نوآوران آنلاین- مریم سلیمی دارای دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و کارشناسی ارشد رشته های گرافیک و روزنامه نگاری است که در پایان نامه های خود موضوعاتی همچون دیتاژورنالیسم، اینفوگرافیک و نیوزگرافیک را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

وی کارشناس رسمی دادگستری در امور روزنامه نگاری و خبرنگاری و از مولفان کتابهای «گرافیک خبری و اطلاع رسان»، «سواد خبری»، «تفکر و سواد رسانه­ای» و از مترجمان کتاب «گرافیک اطلاع رسان 2» است که در همکاری با انتشارات مدرسه کتاب «سواد بصری» را  به عنوان یکی از کتابهای پشتیبان کتاب تفکر و سواد رسانه ای آموزش و پرورش در دست انتشار دارد. او دارای 13 سال سابقه پژوهش، فعالیت و تدریس در حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک بوده و دارای 24سال سابقه کار مطبوعاتی و به طور موازی 22 سابقه کار در حوزه روابط عمومی است.

او که از اوایل دهه 90 سابقه همکاری با دانشگاههای مختلفی همچون سوره و آزاد را دارد، درس گرافیک خبری را  در مقطع کارشناسی ارشد تدریس می کند.

وی همچنین داور مسابقات و جشنواره های مختلف بوده که در برخی از آنها اعم از «جشنواره ملی انتشارات»، «رسم سرخ» (بنیاد شهید)، «تاریخ نگاشت» (موسسه تاریخ معاصر)، «اطلاع نگاشت» (پژوهشکده آمار)، جشنواره «رسانه و نیرو» (وزارت نیرو)، هنرواره «انقلاب اسلامی روایت ایرانی» (حوزه هنری اردبیل) و... مشخصاً به داوری و بررسی آثار اینفوگرافیک پرداخته است.

سلیمی به عنوان مدرس اینفوگرافیک، نیوزگرافیک، دیتاژورنالیسم، سواد بصری، سواد رسانه­ای  و سواد خبری به برگزاری بیش از 100دوره آموزشی طی همکاری با بیش از 50 سازمان، دانشگاه و رسانه پرداخته که از جمله آنها همکاری با دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها در برگزاری دوره های اینفوگرافیک و نیوزگرافیک از جمله ویژه بانوان خبرنگار افغانستان و نیز کارگاههای اینفوگرافیک و نیوزگرافیک و دیتاژورنالیسم در چند دوره نمایشگاه مطبوعات بوده است. 

او همچنین در حاشیه بیستمین جشنواره مطبوعات نمایشگاهی ویژه اینفوگرافیک را با همکاری جمعی از فعالان حوزه این حوزه برگزار کرد.

مصاحبه ای با وی در حوزه فعالیتهای داشته ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

 

از تعریف اینفوگرافیک بگویید و اینکه ویژگیهای یک اینفوگرافیک خوب چیست؟

اینفوگرافیک (Infographic) از پیوند دو حوزه اطلاعات و گرافیک به یاری مهارت و دانش بصری سازی اطلاعات حاصل می شود. اینفوگرافیک نوعی نمایشگر بصری اطلاعات است که اطلاعاتی به زبانی ساده و فهم پذیر به یاری ابزارها و عناصر بصری همچون علائم، نقشه، نمودار، دیاگرام، عکس، تایم لاین، جدول، تصویرسازی، پیکتوگرام، آیکون، رنگ و... در قالبهای نمایش مختلفی اعم از ایستا، برهم کنشی یا تعاملی، متحرک، حجمی یا فیزیکال، دیوارنگاری، چندرسانه ای و... ارائه می کند. با این توضیح که یک نقشه، جدول ، تایم لاین و یا نمودار هر کدام به تنهایی یک اینفوگرافیک محسوب شده و می توانند به خدمت اینفوگرافیکهای پرکارتر و با حجم اطلاعاتی بیشتر نیز در آیند.

از اینفوگرافیک می توان در حوزه های شخصی (مانند رزومه، کارت ویزیت، مقاله، پایان نامه و...) و در حوزه کاری ( برای پاسخگویی به انواع نیازهای کاری) بهره گرفت.

از جمله خدمات اینفوگرافیک امکان استفاده از آن در بحران ها اعم از قبل، حین و بعد از بحران است که شاهد خدمات موثر آن در مدیریت بحران کرونا نیز بوده ایم.

