نوآوران آنلاین- روز جهانی آب، اولین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسماً مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
موضوع آب در جهان همیشه مهم بوده و این مساله به طور جدی توجه شده است موضوع تغییر اقلیم نیز چند سالی است که مورد بحث کارشناسان و مسوولان قرار گرفته از این رو شعار روز جهانی آب در سال 2020 میلادی که مصادف با سوم فروردین است، «آب و تغییر اقلیم » تعیین شده است تا امسال توجه بیشتری به این دو مهم شود.
تا سال ۲۰۵۰ کشورها دچار تغییر اقلیمی می شوند
در حال حاضر بحث تغییر اقلیمی در ایران و جهان مطرح است و پیش بینی پنل الکترونیکی این است که تا سال ۲۰۵۰ کشورها دچار تغییر اقلیمی می شوند و کشور ایران هم جزء کشورهای درگیر این مسئله و آسیب ها است. اگر این روند ادامه پید کند متأسفانه ایران به همراه کشورهای حاشیه ای پاکستان، افغانستان، چین و کشورهای اروپای شرقی درگیر خواهد شد و آسیب های مختلفی را شاهد خواهیم بود و به صورت بسیار جدی آسیب پذیر خواهیم بود.
در ایران حدود ۶۰ سال است که دما و رطوبت، سرما و گرما، بارندگی و دیگر عوامل جوی در حال تغییر است و بارندگی در طول ۵۰ سال گذشته در کشور کاهش داشته و سالی یک میلیمتر این بارندگی ها کاهش داشته است. منبع اصلی تأمین انرژی زمین خورشید است و بیلان زمین در طول تابستان و زمستان برمی گردد به انرژی و امکان به هم خوردن تعادل در دوره های تابستان و زمستان وجود دارد.
تعادل در این دوره ها اگر به هم بخورد و مقدار پس دادن انرژی کمتر شود زمین گرمتر می شود که این اتفاق را در کشورمان شاهدیم لذا یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در این امر مداخله بشر است که دامنگیر شده است. اسعدی اسکویی رئیس پژوهشکده هواشناسی، آب و هواشناسی کشاورزی در این باره به ایسنا گفت: بعد از انقلاب صنعتی ۱۰۰ سال طول کشید تا جمعیت جهان دو برابر شود و این اتفاق در دوره بعدی از قرن بیستم ۵۰ برابر جمعیت بیشتر شد. از سال ۷۹ شتاب رشد جمعیت در دنیا زیاد شد و هر ۱۰ سال یک میلیارد نفر جمعیت به دنیا اضافه شد و این جمعیت به آب، غذا، زمین برای مسکونی و ... احتیاج دارند که موجب شده به طبیعت فشار وارد شود با رشد جمعیت بخش زیادی از منابع طبیعی اعم از جنگل ها و مراتع را از بین بردیم و به اراضی کشاورزی تبدیل کردیم که آلایندگی را تولید کردیم.
به گفته وی در حال حاضر به بحران رسیدیم و این فرصت خودترمیمی را از طبیعت و زمین گرفتیم و نمی گذاریم طبیعت نفس بکشد دائماً در حال برداشت و مصرف هستیم که در پی آن آنچه اتفاق می افتد رفتارهای متفاوتی از جو رخ می دهد؛ به هم خوردن تعادل گرمایی کره زمین موجب می شود تغییراتی در حوزه رطوبت جو ایجاد شود و اتفاقات و بارش های سیل آسا و موج های گرمایی زیاد شود واین گسل توزیع فراوانی ها به سمت مسایل حدی میل می کند و به جای اینکه بارش ها در جهت حفظ منابع آبی سوق داده شوند به سمت سیل آسا می رود.
اسعدی اسکویی با اشاره به اینکه ۶۰ سال است که دما و رطوبت و تغییرات اقلیمی در ایران در حال بروز است، یادآور شد: روند بارندگی در ۵۰ سال اخیر کاهشی بوده و سالی یک میلیمتر بارندگی کم شده است در ده سال متوالی آینده این کاهش بارندگی چشمگیرتر خواهد بود و سالی ۳۵۰ میلیون مترمکعب منابع آبی سطحی و تجدیدپذیر را در ایران از دست دادیم.
وی با بیان اینکه از طرفی بارندگی و رطوبت کم شده و دما افزایش بیشتری دارد و طی ۵۰ سال گذشته سالی ۲ درجه دمای کشور گرمتر شده است در بخش کشاورزی نیاز ما و مصرف بیشتر شده از طرفی محصولات جدید کاشتیم، خاطرنشان کرد: در بخش کشاورزی با توجه به مصرف زیاد در دنیا، سطح زیرکشت را افزایش دادیم و تعداد چاه های کشاورزی افزایش یافته و بارندگی ها کاهش داشته که این عوامل موجب شده وضعیت منابع آبی در تهدید جدی قرار بگیرد به گونه ای که در سال گذشته در یک دوره ده ساله منتهی به اردیبهشت ۹۸ حدود ۸۴ درصد کشور با خشکسالی درگیر بودند.
