رضا کرمی محمدی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه با شدت یافتن روند گسترش شهری و تمرکز جمعیت، اهمیت توجه به خطر زلزله احتمالی در شهر تهران افزایش یافته است، گفت: انسان قرن‌هاست در تلاش است با مقابله با پیامدهای مرگبار و مخرب زمین لرزه تا حد زیادی از تلفات جانی و خسارات ناشی از آن کم کند، اما واقعیت این است که با وجود تمام اقدامات انجام شده، همچنان این رویداد جزو خطرناکترین حوادث طبیعی در جهان است.
وی با بیان اینکه تاکنون پیش بینی وقوع زمین لرزه به عنوان یک راهکار از نظر علمی ممکن نیست، اظهار کرد: با این وجود تلاش دانشمندان در این خصوص همچنان ادامه دارد. بنابراین روش های علمی طی دو دهه اخیر در کشورهای لرزه خیز پیشرو در حوزه مدیریت بحران در دستور کار قرار دارد موضوع هشدار سریع زلزله است که موضوعی جدید و درحال پیشرفت است.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ادامه داد: با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و سسیستم های ارتباطی، راه اندازی سامانه های هوشمند از جمله هشدار سریع زمین لرزه که قابلیت اعلام زلزله در لحظاتی پیش از رسیدن امواج مخرب را دارد در دستور کار محققان و دست اندرکاران مدیریت بحران کشورهای لرزه خیز دنیا قرار گرفته است. ما نیز در تهران از چند سال قبل این موضوع را موردتوجه قرار دادیم.
کرمی محمدی درباره ضرورت استفاده از سامانه‌های هشدار سریع زلزله گفت: ضرورت ایجاد این سامانه ها با افزایش تلفات و خسارات حاصل از زمین لرزه ها به عنوان یکی از مهمترین ابزار کاهش خطرپذیری مطرح شده‌اند.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر با توجه به تمرکز جمعیت شهری و همچنین ساختارهای اصلی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در تهران که منطقه‌ای پرخطر و مستعد برای رخداد زلزله های بزرگ و ویرانگر است، ضرورت مطالعات و برنامه‌ریزی‌های جدی تر برای اقدامات پیشگیرانه این چنینی را دوچندان کرده است.
به گفته رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران معمولا هدف از ایجاد سامانه های هشدار سریع زمین لرزه ، رسیدن به هشدار و استفاده از ثانیه‌ها به منظور کاهش خطرات و آسیب‌های حاصل از امواج مخرب زمین لرزه است که در صورت کافی بودن این زمان، با ایجاد آمادگی عمومی می توان زیرساخت‌های حیاتی و سامانه های حمل ونقل نظیر مترو، راه آهن و ... و شریان‌های اصلی مانند گاز، برق، آب و... را در وضعیت ایمن‌تر قرار داده و ضمن جلوگیری از رخداد حوادث ثانویه، عملیات نجات را بهبود بخشید.
کرمی محمدی با بیان اینکه به علت اعلام هشدار خودکار به افراد و زیرساخت‌های شهری این سامانه ابزاری کارآمد برای کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله و افزایش تاب آوری جامعه در برابر این پدیده طبیعی خواهد بود، گفت: تاکنون در اکثر کشورهای زلزله خیز جهان نظیرتایوان، ژاپن، ایتالیا، مکزیک و ترکیه از این سامانه به منظور اعلام هشدار قبل از وقوع تخریب زمین‌لرزه گسترش یافته یا درحال گسترش است.
تهران، اولین شهر ایران با سامانه هشدار سریع زلزله
وی در مورد استفاده از سامانه هشدار سریع زلزله در تهران نیز گفت: در کشور ما تنها در شهر تهران و با توجه به اینکه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در هنگام وقوع زلزله ها نقشی حیاتی در تامین ایمنی شهروندان خواهد داشت، اقدامات برای راه اندازی فاز آزمایشی سامانه هشدار سریع با مشارکت آژانس همکارهای بین المللی ژاپن(جایکا) آغاز شد و در همین راستا نیز اقدام به نصب و راه اندازی سامانه ای مشتمل بر چهار ایستگاه شتاب نگاری مدرن بر روی بخشی از گسل مشا در شمال شرقی تهران در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری از مرز شرقی شهر شد.