در طراحی یک اینفوگرافیک حداقل 4 گام تبیین، اطلاعات، طرح ریزی، اجرا طی می شود و بسیاری از عوامل همچون هدف، موضوع، مخاطب، رسانه، کاربرد مورد انتظار (اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، آموزشی، تبلیغی و...) در نوع و شکل طراحی، لی اوت، انتخاب فونت و رنگ و... همگی موثرند.

در کنار سایر عوامل رسانه و پلتفرمی که اینفوگرافیک بناست در آن منتشر شود بسیار حائز اهمیت است، چراکه در حجم محتوا، نحوه طراحی، چیدمان، فونت و.. آن موثر است. به طور مثال اینفوگرافیکی که قرار است در یک بیلبورد به نمایش درآید و یک خودرو با سرعتی مثلاً 80 کیلومتر در ساعت از کنار آن عبور کند هرگز نمی تواند شاهد کاری پرحجم و محتوا باشد (هم از بعد عدم امکان خوانش اثر از این مسافت).

درک اهمیت نوع رسانه و انطباق اینفوگرافیک با شرایط آن، سبب شده تا آثار اینفوگرافیک منتشر شده در رسانه های اجتماعی حتی بعضاً به سمت اینفوگرافیکهای مبتنی بر عکس و خلاقانه تر شدن سوق یابند. بنابراین نوع رسانه یکی از عوامل تعیین کننده در هنگام طراحی اینفوگرافیک است.

اینفوگرافیک دارای دو بال گرافیک و اطلاعات است که در آن هم باید به ابعاد زیبایی شناختی اهمیت داده شود و هم به محتوا از بعد خوانایی، شفافیت، صحت، دقت و... . بنابراین یکی از ویژگیهای یک اینفوگرافیک موفق توجه به هر دو بُعد است.

علاوه بر این باید به این معیارها در هنگام طراحی و ارزیابی آثار اینفوگرافیک توجه داشت: برخورداری از ارکان اینفوگرافیک (اعم از تیتر، لید، بدنه، نام تولید کننده، منابع)، اصالت و منحصر به فرد بودن، درستی و دقت، زیبایی و جذّابیت بصری، ساختار گرافیکی مناسب، ابتکار و خلاقیت در ایده و اجرا، سهولت در انتقال اطلاعات، استفاده از ابزارها و روشهای مناسب بصری سازی اطلاعات، جامع و مانع بودن )محتوایی و بصری(، استفاده مناسب از عناصر و نشانه های ملی و بومی.

با توجه به سرعت اطلاعات در حوزه رسانه چگونه اینفوگرافیکها را به اشتراک بگذاریم تا بازدید بیشتری داشته باشند؟

اینفوگرافیک را یکی از قالبهای بصری محبوب مخاطبان و کاربران می دانند که برخی آمارها در خصوص آن می تواند جالب باشد: در مقایسه، مخاطبان بعد از سه روز اینفوگرافیک را 6.5 برابر بیش از متن به یاد می آورند. اینفوگرافیکها دارای محبوبیت بوده و 3برابر بیشتر از سایر محتواها در رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می شوند. بر اساس مطالعات، وجود گرافیک اطلاع رسان در یک مطلب شانس خوانده شدن آن را تا ۹۰ درصد افزایش می‌دهد. نتایج بررسی استودیو نئومن در لندن، اینفوگرافیکها در سایتها و شبکه های اجتماعی مختلف تا 8 ماه همچنان بازدید کننده جذب می کنند.

همه این آمارها بر توجه مخاطبان و کاربران به اینفوگرافیک حکایت دارند. بنابراین این قالب محتوای بصری به شرط موفقیت در اجرا و برخورداری از محتوایی ارزشمند، می تواند شانس خود را بیش از پیش افزایش دهد.

طراحی اینفوگرافیک و توزیع و اشتراک گذاری آن به مثابه یک زنجیره هستند که برای هر دو مرحله باید برنامه ریزی و استراتژی مناسب داشت. مرحله طراحی اینفوگرافیک دانش و مهارتها و تخصصهایی مرتبط با طراحی گرافیک، طراحی اطلاعات و... را می طلبد و مرحله توزیع و اشتراک گذاری آن نیازمند مهارتهایی مرتبط با بازاریابی محتوا و... است.

