مریم احمدی
روزنامه نگار
بر کسی پوشیده نیست که یکی از مهم ترین بخش های زندگی هر فردی تشکیل خانواده است و در بسیاری از روایات معصومین نیز بر ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری تأکید شده است.
اما متأسفانه در شرایط کنونی در جامعه ایران امکان تشکیل خانواده و ازدواج برای همه افراد مهیا نیست چراکه مشکلات اقتصادی به قدری افزایش یافته اند که اجازه نمی دهند فرد مجالی برای شروع یک زندگی و انتخاب شریک مناسب برای ادامه زندگی‌اش را داشته باشد.
با وجود این که خانواده یکی از مهم ترین محیط هایی است که در رشد و تعالی و سازندگی افراد نقش بسیار مهمی دارد و ازدواج می تواند تأثیر بسیار زیادی در حفظ بهداشت روحی و روانی افراد داشته باشد، اما همچنان شاهد موانعی در این راستا هستیم.
یکی از مهم ترین موانع در راستای ازدواج جوانان مشکلات اقتصادی است. طبیعتاً زوجی که توان مالی برای خرید منزل مسکونی مناسب ندارد، نمی تواند اقدام به ازدواج کند.
بالا رفتن هزینه های معیشتی نیز سد راه جوانان برای تشکیل خانواده است چراکه مشکلات اقتصادی بسیار افزایش یافته اند و اصلاً قابل مقایسه با قبل نیستند و افراد نمی توانند اقدام به ازدواج کنند و درنهایت پروسه ازدواج را به تعویق می اندازند و بعد از مدتی نیز به طور کلی قید آن را خواهند زد.
به دنبال چنین شرایطی شاهد کاهش قابل توجه نرخ زادولد و افت جمعیت خواهیم بود که در این وضعیت با چالشی به نام بحران سالمندی مواجه خواهیم شد؛ چرا که از تعداد موالید کاسته شده و درنهایت جمعیتی که سالمند هستند اجتماع را تشکیل می دهند.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه پرداختیم.
قرایی مقدم طی گفت و گویی با خبرنگار نوآوران اظهار داشت: در حال حاضر ازدواج جوانان به یکی از مهم ترین معضلات جامعه ما تبدیل شده است. بسیاری از خانواده ها نسبت به این نکته ابراز نگرانی می کنند که از سن ازدواج فرزندان شان گذشته است و سن تجردشان بالا رفته و مشکلات بسیار زیادی از این جهت برای شان ایجاد شده است. در واقع می توان گفت مهم ترین مشکل و دغدغه اصلی جوانان برای شروع زندگی مشترک، مسائل اقتصادی است. تا زمانی که مسائل اقتصادی رفع نشوند و شاهد اشتغالزایی و ایجاد فرصت های شغلی مناسب و شرایط معیشتی قابل قبول برای جوانان نباشیم، آن ها اقدام به ازدواج نمی کنند؛ چراکه از آینده زندگی شان در سایه بروز مشکلات اجتماعی هراس دارند.
وی افزود: بسیاری از دلمشغولی های پدران و مادران ایرانی، فرزندان شان هستند که متأسفانه امکان ازدواج برای شان فراهم نیست و از این جهت دچار مشکلات بسیار زیادی می شوند. جوانان امروز به دنبال بالا رفتن سن تجردشان دوره هایی از افسردگی را تجربه می کنند. تنهایی حاصل از نبود شریک زندگی، مشکلات بسیار زیادی برای جوانان ایجاد می کند. یکی از آن ها افسردگی و انزواطلبی است.
این جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه با بیان این که سلامت روان بسیاری از جوانان خدشه دار شده است که می توان یکی از علل آن را بروز مشکلات اقتصادی و معیشتی بالا دانست. بر همین اساس تأکید می شود برای جلوگیری از تعمیق مشکلات روانی در جامعه به ویژه بین قشر جوان کشورمان، مسئولان موانع ازدواج را از میان بردارند و این نکته را مورد توجه قرار دهند که با بهبود شرایط اقتصادی، هراس جوانان از تشکیل زندگی رفع خواهد شد و اقدام به ازدواج می کنند.
قرایی مقدم ابراز تاسف کرد که در حال حاضر هزینه های ایجاد زندگی بسیار بالاست. نرخ اجاره بها و خرید مسکن به گونه ای سر به فلک کشیده است که افراد هراس دارند به این حوزه ورود یابند. دستمزدها و درآمدهای جوانان نیز به اندازه ای نیست که آن ها بتوانند هزینه یک ماه خود و شریک زندگی شان را تأمین کنند.
وی ادامه داد: هزینه های تشکیل و اداره زندگی کمرشکن است و خارج از ظرفیت جوانان ماست؛ چرا که درآمد آن ها کفاف بالا بودن هزینه ها را نمی دهد و روز به روز نیز قیمت ها در حال افزایش هستند و به دنبال آن شاهد تنگ تر شدن عرصه بر جوانان و بروز مشکلات روحی و روانی بسیار زیادی خواهیم بود. متأسفانه تجرد منجر به از بین رفتن سلامت آسیب دیدن سلامت روانی جوانان شده است و با توجه به این که امکان ازدواج وجود ندارد و فرزندآوری نیز نرخ کمتری را به خود اختصاص خواهد داد، به همین جهت از نظر رشد موالید نیز دچار مشکل در جامعه خواهیم شد.
این جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: باید مسئولان اقداماتی در راستای از میان برداشتن موانع اقتصادی داشته باشند تا سن تجرد کاهش یابد و به دنبال آن مشکلات روحی و روانی افراد نیز فروکش کند و شاهد تشکیل زندگی باشیم. مهم ترین اتفاقی که در زندگی جوانان می تواند صورت گیرد، ازدواج است که اکنون به دنبال هزینه های بالای زندگی، افراد قادر به این اتفاق نیستند و بالا بودن و شرایط اقتصادی نامناسب همچون دست اندازی در پیش روی تشکیل زندگی جوانان قرار گرفته است و به جرأت می توان اذعان داشت ازدواج و تشکیل خانواده جوانان در هزارتوی مشکلات اقتصادی گرفتار شده است. از این رو انتظار می‌رود در چنین شرایطی مسئولان به ویژه تیم اقتصادی دولت جدید سیاست هایی را متناسب با وضع موجود اتخاذ و اجرایی کنند که افراد بتوانند امکان خرید و یا اجاره منزل، تهیه شغلی مناسب و درنهایت ازدواج را داشته باشند. اگر این اتفاق بیفتد بسیاری از مشکلات روانی جامعه و به ویژه قشر جوان کاهش می یابد و سلامت اخلاقی تا حد قابل توجهی در جامعه گسترش می یابد.
قرایی مقدم در پایان گفت: در سایه پایین بودن نرخ ازدواج شاهد رشد مشکلات اخلاقی در جامعه و به دنبال آن نگرانی خانواده ها نیز هستیم؛ به ویژه طی سال های اخیر این اتفاق با شدت بیشتری گسترش یافته است که انتظار می رود و با رفع مشکلات اقتصادی شرایط مناسبی ایجاد شود.