کرمی محمدی اضافه کرد: در حال حاضر نیز بر اساس یافته های مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران و احراز اطمینان از مفید بودن سامانه مذکور برای شهر تهران، طرح توسعه و ارتقا این سامانه در دستورکار قرار گرفته است که با توجه به ویژگی های زمین ساختی و لرزه خیزی شهر تهران که متفاوت از لرزه خیزی دیگر شهرهای دنیا است، ضرورت مطالعه بومی سامانه هشدار سریع زلزله در آن بیشتر احساس می‌شود.
وی افزود: در این راستا نیز سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران بر اساس اسناد بالادستی و وظایف محوله، اجرای پروژه ، تکمیل، راه اندازی و ارتقاء سامانه هشدار سریع زلزله شهر تهران را در دستور کار خود قرار داده است. در این راستا برابر اقدامات بعمل آمده در سال گذشته و نیمه اول سال جاری عملیات احداث و تکمیل زیر ساخت های عمرانی و تاسیسات برقی در ۲۲ ایستگاه شتاب نگاری سامانه مذکور به اتمام رسیده و با توجه به خرید دستگاه های شتابنگاری در سال گذشته از سوی شهرداری تهران این تجهیزات با همکاری مجری پروژه که دانشگاه فردوسی مشهد است، در دستور کار قرار داد. این ایستگاه ها در اطراف تهران و محدوده گسل های فعال، لرزه زای و تهدید کننده شهر تهران احداث شده اند.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه در صورت وقوع زلزله این شتاب نگارها شدت زلزله را در لحظه تخمین و اعلام می‌کنند، گفت: مکان‌هایی با همکاری استانداری تهران، البرز و سمنان برای نصب شتاب نگار شناسایی و ساخته شده‌اند که در مناطقی از گرمسار، ورامین، پیشوا، کرج و... قرار دارند.
به گفته کرمی محمدی دستگاههای شتاب‌نگار به محض رسیدن موج زلزله هشدار خواهند داد که زلزله در کدام نقطه و با چه شدتی رخ داده و با استفاده از این داده ها علاوه بر اینکه می‌توان تخمین شدت زلزله را برای شهر تهران براساس سامانه هشدار سریع زلزله مشخص کرد، می‌توان اقدامات پیشگیرانه نظیر بازکردن در ایستگاه های آتش نشانی، توقف حرکت یا کاهش سرعت قطارهای مترو و ... را در مجموعه شهرداری تهران نیز انجام داد.
وی افزود: در صورت فرهنگ سازی، می توان هشدار سریع را بر روی خطوط موبایل و رسانه های شنیداری و دیداری فعال کرد. البته بهره گیری از این زمان کوتاه قبل از رخداد زلزله در آغاز راه است و مسیر تکمیل علمی و تجهیزاتی و کسب تجربه آن پیش رو قرار دارد.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ادامه داد: با توجه به نصب و راه اندازی سایر سامانه های زلزله مرتبط با حوزه مدیریت بحران از جمله سامانه تخمین خسارات و تلفات زلزله شهر تهران در مرکز فرماندهی این سازمان اگر زلزله ای رخ دهد، براساس داده‌های شتاب‌نگار سایر ایستگاه های مستقر در شهر تهران می توان ظرف ۲ تا ۵ دقیقه به صورت تقریبی گفت که کدام نواحی تهران دچار خسارت احتمالی شده است.
کرمی محمدی با بیان اینکه درحال حاضر این طرح تنها در تهران طرح راه اندازی سامانه هشدار سریع زلزله به صورت پایلوت اجرا شده است، گفت: چشم انداز ما توسعه این شبکه در تمام گسل‌های پیرامونی پایتخت است و آمادگی داریم تا دانش و اطلاعات خود را برای گسترش این سامانه ها در سایر شهرهای لرزه خیز کشور نیز قرار دهیم.