دو مرحله طراحی و توزیع را باید در طول یکدیگر در نظر گرفت. یکی از عوامل موفقیت در توزیع و اشتراک گذاری اینفوگرافیکها، انتخاب مناسب موضوع است. همچنین شناسایی نیاز مخاطبان و کاربران و به نوعی نیازسنجی، انتخاب رسانه و پلتفرم مناسب و طراحی اینفوگرافیکی منطبق با آن رسانه و پلتفرم و کیفیت بالای بصری و محتوایی اثر از دیگر این عوامل هستند.

اینفوگرافیکی که به یاد مخاطب و کاربر بماند و در  عین حال وی علاقمند به حفظ و ثبت و نگهداری و اشتراک گذاری آن اثر باشد می تواند در روند توزیع و اشتراک گذاری آن موثر باشد.

در عین حال لازم است تا اینفوگرافیک طراحی شده در رسانه های مختلف به خصوص رسانه های اجتماعی پرمخاطب و بصری به اشتراک گذاشته شوند و در این مسیر از اینفلوئنسرها و میکرواینفلوئنسرها برای توجه بخشی بیشتر یاری گرفته شود.

 

چه هنگام باید از اینفوگرافیکها استفاده کرد؟

این نکته را باید در نظر گرفت که هر محتوا و اطلاعاتی قابلیت و ظرفیت تبدیل به اینفوگرافیک را ندارد. در عین حال اینفوگرافیک در برخی حوزه ها همچون حوزه های اقتصادی و تجاری، ورزشی، بهداشت، سلامت و پزشکی، سیاست به خصوص انتخابات و... پرکاربردتر است.

در عین حال می توان برای تهیه انواع گزارشها، تحلیل ها و... از یاری اینفوگرافیک یاری گرفت.

از اینفوگرافیک در مناسبتها و رویدادها نیز می توان بهره گرفت به شرط اینکه متوجه مرز و تفاوت آن با نیوزگرافیک بود.

اینکه از اینفوگرافیک چه زمانی می توان استفاده کرد به عوامل مختلفی همچون نوع اطلاعات و محتوا و ضرورت انطباق محتوا با این قالب محتوایی، موضوع و هدف مدنظر، کاربرد، زمان و مناسبت مربوطه و... بستگی دارد.

اینفوگرافیک با سایر قالبهای محتوای بصری کاملاً متفاوت است و در هنگام استفاده باید متوجه ملاحظات آن بود. چراکه این حوزه به واقعیت پایبند بوده و حتی طراحان آن را روزنامه نگاران بصری می دانند.

 

یکی از مهمترین اصول در گرافیک خبری تبعیت از اصول روزنامه نگاری و ارتباطات است، به عنوان مثال جهت عدم انعکاس اخبار دروغ چه مواردی را باید در نظر گرفت؟

ابتدا باید متوجه تفاوتها و مرزهای بین اینفوگرافیک  و نیوزگرافیک بود. اینفوگرافیک از بعد زمان، پاسخگویی به سوالات، نوع هدف و کاربرد با یکدیگر متفاوتند ولی از بعد پایبندی به واقعیت و ابزارها و عناصر بصری مورد استفاده با یکدیگر دارای شباهت هستند.

 

 

باید در نظر گرفت که هر دوی این قالبهای بصری با خطر احتمال بهره گیری از اخبار و تصاویر جعلی و اطلاعات گمراه کننده مواجه هستند که به این مهم در هنگام تهیه و تولید آنها باید توجه داشت که نمونه هایی از این تجربه را می توان در انتخابات به ویژه 2016 آمریکا جست وجو کرد.

یکی از عواملی که در تهیه و طراحی آثار اینفوگرافیک و نیوزگرافیک اهمیت دارد پایبندی آنها به واقعیت و از سویی بهره گیری از اطلاعات دقیق و صحیح از منابع معتبر و موثق است.

پایبندی به واقعیت به ویژه در آثار نیوزگرافیک به قدری پر اهمیت است که بعضاً گفته می شود به طور مثال اگر نمی دانید رنگ لباس کسی که کشته شده چه رنگی است حق بازسازی صحنه آن را ندارید.

براین اساس، طراحی اینفوگرافیک و نیوزگرافیک نیازمند سوادهای مختلفی اعم از سواد رسانه ای، خبری، بصری و اطلاعاتی است.

یک طراح اینفوگرافیک و نیوزگرافیک باید با چگونگی بررسی و پژوهش در منابع مختلف آشنا باشد و هر اطلاعات و اخباری را از هر منبعی در اینفوگرافیک خود مورد استفاده قرار ندهد . چراکه در صورت استفاده زمینه انتشار یک مطلع جعلی و گمراه کننده را این بار در قالبی بصری و جذابتر فراهم کرده است.

