بسیاری از افراد روزانه زمان قابل توجهی را صرف حضور در فضای مجازی و کسب اطلاع از آن می کنند. در این میان تأمل پیرامون این نکته ضروری است که فضای مجازی می تواند همچون شمشیر دو لبه عمل کند که از یک سو به افزایش آگاهی ها و دانش افراد کمک کند و ازسوی دیگر نیز منجر به بروز مشکلاتی همچون نارضایتی و مسائل دیگر در زندگی افراد شود. همه سنین اعم از سالمندان، جوانان و حتی کودکان از فضای مجازی در زمان های فراغت شان استفاده می کنند؛ این در حالی است که با رشد اینفلوئنسرها و بلاگرها یکی از مشکلاتی که ایجاد شده بروز نارضایتی در بین خانواده ها و به دنبال آن مشکلات خانوادگی است.
آرزو قادری
روزنامه نگار
در شرایط کنونی چه بخواهیم چه نخواهیم فضای مجازی بخش مهمی از زندگی روزانه هر فردی از پیر تا جوان را دربرگرفته است.
بسیاری از افراد روزانه زمان قابل توجهی را صرف حضور در فضای مجازی و کسب اطلاع از آن می کنند. در این میان تأمل پیرامون این نکته ضروری است که فضای مجازی می تواند همچون شمشیر دو لبه عمل کند که از یک سو به افزایش آگاهی ها و دانش افراد کمک کند و ازسوی دیگر نیز منجر به بروز مشکلاتی همچون نارضایتی و مسائل دیگر در زندگی افراد شود. همه سنین اعم از سالمندان، جوانان و حتی کودکان از فضای مجازی در زمان های فراغت شان استفاده می کنند؛ این در حالی است که با رشد اینفلوئنسرها و بلاگرها یکی از مشکلاتی که ایجاد شده بروز نارضایتی در بین خانواده ها و به دنبال آن مشکلات خانوادگی است.
امروزه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی به قدری گسترش یافته اند که افراد با اینترنت می توانند به دوردست ترین نقاط دنیا دسترسی داشته باشند و سبک زندگی سایر افراد را حتی در دوردست ترین جغرافیای این کره خاکی ملاحظه کنند.
در حال حاضر چالش ها و تنش هایی در زندگی خانواده ها ایجاد شده که رفته رفته به تزلزل بنیان های خانواده منجر می شود. پرواضح است که نمی توان فضای مجازی را متهم اصلی و ردیف اول بروز مشکلات خانوادگی و اجتماعی تلقی کرد، اما می توان آن را عاملی دانست که منجر به بروز نارضایتی و چالش ها و مشکلات بسیار زیادی در خانواده ها می شود؛ چراکه بسیاری از افراد با مشاهده سبک زندگی این فعل و اینفلوئنسرها و بلاگرها که نمایشی می باشد خود را با آن ها مقایسه می کنند و تحت فشار قرار می گیرند و احساس نارضایتی از زندگی می کنند که خود دسترسی به چنین تجملاتی ندارد؛ این در حالی است که بسیاری از بلاگرها به صورت نمایشی این سبک زندگی را از خود بروز می دهند و بسیاری از آن ها دچار مشکلات روحی، روانی و حتی اقتصادی گسترده ای هستند و آن چه که در قاب دوربین شان از فضای مجازی منتشر می‌کنند چیزی کاملاً متفاوت از واقعیت زندگی آن هاست.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر سپیده رحیمی نژاد، مدرس دانشگاه، روان شناس و مشاور خانواده پرداختیم.
دکتر رحیمی نژاد طی گفت و گویی با خبرنگار نوآوران اظهار داشت: گرچه در حال حاضر فضای مجازی سطح تعاملات را گسترش داده و باعث شده حتی دورترین افراد خانواده که از نظر جغرافیایی در شرایط سختی هستند و امکان ملاقات ندارند از طریق فضای مجازی دیدار مجازی داشته باشند و تماس های تصویری برقرار کنند و سطح تعاملات شان گسترش یابد، اما به این نکته را نیز نباید از نظر دور داشته باشیم که در کنار تمام خوبی ها و مزایایی که این فضا برای افزایش اطلاع رسانی و ارتباطات و گسترش سطح تعاملات در سطح دنیا دارد، اما مشکلات خاص خود را نیز دارد و نقش مهمی در زندگی افراد ایفا می کند.
