نوآوران آنلاین- کتاب «خبرنگاری بحران» نوشته حسن قربانی به‌تازگی توسط انتشارات سروش منتشر و راهی بازار نشر شده است.
نویسنده این‌کتاب معتقد است رسانه‌ها، همان‌طور که بحران‌زایی می‌کنند، قادرند در جریان بحران‌زدایی نیز نقشی بر عهده بگیرند. با توجه به این‌موضوع تلاش شده در این‌کتاب به بخش نخست، یعنی بحران‌زایی و نقش رسانه و خبرنگاران اشاره شود و سپس با داشتن نگاهی اجمالی به موضوع و مفهوم بحران و تشریح ابعاد مختلف آن، به جایگاه، وظایف و نقش خبرنگاران در روند شناسایی، مقابله و کنترل بحران و شیوه‌های مختلف اطلاع‌رسانی بحران پرداخته شود.
حسن قربانی مولف این‌کتاب می‌گوید در کتاب خود درباره خبرنگاری در محیط بحرانی سخن می‌گوید تا بتواند راهکارهای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای یک‌خبرنگار را در بحران معرفی و تبیین کند.
«خبرنگاری بحران» در چهار فصل تدوین شده و در هر فصل به جنبه‌هایی خاص از بحران پرداخته شده است. در فصل نخست این‌کتاب که با عنوان «بحران و ویژگی‌های آن» نگارش شده، نویسنده تلاش می‌کند مخاطب را با بحران و جنبه‌های گوناگون آن آشنا کند. تعاریف بحران و انواع آن به‌عنوان حلقه نخست فعالیت خبرنگاران بحران موردتوجه قرار گرفته و توضیحاتی در این‌خصوص ارائه شده است. موضوعات بحران و مراحل مختلف آن، بحثی است که در این فصل خواننده با آن آشنا خواهد شد.
تشریح «وظایف خبرنگاران» به‌طور عام و رسانه‌ها از اهدافی است که در فصل دوم کتاب به آن پرداخته می‌شود. در این‌فصل خبرنگاران و اصحاب رسانه با منابع خبر در بحران، مهارت‌های خبرنگاری در محیط بحران و شیوه‌های تولید اقلام رسانه‌ای ازجمله خبر، گزارش، مصاحبه، فیلم مستند، عکس و ... آشنا خواهند شد.
«اخلاق حرفه‌ای در بحران» از مواردی است که همیشه خبرنگاران بحران را دچار چالش کرده است. در فصل سوم کتاب پیش‌رو، با تشریح اخلاق خبرنگاری در بحران، بایدهاونبایدهای این‌شکل از خبرنگاری بررسی می‌شود. آشنایی با قوانین، مقررات و الزامات قانونی و شرعی از دیگر مواردی است که کتاب خبرنگاری بحران به آن پرداخته است. در فصل سه خبرنگاران با سازمان‌های مرتبط با بحران و وظایف آن‌ها نیز آشنا خواهند شد.
فصل چهارم کتاب «خبرنگاری بحران» هم باعنوان «ایران؛ بحران‌های گذشته، حال و آینده» برخی وقایع و بحران‌های عینی دهه‌ها و سال‌های دور، معاصر و آینده را پیش روی خواننده قرار می‌دهد و مؤلف در آن، تلاش می‌کند با بررسی برخی بحران‌های طبیعی، اجتماعی و سیاسی که طی سال‌های اخیر ایران را تحت‌تأثیر قرار داده، به‌طور عملی خبرنگاران را در جریان مشکلات، کاستی‌ها، راهکارها، تجربه‌ها و برنامه‌ها و نقش خبرنگاران و رسانه‌ها در برخورد با بحران قرار دهد.
مولف کتاب در مقدمه آن نوشته است:
«در دنیای پرتلاطمی زندگی می‌کنیم که نه هرروز و نه هرساعت؛ بلکه هرلحظه با پیشامدها، رویدادها و اتفاقات خوشایند و ناخوشایند روبه‌رو هستیم. این رویدادها بر زندگی ما تأثیر می‌گذارد و موجب تغییر و تحولاتی می‌شود که خواسته یا ناخواسته باید با آن بسازیم. از رویدادهای شخصی گرفته تا حوادث و اتفاقات همگانی و عمومی، همه و همه به نوعی ما و زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این ما هستیم که باید آن‌ها را مدیریت و از آن برای ادامة زندگی بهتر بهره‌برداری کنیم.