به همان نسبت نیز از مخاطبان و کاربران انتظار می رود تا متوجه این مهم باشند که اینفوگرافیکها و نیوزگرافیکها نیز در صورت استفاده از اطلاعات و اخبار جعلی و گمراه کننده با این خطر روبرو هستند. در این مسیر بهره مندی از سواد گرافیکی و بصری مخاطبان و کاربران نیز در مواجهه با آثار اینفوگرافیک و نیوزگرافیک یک ضرورت است.

 

از کمکهای اینفوگرافیک به مدیریت بحران کرونا بگویید.

اینفوگرافیک را می توان یکی از ابزارهای در خدمت ارتباطات سلامت دانست. همچنین اینفوگرافیک از ابزارهای موثر در کمک به مدیریت بحران هاست. براین اساس از این قالب بصری با اهداف و کاربردهای مختلف در خدمت مدیریت بحران کرونا استفاده شده و می شود.

به اعتقاد من استفاده از اینفوگرافیک در دوران کرونا دو جنبه داشت یک جنبه خدمات آن مربوط به حوزه مدیریت بحران بود و جنبه دوم آن کمکی بود که به توسعه اینفوگرافیک در ایران می شد، هرچند اینگونه آثار گرچه به لحاظ کمی با رشد مواجه شدند ولی به لحاظ کیفی همچنان نقدهایی به آنها وارد است.

 

 

در این دوران، علاوه بر اینکه مراجعی همچون وزارت بهداشت، سازمان بهداشت جهانی و... سعی به بهره گیری از اینفوگرافیک داشته اند، رسانه ها از جمله رسانه های خبری و روابط عمومی سازمانهای مختلف نیز کوشیده اند تا از اینفوگرافیک با اهداف آموزشی، اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، هشدار، توصیه و... استفاده کنند.

براساس بررسی که بر روی 355 اثر اینفوگرافیک مرتبط با کرونا (منتشر شده بین اوایل  بهمن 98 تا 10 فروردین 99) داشته ام  به 14 گروه قابل دسته بندی در بحث موضوع آثار رسیدم. صرف نظر از موضوع «آمارهای بیماری در ایران» که از فراوانی بالایی  به سبب به روزشوندگی برخوردار بود، عمده آثار تولیدی توصیه ای، آموزشی و اطلاع رسان بودند. هرچند در بین این آثار،  بعضاً نمونه های تحلیلی و تبلیغی نیز به چشم می خورند. در این میان سه موضوع «توصیه ها» با 166 مورد، «آشنایی با بیماری» با 74 مورد و «اقدامات» با 35 مورد بیشترین  فراوانی را به خود اختصاص  داده بودند.

آثار در مجموع در دو گروه عمده قابل دسته بودند: آثاری با موضوع پیشگیرانه و آثاری با موضوع درمانی. (جزئیات بیشتر در خصوص این بررسی در ماهنامه مدیریت ارتباطات منتشر شده است.)

 

 

به نظر من تعامل بیش از پیش بین مردم، رسانه ها، دولت به ویژه سازمانهای متولی می تواند به شفاف سازی اطلاعات و کشف اطلاعات مورد نیاز عموم جامعه برای تبدیل شدن به اینفوگرافیک (به عنوان یکی از قالب‌های بصری اثرگذار و قابل درک و فهم سریع و آسان) یاری نماید و حتی از بروز برخی دلنگرانیها به سبب اشاعه اطلاعات نادرست و یا ناقص یا حتی جعلی جلوگیری کند.

 

با توجه به اینکه مغز انسان علاقه زیادی به تحلیل و ذخیره اطلاعات به صورت دیداری دارد آیا اطلاع رسانی آینده در جهان بصری خواهد بود؟

90 درصد اطلاعاتی که به مغز انسان منتقل می شوند بصری هستند. همچنین تصاویر در مقایسه با متن 60 هزار بار سریعتر پردازش می شوند. مردم 80 درصد آنچه دیده اند را به خاطر می آورند.  از سوی دیگر 60 درصد مردم یادگیرندگان بصری هستند.

