زاینده رود نسبت به دهه ۷۰ دو تا سه برابر برنج‌کاری افزایش یافته است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با بیان اینکه موضوع هفته گذشته ستاد ملی تالاب‌ها تالاب میانکاله بود، گفت: هشت تا ۱۰ هزار هکتار از غرب تالاب میانکاله دچار خشکیدگی شده است که می‌تواند در آینده تبدیل به کانون گرد و غبار شود. همچنین نتایج نمونه برداری ما از این تالاب نشان می‌دهد که میزان شوری و ورود موادی مانند ازت و فسفر از غرب به شرق تالاب بیشتر از سایر نقاط است که این موضوع بر ضرورت مدیریت کود و سموم در منطقه تاکید می‌کند همچنین وزارت جهاد کشاورزی نیز برای کشاورزان غرب تالاب میانکاله برنامه مدیریتی ویژه در نظر گرفته است.
لاهیجان زاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: مطالعات آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) درباره تالاب انزلی به اتمام رسیده و قرار است که از سال ۲۰۲۰ برنامه ۱۰ سالهای برای تالاب انزلی تدوین شود که مجموعه نهادهای استان گیلان مکلف به اجرای آن خواهند بود. همچنین موضوع بعدی ستاد ملی احیای تالاب‌ها، تالاب انزلی است.
وی در ادامه با بیان اینکه در سال ۹۸ برای تالاب‌ها حدود ۹۰ میلیارد تومان بودجه تصویب شده بود که ۵۰ درصد آن تخصیص یافته است. همچنین برای سال ۹۹ نیز ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه برای تالاب‌ها پیش بینی شده است.
لاهیجان‌زاده در ادامه درباره آخرین وضعیت دریاچه ارومیه با توجه به کاهش بارش‌ها در غرب کشور گفت: بارش‌ها در غرب کشور نسبت به سال گذشته که بارشی استثناء داشتیم، کاهش یافته است اما نسبت به میانگین بلندمدت تفاوت چندانی ندارد. ما امیدواریم که تا پایان سال بارش‌ها بتواند در غرب کشور در محدوده نرمال باشد تا از این منظر به دریاچه ارومیه نیز خسارتی وارد نشود. تراز اکولوژیک آبی دریاچه ارومیه در ۴ بهمن سال ۹۷، ۱۲۰۷.۶۴ بود و در ۴ بهمن سال ۹۸ نیز به رقم ۱۲۷۱.۳۱ رسید. وسعت دریاچه نیز در سال ۹۷، ۲۱۶۲ کیلومتر بود و امسال نیز به ۲۸۳۵ کیلومتر مربع رسیده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه برای پایش کمی و کیفی تالاب‌ها قرار است که از فناوری‌های نوین و پهپادهای مدرن استفاده شود، تصریح کرد: در حال حاضر پایش کمی و کیفی بخش‌هایی از تالاب‌های انزلی، میانکاله، هورالعظیم و هامون در اولویت است.
در ادامه این نشست علی ارواحی - مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران - با بیان اینکه بر اساس برنامه ششم توسعه ۲۰ درصد تالاب‌های بحرانی کشور باید روند بهبودی طی کنند، اظهار کرد: در حال حاضر برای ۱۷ تالاب کشور برنامه مدیریتی ابلاغ شده است و برای ۱۷ تالاب دیگر نیز برنامه مدیریتی در حال تدوین است. برای اجرای این برنامه‌ها به مطالبات اجتماعی و همراهی جامعه محل نیازمندیم.
به گفته وی در دریاچه ارومیه به مدت شش سال شیوه‌های سازگار با منابع مانند کشاورزی پایدار اجرا شده و امروز نتیجه آن کاهش ۳۵ درصدی مصرف آب و کاهش ۴۰ درصدی استفاده از سموم است.