وی افزود: بسیاری از افرادی که به فضای مجازی به چشم یک سرگرمی نگاه می کنند با مشاهده تجملات و امکاناتی که بلاگرها به نمایش می گذارند، تحت تأثیر قرار گرفته و منجر می شود که روابط گرم و صمیمی شان در زندگی تحت تأثیر قرار بگیرد و آسیب هایی از این جهت بر خانواده و به دنبال آن بر جامعه ایجاد می شود.
این روان شناس و مدرس دانشگاه تصریح کرد: فضای مجازی درواقع شمشیر دو دم و تیغ دو لبه ای است که هم می تواند فواید خوبی به دنبال داشته باشد و هم می تواند معایبی همچون آسیب پذیری بیشتر خانواده ها و بروز چالش ها و مشکلات در خانواده و به دنبال آن جامعه را نیز به دنبال داشته باشد. در فضای مجازی بسیاری از امور رونق گرفته اند.
رحیمی نژاد با اشاره به این که در فضای مجازی شاهد رشد کسب و کارها هستیم، عنوان کرد: نمی توان فقط نگاه منفی به این فضا داشت، اما در کنارش آسیب های روحی بسیار زیادی نیز به به ویژه به سنین نوجوان و جوان وارد کرده است که با مشاهده شرایط زندگی خود و امکانات شان با بلاگرهای مجازی دچار آسیب های روحی بسیار زیادی می شوند و این اعتیاد اینترنتی که فضای مجازی ایجاد می کند، به ویژه در نسل جوان و نوجوان منجر به انزواطلبی آن ها و موجب می شود افراد نتوانند به امور روزانه خود بپردازند و از اجتماع فاصله بگیرند و گوشه گیر شوند و درنهایت به دنبال این انزواطلبی در جامعه افسردگی افزایش پیدا می کند. در چنین شرایطی باید مسئولان امر تمام تلاش شان را در راستای الگودهی مثبت و ارائه جایگزین هایی مناسب برای این فضا به نسل جوان داشته باشند.
وی با تاکید بر این که نسل جوان نیاز به آگاهی دارد باید مسئولان و خانواده‌ها نسل جوان و نوجوان را مورد توجه قرار دهند چراکه اصلی ترین نیروی اجتماع ما محسوب می شوند، مطرح کرد: نباید شکاف بین نسلی موجب مشکلات بسیار زیادی در بین افراد شود؛ چرا که تبعاتش را در سطح جامعه خواهیم دید. باید مسئولان تدابیری بیاندیشند تا در راستای آگاهی و اطلاع رسانی به نسل جوان به گونه ای به خوبی عمل کنند تا این نسل آگاه شود که آن چه در فضای مجازی می گذرد فقط نمایشی از یک زندگی و مرفّه و با کیفیت است و اگر به بطن خانواده های این افراد ورود یابیم، متوجه شخصیت های نمایشی و مشکلات بسیار زیاد آن ها خواهیم بود. به همین جهت تأکید می گردد حتماً باید پیش از ورود به فضای مجازی خانواده ها و مسئولان باید جوان ها و نوجوان ها را آگاه کنند.
رحیمی نژاد تاکید کرد: آن چه که در فضای مجازی رخ می دهد فقط نمایشی از یک زندگی مطلوب است و متفاوت از اصل زندگی افراد است. متأسفانه تأثیرات فضای مجازی بر افراد امروزه بسیار افزایش یافته به گونه ای که افراد فضای مجازی را تنها مرجع کسب اطلاعات شان می دانند؛ این در حالی است که در کنار مزایایی که دارد آسیب هایی نیز وارد می کند که درنهایت به زیان افراد خواهد بود.
این روان شناس و مدرس دانشگاه ابراز تاسف کرد که در حال حاضر خانواده ها نگرانی های بسیار زیادی در رابطه با فضای مجازی و حضور فرزندان شان در این حوزه دارند که کاملاً طبیعی است و نمی توان آن را نادیده گرفت. فضای مجازی دغدغه بزرگ خانواده های ایرانی شده است و بسیاری از آن ها نگران حضور فرزندان شان در این فضا هستند که باید قبل از ورود به این فضا آگاهی های لازم به فرزندان داده شود.