چنانچه اینگونه آمارها را به مثابه یک پازل در کنار یکدیگر بگذاریم متوجه اهمیت تصویر نزد انسانها می شویم. انسانها به تصاویر و قالبهای مختلف بصری از جمله اینفوگرافیکها، ویدئوها به خصوص ویدئوهای کوتاه و... علاقمند هستند.

به اعتقاد من جهان آینده بصری خواهد بود. با وجود هولوگرافی و انواع واقعیتها اعم از افزوده، مجازی، ترکیبی، توسعه یافته و...، باید منتظر قالبهای جدید محتواهای بصری در قالبهای ترکیبی بود که از ویژگیهایی همچون خلاقیت، شخصی سازی، تعاملی و... برخوردارند.

قالبهای بصری مختلف به ویژه نوین آنها در خدمت اهداف مختلف استفاده شده و خواهند شد که اطلاع رسانی نیز از این جمله خواهد بود.

در این مسیر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز یاری گر خواهند شد و نتیجه اطلاع رسانی بصری، هوشمند و شخصی سازی شده را حتی می توان انتظار کشید.

ورود به عصری که بیش از همیشه بصری خواهد شد بیش از هر زمان سواد بصری و گرافیکی مخاطبان و کاربران را طلب می کند.

دکتر آلبرتو کایرو از صاحبنظران بنام حوزه اینفوگرافیک و بصری سازی اطلاعات و از داوران بین المللی دیتاژورنالیسم، در حوزه بصری سازی اطلاعات از 7 چالش یاد می کند که یکی از آنها چالش سواد بصری و گرافیکی است. به اعتقاد ایشان ما باورهای بعضاً اشتباهی داریم مثلاً یک تصویر بیش از هزار کلمه می ارزد، او می گوید این باور زمانی درست است که فرد قادر به خوانش آن تصویر باشد. یک تصویر ممکن است براساس نمادهای مختلف ساخته شده باشد آگر آن نمادها خوانش نشوند آیا امکان خوانش و درک آن تصویر فراهم شود؟

او بر لزوم ارتقای سواد بصری و گرافیکی همه شهروندان تأکید دارد.

 

بی شک اینفوگرافیکها در آینده نیز همچنان به وفور از سوی کسب و کارها، آموزگاران و رسانه ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت، توصیه شما برای توسعه بیشتر گرافیک رسانه ای در ایران به خصوص برای روزنامه نگاران حرفه ای و در اولویت مدیران رسانه چیست؟

اینفوگرافیک که از آن در همه رسانه ها به جز رسانه های صوت محور استفاده می شود، پاسخگوی عمده نیازهای آنها بوده و با اهداف مختلف به کار گرفته می شود.

حوزه آموزشی با درک کمک اینفوگرافیک به آموزش و یادگیری و به یاد سپاری اطلاعات نهایت بهره را از اینفوگرافیک برده و حتی بعضاً در برخی کشورها علاوه بر استفاده در آموزش در آزمونها نیز از اینفوگرافیک استفاده می شود.

کسب وکارها، با درک اهمیت اینفوگرافیک از آن در توسعه کسب و کار خود، در نشان دادن برترینها، فرآیندها، معرفی محصولات و خدمات و مزیتهای رقابتی و... بهره می گیرند.

روابط عمومی سازمانهای مختلف نیز در حوزه های اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و... نیز از اینفوگرافیک استفاده می کنند که البته در حوزه اطلاع یابی نیز از اینفوگرافیک می توانند استفاده کنند.

در اینکه ضرورت و اهمیت استفاده از اینفوگرافیک درک شده شکی نیست ولی باید به اینفوگرافیک در شأن و جایگاه واقعی آن به ویژه در ایران نگریست.

اینفوگرافیک در پی یک کار تیمی در جهان تهیه می شود ولی در ایران با یک نفر طراح نیز این گونه آثار تولید می شوند که بر کیفیت آنها اثر منفی می گذارند.

آثار اینفوگرافیک باید با پیروی از قوانین و مقررات و در چارچوبهای ارکانی تهیه و تولید شوند که بعضاً با پیروی از استانداردهای لازم تولید نمی شوند.

ما در ایران بیش از 13 چالش در حوزه تهیه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک داریم که تنها چند مورد از آنها چالش نام (برای اینفوگرافیک از نامهای متعدد استفاده شده و توافقی در این خصوص بین جامعه متخصصان، فرهنگستان ادب و عامه جامعه نیست)، خلط اینفوگرافیک و نیوزگرافیک، فعالیت افراد غیرمتخصص در این حوزه، دسترسی به منابع اطلاعاتی، عدم انجام اینفوگرافیک به صورت تیمی و... هستند.