اسعدی اسکویی با بیان این مطلب که کمبود آب موجب کاهش تولید کشاورزی، مهاجرت به سمت شهرها و ایجاد ناامنی در مناطق مرزی شده است، اضافه کرد: مهاجرت که صورت می گیرد شهرها بزرگتر می شود مصرف انرژی و آب جدی تر می شود مشکلات فاضلاب جدی تر می شود گسترش آلودگی ها و آلایندگی ها در جمعیتِ زیاد پدیدار می شود آسیب های اجتماعی بیشتر می شود و این امر مانند یک زنجیره از خشکسالی ها و عدم مدیریت شروع می شود و بروز مشکلات پشت سر هم ادامه دارد.
پیام وزیر نیرو به مناسبت رو جهانی آب
در این باره رضا اردکانیان وزیر نیرو نیز با اشاره به شعار روز جهانی آب در سال میلادی جاری گفت: کشور ما تجربه طولانی در مدیریت سیلاب و سازگاری با خشکسالی داشته و به اتکای تجارب پدران و گذشتگان خود تلاش می‌کنیم شرایط پیش رو را به نحو مناسب‌تری طی کرده و جامعه‌ای تاب‌آور در مقابله با تغییرات اقلیم باشیم.
وی در پیامی به مناسبت سوم فروردین ماه روز جهانی آب اظهار داشت: هر سال 22 مارچ مصادف با روز جهانی آب است و همه آژانس های سازمان ملل متحد و برنامه های بین المللی آب در سراسر جهان، این روز را گرامی می دارند و برنامه هایی برای طول سال که آغازش این روز است، تدارک می بینند. هر سال روز جهانی آب عنوان و شعاری دارد که مجموعه 30 برنامه و آژانس ملل متحد روی انتخاب آن توافق می کنند.
اردکانیان گفت: شعار روز جهانی آب در سال 2020 میلادی که مصادف با سوم فروردین است، «آب و تغییر اقلیم است». زیبندگی روز جهانی آب برای ما ایرانیان در سال 99 این است که این روز مصادف با روز شریف مبعث پیامبر اکرم (ص) است و در آغازین روزهای سال نو برای ما عید در عید به شمار می‌رود.
وی با اشاره به شعار انتخاب نام تغییر اقلیم برای روز جهانی آب در سال 2020 ادامه داد: این انتخاب به این معنا که در یک سال پیش رو در جای جای جهان برنامه های مختلفی برای توجه بیشتر به موضوع تغییر اقلیم و نقش آب و تاثیر آن از تغییر اقلیم تدارک دیده خواهد شد.
وزیر نیرو گفت: برای ما در ایران که در اقلیم خشک و نیمه خشک به سر می بریم تغییر اقلیم از جمله به معنای سیلاب و خشکسالی است. سیلاب‌های پی در پی و همچنین خشکسالی‌های شدید. البته ما کشور با تجربه ای در مدیریت سیلاب و سازگاری با خشکسالی بوده ایم و به اتکای تجارب پدرانمان سعی خواهیم کرد شرایط پیش رو را به نحو مناسبی طی کرده و جامعه ای تاب آور در مقابله با تغییرات اقلیم باشیم.
اردکانیان اظهار داشت: در موضوع سیلاب با رفتار معقول اعم از عدم تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها، تدارک لازم برای لایروبی و مهندسی رودخانه ها و توجه جدی تر به طراحی و ساخت مخازن مورد نیاز در نقاط مورد نظر با رعایت همه ملاحظات فنی، اقتصادی و زیست محیطی برای تسکین سیلاب های پیش رو می‌توانیم سازگاری را افزایش دهیم.
وی افزود: در موضوع خشکسالی هم که برای ما به معنای سازگارزی با کم آبی است قطعا رفتار مصرف معتدل می تواند چاره اصلی کار باشد. با کمک هم و اتخاذ شیوه های مناسب تر در مصرف آب می توانیم با هر نوع خشکسالی ناشی از تغییر اقلیم هم به نحو مناسبی سازگار باشیم.
وزیر نیرو همچنین با اشاره به نقش تعیین کننده آب در پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا گفت: امید است همه هموطنان با رعایت ملاحظات و دستورات بهداشتی خود را ایمن نگه دارند و البته در عین رعایت در مصرف آب هم صرفه جویی و دقت لازم را داشته باشند.
اردکانیان افزود: به طور طبیعی مصرف آب شرب و باکیفیت بالا رفته است، در برخی شهرها طبق گزارش ها، تا 40 درصد در مقایسه با مدت مشابه مصرف بیشتری داشتیم.