حمل و نقل در زندگی انسان ها وظیفه جا به جایی ایمن، سریع و اقتصادی بار و مسافر را به عهده دارد. حمل و نقل از ضرورت های گریز ناپذیر هر اجتماعی است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی می گردد. مؤلفه حمل و نقل می تواند و باید به عنوان ابزاری برای دستیابی به توسعه پایدار مطرح گردد.
حمل و نقل در زندگی انسان ها وظیفه جا به جایی ایمن، سریع و اقتصادی بار و مسافر را به عهده دارد. حمل و نقل از ضرورت های گریز ناپذیر هر اجتماعی است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی می گردد. مؤلفه حمل و نقل می تواند و باید به عنوان ابزاری برای دستیابی به توسعه پایدار مطرح گردد.
اهمیت شبکه حمل و نقل در ساختار اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و نظامی جوامع امروز به اندازه ای است که کارشناسان این حوزه آن را زیر بنای توسعه پایدار هر جامعه می دانند.
مفهوم حمل و نقل پایدار به این معنی است که مجموعه ای از سیاست ها و دستور العمل های یکپارچه، پویا، پیوسته و در
بردارنده اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است که تأثیر کمی بر محیط زیست دارند و در صورت امکان به جای مصرف زغال سنگ یا دیگر سوخت های فسیلی از انرژی تجدیدپذیر استفاده می کند.
حمل و نقل پایدار فواید متعددی برای محیط زیست، اقتصاد و سلامت انسان دارد.
از نظر اقتصادی، اهمیت حمل و نقل آنقدر زیاد و گسترده است که می توان آن را بستر توسعه اقتصادی خواند. برنامه ریزی
مناسب و دقیق در این زمینه و بهبود و ساماندهی زیرساخت های حمل ونقل باعث کاهش هزینه های بهره برداری و تولید می گردد و اثرات مطلوبی را بر اقتصاد یک جامعه می گذارد. حمل و نقل و عوامل اقتصادی به راحتی از یکدیگر تأثیر می پذیرند.
رشد بازرگانی و تجارت، بهبود وضعیت کشاورزی، گستردگی خدمات و تولیدات موجب افزایش تقاضای حمل و نقل در جامعه می گردد. کارآیی بخش حمل و نقل هم در افزایش بهره وری نظام اقتصادی جامعه تاثیرگذار است. این دو عامل به طور پیوسته یکدیگر را تقویت می کنند.
یکی از مهم ترین تاثیرات حمل و نقل، تاثیر بر محیط زیست است. با توجه به روند رو به رشد حمل و نقل و رشد بی رویه
وسایل نقلیه موتوری، باید سیاست هایی درباره اثر منفی حمل و نقل بر محیط زیست اتخاذ کرد. تأثیر حمل و نقل بر محیط را می توان از چند جنبه مورد بررسی قرار داد.
یک جنبه آن افزایش گازهای آلاینده است که باعث تغییر در کیفیت آب و هوا، افزایش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، گرم شدن جو زمین می شود.
جنبه دیگر آلودگی های صوتی است که علاوه بر ایجاد مشکلات جسمی باعث بروز مشکلات روحی و روانی نیز می شود و آسایش انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. بعد دیگر، تحت تأثیر قراردادن ارزش ها و مسایل زیبایی شناسی و تأثیر بر تنوع زیستی است، اما مسأله مهم دیگر در این بخش، مصرف منابع تجدیدناپذیر است. همانند استفاده از سوخت های فسیلی و از بین رفتن جنگل ها و دیگر منابع طیعی به علت گسترش مکانی زیرساخت های حمل ونقل و اثرات آن بر کاربری زمین.
برنامه ریزی حمل و نقل جاده ای پایدار در جا به جایی انسان و کالا مستلزم تأمین هفت عامل ظرفیت زیادتر، سرعت بالاتر، هزینه کمتر، مصرف انرژی کمتر، استفاده از انرژی پاک، ایمنی و راحتی سفر است.
دستیابی به این شرایط و بهبود سیستم حمل و نقلی کشور مستلزم مطالعات پایه ای در خصوص منابع مالی، وضعیت زیرساخت ها، رشد جمعیت و مشکالت ساختاری بوده و تجربیات سایر کشورها در دستیابی به وضعیت مطلوب، راهنمای مناسبی است و مقایسه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، چالش های موجود را بهتر نمایان می سازد. در ایران، سیستم های حمل و نقلی با مشکلات عدیده ای مواجه بوده، تغییر الگوها نیازمند توجه ویژه ای است و باید گام به گام اصلاح شود.
