نوآوران آنلاین- بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ پنج عضو دائم و بیش از ۱۹۰ کشور عضو سازمان ملل به اجرای تعهداتی در برابر ایران ملزم شده اند. عمده الزاماتی که قطعنامه ۲۲۳۱ برای اعضای سازمان ملل از جمله اعضای دائم شورای امنیت در نظر گرفته اجرای مفاد توافق جامع هسته ای (برجام) است. بر اساس این قطعنامه، همه قطعنامه‌های قبلی درباره ایران لغو و ایران از ذیل فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد خارج شد. در متن قطعنامه تصریح شده است که این یک تغییر بنیادین در رابطه ایران با شورای امنیت سازمان ملل است.
بر همین اساس نه تنها کشورهای عضو برجام و اعضای شورای امنیت بلکه ۱۹۰ کشور عضو سازمان ملل نیز حق تحریم ایران یا همراهی با تحریم کشور ثالث را نداشته و در صورت انجام این کار خلاف مقررات سازمان ملل و قطعنامه ۲۲۳۱ اقدام کرده اند. از این رو بعد از سال ۲۰۱۸ و خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای و بازگشت تحریم های قبلی و نیز اعمال تحریم های جدید از سوی این کشور علیه ایران نه تنها اقدامی خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ از سوی آمریکا بود، بلکه کشورهای همراهی کننده با آمریکا نیز خلاف مقررات سازمان ملل و قطعنامه ۲۲۳۱ عمل کردند.
شاید کشورهای دیگر تحریمی را به طور مستقیم در این چند سال علیه ایران اعمال نکرده باشند یا واضع و حمایت کننده از تصویب و اعمال تحریم جدید نباشند، اما همراهی آنها با آمریکا، چیزی کمتر از اعمال تحریم علیه کشوری که طبق قطعنامه ۲۲۳۱ نباید تحریمی علیه آن اعمال شود، نیست. از این رو کشورهای همراهی کننده با آمریکا نیز خلاف قوانین و مقررات سازمان ملل و نیز قطعنامه ۲۲۳۱ عمل کرده اند و همان قدر که آمریکا باید پاسخگوی اقدامات غیرقانونی اش باشد، کشورهای دیگر نیز باید در این باره پاسخ دهند.
در زمان دونالد ترامپ یکی از بزرگترین و بی سابقه ترین تحریم ها علیه یک کشور عضو سازمان ملل از سوی عضو دیگر سازمان ملل اعمال شد، تا جایی که حتی در بخش کالاهای ضروری و بشردوستانه نیز این محدودیت ها در سطحی وسیع اعمال شد و متاسفانه جز صدور بیانیه گاه و بی گاه از سوی برخی کشورها، اقدامی قانونی در برابر قانون شکنی آمریکا و دیگر کشورها انجام نشد و خسارات جانی و مالی فراوانی از این بخش به بیماران و نیازمندان به تجهیزات پزشکی، دارویی و غذایی وارد شد و بسیاری نیز از بیماران خاص جان خود را از دست دادند. کشورهای اروپایی و دیگر هم پیمانان آمریکا که با این تحریم ها همراهی کردند بعضا در بحث اقدامات بشردوستانه و حقوق بشری سرآمد هستند و خود را پرچم دار در این حوزه ها می دانند اما در بحث ایران و تحریم های آمریکا کاملا سکوت اختیار کردند و مشکلات فنی بر سر صادرات و خرید دارو و غذا توسط ایران را بهانه کردند.
بعد از گذشت دو سال از خروج آمریکا از برجام بسیاری از تحریم های هسته ای که در چارچوب توافق هسته ای و قطعنامه ۲۲۳۱ رفع شده بود، به بهانه و به نام مقابله با اقدامات تروریستی و ضد حقوق بشری چندین بار تکرار شده اند. بسیاری معتقدند حتی اگر جو بایدن رییس جمهور منتخب آمریکا به برجام برگردد، صرفا تحریم هایی که در چارچوب برجام مورد اشاره قرار گرفته است لغو یا تعلیق می شوند و نیز تحریم هایی که مرتبط با ابعاد هسته ای ایران بعدا توسط آمریکا اعمال شده است اما درباره آن دسته از تحریم هایی که با عناوین غیرهسته ای اعمال شده ولی همان هایی است که در تحریم های هسته ای به انها اشاره شده است، برداشته نمی شوند یا احتمالا برای برداشتن آن ها به مذاکرات و زمان بندی جدیدی نیاز است.
این در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی ایران بر این باورند طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ تحریم و محدودیتی نباید بعد از اجرای برجام تحت عناوین مختلف از جمله تروریسم و حقوق بشر علیه ایران وضع و اعمال شود و این خلاف برجام است. از این رو از نقطه نظر ایران تمامی تحریم های هسته ای که با عناوینی غیر هسته ای علیه ایران و در چارچوب فشار حداکثری وضع و اعمال شده است باید رفع شوند و حتی آمریکا و دیگر کشورهای عضو سازمان ملل نیز باید درباره خسارات وارد شده به ایران طبق قطعنامه ۲۲۳۱ خسارات دهند. تحریم ایران خطایی بوده است که از سوی آمریکا انجام شد و اگر کشورهای اروپایی، ژاپن، کانادا و غیره نیز از این تحریم ها تبعیت کردند طبق قطعنامه ۲۲۳۱ اقدام خلافی را انجام داده اند و باید پاسخگو باشند.
از این رو، رفع تحریم های برجامی و نیز تحریم هایی که در راستای فشار حداکثری و با عناوین مختلف علیه ایران اعمال شده است به ویژه آن دسته از تحریم ها که عملا بر انتقال غذا و دارو سایه افکنده است در وهله نخست و پیش از حتی بازگشت به برجام از سوی آمریکا باید رفع شوند؛ چرا که اساسا آمریکا فراتر از برجام دست به اعمال فشار علیه ایران زده است و نباید این مساله با رفع تحریم ها در چارچوب برجام خلط شود.
اساسا این آمریکا بود که از برجام خارج و بازی را بر هم زد، پس این انتظار که آمریکا باید ابتدا اقدامات اعتمادساز را با اجرای تعهداتش انجام دهد، کاملا واقعی و طبیعی است و البته این مساله کاملا روشن است که ایران خواستار رفع کلیه تحریم هایی است که در دولت ترامپ اعمال شده است چرا که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ کشوری تا وقتی که برجام از سوی ایران اجرا می شود و آژانس اجرای تعهدات را تایید می کند حق اعمال تحریم و محدودیت جز در مواردی که در برجام برای مدت مشخص آمده است را ندارد. از این رو انتظار برای رفع تحریم ها علیه ایران تحت هر عنوانی طبق قطعنامه ۲۲۳۱ درخواستی قانونی و بین المللی است که باید از سوی دولت جو بایدن مورد توجه قرار گیرد.