آلاینده ها؛ مهمان هایی که پایتخت را ترک نمی کنند

آرزو قادری
روزنامه نگار

آلودگی هوا؛ معضلی است که همچنان پایتخت را محاصره کرده است و بسیاری از شهروندان این روزها به دنبال تداوم آلودگی هوا دچار مشکل شده اند.
پرواضح است تا زمانی که شاهد هیچ گونه اقدام عملی از سوی مسئولان در راستای رفع این مشکل نباشیم، شهر تهران همچنان آلوده خواهد بود و تعطیلی مدارس و سازمان ها نیز دردی درمان نمی کند.
درواقع تعطیلی ها تلاشی در راستای پاک کردن صورت مسأله است؛ در حالی که باید صورت مسأله حل شود و این چنین شاهد آلودگی و بروز مشکلات در پی آن نباشیم.
در همین خصوص به گفت و گو با پرفسور حسین آخانی، استاد برجسته دانشگاه تهران پرداختیم.
آخانی می گوید: آلودگی هوا به معضل تکراری تبدیل شده که هرچه درباره آن صحبت می‌کنیم و راهکار می‌دهیم اما شرایط تغییری نمی‌کند. در واقع اراده‌ای برای رفع این مشکل وجود ندارد بارها هشدار داده‌ایم و بارها صحبت کرده‌ایم، اما هیچ تاثیری نداشته همچنان آلودگی پابرجاست؛ به ویژه در آسمان پایتخت که آلاینده‌ها گویا مهمان‌هایی هستند که قصد رها کردن و ترک آسمان پایتخت را ندارند.
وی اذعان داشت: متأسفانه مادامی که اراده ای وجود نداشته باشد تا مسئولان به رفع مشکل آلودگی هوا بپردازند، این شیوه تداوم دارد و در فصل‌های سرد سال با توجه به سنگین بودن هوای سرد شاهد تداوم آلودگی هوا خواهیم بود.
این استاد برجسته دانشگاه تهران ابراز تاسف کرد که آلودگی هوا با همت و اراده مسئولان در ارتباط مستقیم است. سال‌هاست که گفته می‌شود مسئولان باید سیستم حمل و نقل عمومی کشور را تقویت کنند؛ به گونه‌ای که افراد بتوانند طی روز برای سفرهای درون شهری از وسائل نقلیه عمومی استفاده کنند، اما متاسفانه بی‌توجهی به این امر در حال حاضر موجب شده با توجه به افزایش جمعیت و افزایش ترددهای روزانه افراد همچنان شاهد مشکل آلودگی هوا و وخامت اوضاع باشیم.
آخانی مطرح کرد: باید عنوان کنیم آلودگی هوا در ارتباط مستقیم با مسئولان کشور است و متاسفانه آن ها نتوانستند طی این سال‌ها رونقی در وسائل نقلیه عمومی ایجاد کنند. نقش بسیار مهمی وسایل نقلیه عمومی در بروز آلودگی هوا دارند. طبیعتاً وقتی اکثر افراد مجبور هستند طی روز برای رفتن به محیط کارشان از وسائل نقلیه عمومی استفاده کنند، نهایتاً با توجه به این که وسائل نقلیه عمومی بسیار شلوغ هستند و به ویژه واگن‌های مترو ظرفیت پذیرش این تعداد مسافرت درون شهری را ندارند و مجبور هستند از وسائل نقلیه شخصی‌شان استفاده کنند و بیشتر ماشین‌ها در حال حاضر صبح‌ها که ترافیک زیاد است شاهد هستیم تک سرنشین هستند.
وی ادامه داد: در واقع با افزایش تک سرنشین‌هایی در سطح شهر مواجه هستیم که همین‌ها عامل اصلی بروز آلودگی هوا و بدتر شدن آن هستند، اما متاسفانه نمی‌توان به آن ها گله کرد؛ چرا که مجبور هستند و چاره‌ای جز این کار ندارند. در واقع علت اصلی بروز چنین مشکلی این است که نمی‌توانند از وسیله نقلیه عمومی استفاده کنند. آن ها نیز تمایل دارند که برای کاهش هزینه های شان و سرعت بالای رفت و آمدشان از مترو استفاده کنند، اما متاسفانه وقتی صبح ها به مترو مراجعه می‌کنند و با جمعیت بسیار زیادی مواجه می شوند؛ به گونه ای که حتی قادر به ورود به قطار نیستند نهایتاً چاره ای نمی بینند جز این که از وسائل نقلیه شخصی شان استفاده کنند. اگر دولت امکانی فراهم می کرد که می توانستیم از وسائل نقلیه به شکل بهتری برخوردار باشیم و وسائل نقلیه عمومی این ظرفیت را داشتند که پذیرای تمام مسافران باشند ـ به ویژه در ساعاتی که افراد به محل کارشان مراجعه می‌کنند و یا از محل کار تعطیل می‌شوند و به منزل مراجعه می‌کنند ـ تا این اندازه مشکل حمل و نقل در تهران حاد نبود.
این استاد برجسته دانشگاه تهران عنوان کرد: متاسفانه اکثر مراکز و ادارات و سازمان ها در یک ساعت مشخصی آغاز به کار می‌کنند و در ساعت مشخصی نیز اتمام کارشان صورت می‌گیرد. همین امر منجر می‌شود حجم زیادی از وسایل شخصی و خودروهای شخصی یکباره وارد خیابان شوند و ترافیک بیشتر گردد و وسائل نقلیه عمومی نیز با جمعیت زیادی مواجه می شوند و همین امر منجر می‌شود افراد نتوانند از وسائل نقلیه عمومی استفاده کنند و حتی زمانی نیز که از وسیله نقلیه شخصی شان استفاده می‌کنند، ترافیک سنگینی را شاهد هستیم. در هر صورت افراد با مشکل بسیار زیادی در زمینه حمل و نقل به ویژه در شهرهای بزرگ همچون پایتخت مواجه هستند و همین عوامل موجب تداوم آلودگی هوا می شود.
آخانی ابراز داشت: متاسفانه باید چنین عنوان کنیم که تعطیل کردن مراکز مختلف و سازمان ها و ادارات هیچ تاثیری در بهبود وضعیت ندارد و نمی توان با اتکا به تعطیلی بخش های مختلف در کشور انتظار داشته باشیم که آلودگی هوا رفع شود؛ چرا که این چاره کار نیست.
وی معتقد است که شاید یک یا دو روز تعطیل کردن موجب گردد که تا حدی از شدت بالای آلاینده‌ها کاسته شود، اما باید عنوان کنیم که به هیچ عنوان نمی‌توان به عنوان یک راهکار اصلی برای رفع آلودگی هوا روی تعطیلی ها حساب کرد؛ چرا که یک امر کوتاه مدت و احتمالی است که البته باید این را نیز عنوان کنیم که تاکنون تعطیلی نتوانسته ذره‌ای از شدت آلودگی هوا بکاهد، اما تنها راهکاری که مسئولان برای رفع این معضل می‌شناسند تعطیلی است.

این استاد برجسته دانشگاه تهران در پایان گفت: در واقع باید بگوییم دیواری کوتاه‌تر از تعطیلی شهرها وجود ندارد. گرچه مؤثر نیز نبوده اما به عنوان یک راهکار، مسئولان همواره آن را دنبال می‌کنند و نهایتاً نیز نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و آلودگی هوا همچنان پابرجا باقی می‌ماند.