اما در این میان رویدادهای ناخوشایند که متأسفانه در آغاز قرن بیست و یکم گوشه‌هایی از تأثیرات خود را به ما نشان داده، در روزگار کنونی، بیش‌ازپیش رخ نمایانده و بر سرنوشت ما و آیندگان تأثیرگذار بوده است. این رویدادها که در تأثیرگذارترین حالت، عنوان بحران را به خود می‌گیرند، در جای‌جای کرة خاکی دیده می‌شوند. متأسفانه این بحران‌ها در شرایط کنونی جهان، به‌خاطر عملکرد خاص انسان‌ها، نقش حساس و انکارناپذیری در چرخة حیات پیدا کرده‌اند.
بحران‌ها هرچند ممکن است فرصت‌هایی برای زندگی بهتر در اختیار انسان‌ها قرار دهند، تأثیرات مخربی که بر کالبد انسان‌ها و جوامع و محیط زندگی برجای می‌گذارند، به‌حدی است که ممکن است فرصت‌های پیش رو را نیز از ما بگیرند. ازاین‌رو انسان‌ها در شرایط کنونی به این می‌اندیشند که چگونه با این حوادث ناخوشایند؛ یعنی بحران‌های زندگی بشر، که اکنون به دغدغه‌ای بزرگ تبدیل شده است، روبه‌رو شوند و با آن مقابله یا آن را کنترل و درنهایت تهدیدهای ناشی از آن را به فرصت تبدیل کنند.
همین دغدغه، هم‌اکنون بخش وسیعی از ذهن انسان‌ها را پر کرده، به‌گونه‌ای که امروزه شاهد بروز جلوه‌های ناخوشایند این دغدغه در زندگی فردی و اجتماعی، محیط‌زیست، روابط بین‌الملل، نوآوری‌های علمی‌وفناوری، سیاست، اقتصاد و غیره هستیم. آنچه مسلم است، این است که بحران‌ها دست‌بردار نیستند و همچنان می‌تازند، اما این انسان است که باید خود را برای روبه‌روشدن با آن‌ها آماده کند. در این زمینه ملت‌ها با یاری نخبگان، پژوهشگران، دانشمندان و سایر قشرها، خود را برای رویارویی با آن مهیا می‌کنند.
در این میان رسانه‌های جمعی نقش بسیار حساس و تأثیرگذاری را بر عهده گرفته‌اند. شاید اغراق نباشد که تأکید کنیم رسانه‌ها، آمدن، رفتن و به‌طورکلی دورنمای بحران‌ها را بهتر و دقیق‌ترمی بینند و با تبیین تأثیر آن‌ها، به‌موقع هشدار می‌دهند.
خبرنگاران به‌عنوان بازوهای اصلی رسانه و پیشتازان رصد بحران‌ها، در این میان وظیفه‌ای خطیر و سنگین بر عهده گرفته‌اند. آنان در مراحل مختلف یک بحران، حضور پیدا می‌کنند و همدوش دیگر عوامل در مدیریت، کنترل و به‌ویژه اطلاع‌رسانی بحران نقش‌آفرینی می‌کنند. خبرنگاران بحران را می‌بینند و آمدنش را خبر می‌دهند؛ آن را تشریح و تأثیراتش را منتقل می‌کنند. هشدار می‌دهند و علل را می‌یابند. درنهایت هم تبیینگر آن چیزی‌اند که در طول وقوع بحران تا کنترل کامل آن، روی داده است.
البته تأکید می‌کنم رسانه‌ها، همان‌طور که بحران‌زدایی می‌کنند، قادرند در جریان بحران‌زایی نیز نقشی بر عهده بگیرند، اما در این کتاب تلاش شده است به بخش نخست، یعنی بحران‌زدایی و نقش رسانه و خبرنگاران اشاره شود. در پاسخ به این سؤال که «آنچه گفتیم چگونه اتفاق خواهد افتاد؟» باید بگویم در این کتاب برآنیم تا ضمن داشتن نگاهی اجمالی به موضوع و مفهوم بحران و تشریح ابعاد مختلف آن، به جایگاه، وظایف و نقش خبرنگاران در روند شناسایی، مقابله و کنترل بحران و شیوه‌های مختلف اطلاع‌رسانی بحران بپردازیم. به زبانی ساده‌تر، می‌خواهیم دربارة خبرنگاری در محیط بحرانی سخن بگوییم تا بتوانیم راهکارهای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای یک خبرنگار را در بحران معرفی و تبیین کنیم.»
این‌کتاب با ۲۳۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۴۵ هزار تومان منتشر شده است.