نوآوران آنلاین- در بروز تورم، عوامل متعددی همواره نقش داشته اند، اما در این میان نرخ ارز بیش از سایر عوامل نقش آفرینی می کند و بازار را مورد هدایت خود قرار می دهد.
البته تا حدی این اتفاق گریزناپذیر است، اما نه تا این سطح که به طور روزانه قیمت ها در بازار ایران در نتیجه تلاطمات ارزی افزایش بی سابقه ای یابند.
قیمت ها در حال حاضر بدون توجه به میزان قدرت خرید مردم بالا رفته اند و این وضعیت غیرقابل تحمل است. ثبات میزان حقوق و دستمزدها آن هم در شرایطی که نرخ تورم به طور روزانه در حال رشد است منجر به نابودی تدریجی معاش مردم می شود. از این رو ضروری است که بانک مرکزی و سایر بخش های اقتصادی کشور تمهیداتی جهت مهار تأثیر نرخ ارز بر تورم بیاندیشند؛ چرا که این نرخ علاوه بر تأثیر منفی در زندگی اقتصادی مردم، سایر وجوه زندگی را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر کامران ندری، عضو پژوهشکده بانکی پرداختیم که از نظر می گذرد.
* دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی طی روزهای اخیر اعلام کرد که بانک مرکزی قادر به بازگرداندن آرامش به بازار است. وضعیت بازار ارز را در شرایط کنونی چگونه ارزیابی می کنید؟
یکی از اتفاقات تلخی که همواره در کشورمان شاهدش بودیم، بالا بودن نرخ ارز و نوسانات این حوزه است. درحقیقت باید گفت فنر ارز هر از چندگاهی رها می شود و پس از آن دیگر قادر به کنترل اوضاع نخواهیم بود. در چنین شرایطی بدترین اتفاق ممکن بروز گرانی لجام گسیخته در اقتصاد است که هر چه تلاش کنیم، اما قادر به کنترل قیمت ها نخواهیم بود. خود به خود افزایش نرخ ارز موجب رشد تورم می شود و نمی توان مانع آن شد. این روندی است که سال ها در کشور ما وجود دارد و این زنجیره هیچ گاه گسسته نمی شود. درواقع باید گفت تا زمانی که امکان نوسانات قیمت و سوء استفاده از این شرایط برای عده ای سودجو فراهم است، قطعاً این وضعیت به طور مداوم و در دوره های زمانی مختلف تکرار خواهد شد.
باید مانع از تداوم این زنجیره شویم که این امر با گسست زنجیره علّی و معلولی میان نرخ ارز و رشد تورم در ایران اتفاق می افتد.
این دو عامل به قادری به هم وابسته هستند که در زمان نرخ ارز همه به خوبی پیش بینی خواهند کرد که رشد قیمتی را تجربه می کنیم. باید این رابطه معلولی از بین برود تا اقتصاد ایران بیش از این آسیب نبیند. چرا که طی سال های اخیر تا حد زیادی شاهد کاهش ارزش خرید پول ملی ایران بودیم و بیش از این به صلاح نیست که بازار پولی کشور آسیب ببیند.
در شرایط کنونی ریال در شرایط بسیار نامناسبی نسبت به دلار وجود دارد و نمی توان گفت که نرخ دلار تأثیری بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت. به موازات بالا رفتن ارزش پولی دلار، ریال در وضعیت بحرانی قرار می گیرد و افت ارزش را تجربه می کند. در چنین شرایطی باید مسؤولان با تدبیر ویژه بازار را رصد کنند و با جیت در مسیر حفظ ارزش پول گام بردارند. بدترین اتفاق ممکن در شرایط کنونی این است که اقتصاد به حال خود رها شود و نوسانات نرخ دلار بلاهای جبران ناپذیری بر پیکره آن وارد سازد. باید تا حد ممکن مانع از این اتفاق شد و عنان بازار را به دست گرفت و اجازه نداد که ارز اقتصاد ایران را به هر سویی که تمایل دارد ببرد.
* اخیراً چنین مطرح شد که دولت عامدانه و با هدف جبران کسری بودجه اقدام به افزایش نرخ ارز کرده است. به نظر شما این ادعا صحیح است؟
خیر. این امر صحیح نیست که دولت خود عامل گرانی ارز در ایران شده است. نمی توان به طور قاطع چنین نظری را پذیرفت؛ چرا که بر اساس هیچ اصول منطقی قابل باور نیست و نوسانات ارزی، آشفتگی اقتصادی را رقم خواهد زد و در چنین شرایطی میزان نارضایتی به شدت افزایش می یابد. دولت در حال حاضر نیاز به پشتوانه اعتماد مردمی دارد و اقدامی در تناقض با این موضوع مهم صورت نمی دهد.
مردم مهم ترین رکن در هر جامعه ای هستند و نمی توان گفت دولت با امید رفع افت تراز مالی خود اقدام به بالا بردن نرخ ارز می کند. چنین اظهارنظری اصلاً صحت ندارد و نمی توان آن را علمی دانست. راه های عملی تر و منطقی تری برای جبران کسری بودجه وجود دارد که دولت می تواند از آن ها استفاده کند بدون این که اقتصاد کشور مشوش شود و شاهد گرانی های افسارگسیخته شویم.