در رسانه های معدودی در ایران تیمی برای تهیه و انتشار آثار اینفوگرافیک وجود دارد تا آنها بتوانند از توان بازخورد و واکنش آنی برای تولید نیوزگرافیک نیز برخوردار باشند.

پیشنهاد مشخصم اختصاص بخشی در ساختار سازمانی رسانه ها به قالبهای محتوای بصری به خصوص اینفوگرافیک و نیوزگرافیک است.

با درک مشکلات رسانه ها به ویژه در شرایط کرونایی، آنچه می تواند آنها را همچنان نزد مخاطبان محبوب نگه دارد بهره گیری از محتوای غنی، روشهای خلاقانه و جذاب بصری و نگاهی نوین و خلاقانه  در خلق آثار رسانه ای است.

انتظار می رود بیش از پیش در رسانه های کشور از قالبهای بصری نوین و ترکیبی و خلاقانه استفاده شود که در این میان با نگاه حرفه ای تر به حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک به ویژه در قالبهای نمایش  مختلف اعم از آنلاین، تعاملی، چند رسانه ای و... توجه بیشتری شود.

بررسی ام از وضعیت تداوم فعالیت فعالان حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک به ویژه در رسانه ها نشان می دهد بعد از مدتی همکاری از این حوزه خارج می شوند چراکه در این حوزه پرکار، هم شأن و اندازه زحمتشان حق الزحمه لازم آن را دریافت نمی کنند. درک این مهم توسط مدیران رسانه ها، روابط عمومی ها و... می تواند به حفظ افراد حرفه ای در این حوزه و کمک به تولید آثار حرفه ای، ارزشمند و اثرگذار کمک کند.

توجه مدیران رسانه ها به حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک و به طور کلی قالبهای نوین بصری و انجام سرمایه گذاریهای لازم در این خصوص می تواند موجبات توسعه حرفه ای اینفوگرافیک و... را فراهم کند. از فعالان و طراحان حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک و هر قالب محتوای جدیدی انتظار می رود موجبات آشنایی مدیران را با آن فراهم کرده و به توسعه حوزه های نوین بصری کمک کنند. نتیجه آن هم به نفع توسعه این حوزه ها و هم ارتقای سواد بصری و گرافیکی مخاطبان و هم کمک به جلب و جذب و افزایش استفاده و رضایتمندی مخاطبان و کاربران است.

یکی از حوزه هایی که از مدیران رسانه ها و روابط عمومی می خواهم تا به آن توجه لازم را داشته باشند حوزه دیتاژورنالیسم است که گامهای جدی در ایران به ویژه در حوزه رسانه ای برای آن برداشته نشده است.

 

چه عاملی باعث شد این رشته را انتخاب کنید و در این راه بهترین کار و اثر و سخت ترین آن چه بوده است؟

سال سوم دبیرستان بود که در مسابقات مدرسه در رشته کاریکاتور شرکت کردم و اول شدم. به مسابقات منطقه ای (منطقه دو آموزش و پرورش) که رسیدم این بار در همان زمان تعیین شده برای شرکت در یک رشته در 5 رشته شرکت کردم، قصه نویسی، شعر، کاریکاتور، تذهیب و نمایشنامه نویسی.

نتایج که آمد جالب بود : کاریکاتور و کارتون اول، قصه نویسی دوم، شعر سوم. این نتیجه کارم را سخت کرد نمی توانستم بین تصویر و نوشتار یکی را انتخاب کنم.

سال بعد هم در همین سه رشته شرکت کردم و در رشته کاریکاتور و کارتون تا سطح استانی و... نیز بالا رفتم.

بعد از تحصیل با مطبوعاتی همچون توسعه، ابرار اقتصادی، دنیای اقتصادی و... نیز ابتدا کارم را در حوزه کارتون آغاز کردم. حس خیلی خوب بود که هر روز یک دریچه برای یک طرح داشتم تا براساس موضوعات روز ایده هایم را منتشر کنم. حتی دوره کامل کاریکاتور و کارتون را نیز در خانه کاریکاتور به پایان بردم و افتخاری شاگردی استاد مختلفی را در این حوزه از جمله بهرام عظیمی داشتم.

ولی همیشه بین حوزه نوشتار و تصویر سخت بود تا بتوانم یک حوزه را انتخاب کنم. از فعالیتم در حوزه مطبوعات نیز نیمی نوشتاری و نیمی تصویری بوده است. اولین آشنایی ام با حوزه نیوزگرافیک و اینفوگرافیک به زمانی برمی گردد که یک گرافیک خبری از حادثه ترور شیخ احمد یاسین را در سال 2004 در خبرگزاری رویترز دیدم. در آن زمان اطلاعاتی از اینفوگرافیک و نیوزگرافیک نداشتم ولی احساس کردم قطعه گمشده ای را یافته ام. یک قالب بصری یافته بودم که پیوندی از دو حوزه بصری و اطلاعاتی و خبری بود.

 

 

از همان زمان بررسی در این خصوص را آغاز کردم تا اینکه در سال 86 این توفیق را داشتم که برای پایان نامه ام در رشته گرافیک دانشگاه سوره موضوع گرافیک خبری را برای پایان نامه ام انتخاب کنم و از محضر دکتر کامران افشار مهاجر و دکتر یونس شکرخواه به عنوان اساتیدم بهره بگیرم و مطالعه و تحقیق در این مسیر را آغاز کنم. انجام پژوهش تحت نظر استاد شکرخواه که خود از پیشگام علمی حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک ایران هستند و در دهه 60 اولین مقالات را در این حوزه به رشته تحریر درآورده اند، افتخار بزرگی برایم بود و بسیار از ایشان آموختم و می آموزم. درپایان نامه های بعدی ام نیز از یاری برخی دیگر از اساتید بهره بردم که همگی یاریگرم در این مسیر بوده اند و در قدردان همگی این بزرگواران هستم.

 و از آن زمان به تحقیق و تدریس و... در این حوزه مشغولم و اکنون 13 سالی هست که عمرم را عاشقانه صرف این حوزه کرده ام. البته در کنار این حوزه در زمینه آینده پژوهی و سوادهای نوین نیز فعالیتهایی داشته ام.

حدود 1000 اثر اینفوگرافیک و به طور موردی نیوزگرافیک به همراه همسرم آقای بهروز مظلومی فر تولید کرده ایم که همگی آنها را می توانم تجاربی در این حوزه بدانم که بعضاً نیز با خطا و آزمایش همراه بوده تا اینکه با قوانین و اصول علمی آنها آشنا شدیم. به یادم هست وقتی نیمی از آثارمان منتشر شد موضوع پایان نامه همسرم را به بررسی این آثار اختصاص دادیم و آنها را با 18 معیار مورد ارزیابی قرار دادیم نتایج آن پایان نامه نیز ما را به نکات جدیدی رساند که مسیر را برایمان روشنتر کرد.

در حال تهیه کتابی با عنوان فوتهای کوزه گری اینفوگرافیک  (نام پیشنهادی اولیه ام) هستم که امیدوارم به زودی بتوانم آن را منتشر کنم و سعی کرده ام در آن نکاتی را به طور کاربردی مطرح کنم.

در حال حاضر بیشتر تدریس و تحقیق در این حوزه دارم و از اینکه به دوستان علاقمند این حوزه دراجرا و یا تحقیق و پژوهش بتوانم کمک کنم خوشحال می کند.

با وجود برخی چالشها، در مجموع به آینده اینفوگرافیک و نیوزگرافیک و قالبهای بصری نوین و دیتاژونالیسم در ایران امیدوارم. قطعاً افزایش تولیدات علمی، انجام آموزشهای لازم، حمایت و انجام سرمایه گذاریها از سوی مدیران رسانه ها، روابط عمومی و... در این خصوص و از جمله در حوزه دیتاژورنالیسم و تحلیل داده ها می تواند راهگشا باشد. اینفوگرافیک و همه شیوه های نمایش آن در حال حاضر در ایران فاقد انجمن است و شکل گیری انجمنی در این خصوص شاید بتواند زمینه توسعه آن را بیش از پیش فراهم کند.

با همه این امیدواریها، در پایان معتقدم از همه ظرفیتهای اینفوگرافیک و نیوزگرافیک در ایران استفاده نشده و از همه انواع آن اعم از حجمی یا فیزیکال، آنلاین، تعاملی، چند رسانه ای، دیوارنگاری، پوشیدنی و.... بهره گرفته نمی شود و همچنان این دو حوزه و نیز حوزه دیتاژورنالیسم نیازمند توجه و حمایت هستند.

منبع: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه ها