تیغ کمبود انرژی بر گلوی صنعت

نیلوفر گرجی
خبرنگار

سرویس اقتصادی نوآوران: طی سال‌های اخیر صنعت نفت و برق کشور به دلیل فقدان سرمایه گذاری و همچنین نبود امکان جذب فن آوری ‌های جدید دچار رکود شده و هم اکنون به رغم تلاش های متعدد و استفاده از سوخت های جایگزین مانند گازوئیل و مازوت بیشتر نیروگاه های حرارتی کشور با پایین ترین راندمان تولیدی 36 درصدی در حال تولید برق هستند. بیان همین آمار کافی است تا عمق بحران و ناترازی انرژی در دو بخش صنعت و خانگی را درک کنیم.
در این بین بنا به گفته کارشناسان حوزه صنعت، در حال حاضر شهرک های صنعتی به دلیل کمبود انرژی در سه بخش آب، برق و گاز با بحران تعطیلی اجباری روبه رو و مجبورشدند با ظرفیت بسیار اندک طی مسیر کنند که این موضوع بدون تردید با توجه به ماه‌های پایانی سال بنگاه های صنعتی به خصوص بنگاه‌های خرد را با ترازی مالی و ناکارآمدی در اجرای تعهد روبه‌رو خواهد کرد.

صنعتگران؛ گرفتار چالش ‌های جدی

در این راستا مهدی بستانچی، رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی طی گفت و گویی با خبرنگار نوآوران با بیان این که اولین آسیب جدی چالش‌های انرژی برای بنگاه‌های صنعتی توقف تولید است، گفت: در حال حاضر بحران انرژی سه چالش جدی برای صنعتگران ایجاد کرده است که این سه موضوع شامل کاهش درآمد و چالش اجرایی و تعهدی در قراردادهای موجود و آینده، کاهش کیفیت محصولات به دلیل نوسانات انرژی و کاهش کنترل دقیق تولید و آسیب جدی به تجهیزات کارخانه است.
به گفته وی توزیع ناعادلانه انرژی یکی از دغدغه های صنعت است. متاسفانه بارها دیده شده است “سراها” و “پاساژها” و مکان هایی غیرضروری سهمی از قطعی برق ندارند و جور این کمبودها بر دوش بنگاه‌های صنعتی افتاده است.
این صنعتگر با بیان این که به طورکلی ماشین‌آلات نیازمند برق پایدار هستند، تاکید کرد: نوسانات برق تمام دارایی های بنگاه‌های صنعتی را نشانه گرفته است و متاسفانه تعمیر یا تعویض این تجهیزات هزینه‌های بالایی را به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند. به‌ علاوه، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات غیرمنتظره می‌تواند بودجه‌های تخصیص‌یافته برای توسعه و بهبود تولید را تحت تأثیر قرار دهد.

زیان ۸ میلیارد دلاری شهرک‌های صنعتی

همچنین مرتضی اسلام زاده، دبیر کمیته شهرک‌های صنعتی کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با نوآوران با بیان این که قطع برق شهرک‌های صنعتی باعث توقف کامل تولید شده است، گفت: بخش اعظمی از بنگاه های خرد فاقد ژنراتور هستند. بنابراین بیشترین صدمه از قطعی برق و نبود زیر ساخت‌های اولیه را این بنگاه ها متحمل می‌شوند.
اسلام‌زاده گفت: شهرک صنعتی عباس آباد دارای ۲۲۰۰ واحد صنعتی است که ۸۰ درصد آن صنایع کوچک و متوسط و بقیه آن نیز صنایع بزرگ است و متاسفانه بخش اعظمی از لطمات و صدمات نصیب بنگاه‌های صنعتی خرد می‌شود.
به گفته این صنعتگر در این شهرک ۵۰ هزار نفر اشتغال دارند و متاسفانه گویا زندگی و معیشت این عده برای هیچ کس مهم نیست.
اسلام زاده با ابراز نگرانی از ادامه روند قطعی انرژی با طرح مساله ای گفت: دولت باید پاسخ دهد هزینه های زندگی این کارگران را چه کسی باید بپردازد در حالی که کارفرما با چالش‌های مالی و تعهدی بالایی روبه‌رو هستند.
دبیر کمیته شهرک‌های صنعتی کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران، گفت: بر اساس آمار مرکز پژوهش‌های اتاق ایران زیان ناشی از قطع برق شهرک‌های صنعتی کل کشور در نیمه اول امسال ۸ میلیارد دلار بوده است و بدون تردید این رقم در کنار صدمات ناشی از عدم عملی شدن به موقع تعهدهای کارفرما وحشتناک است.
وی با تاکید بر این که در هیچ جای دنیا برق صنایع قطع نمی‌شود و این رفتار نابخردانه قلب اقتصاد کشور را نشانه گرفته و باعث فقیرتر شدن اقتصاد می‌شود، افزود: بیکاری، کمیاب شدن کالا، گرانی و تورم از جمله آثار زیان بار قطع برق و توقف تولید است.

راه ‌حل ناترازی انرژی

همچنین مجید بقایی، عضو هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تاسیساتی و صنعتی ایران در گفت و گو با خبرنگار نوآوران با تشریح چالش‌های ناشی از ناترازی انرژی در کشور، افزایش مصرف انرژی و ناکارآمدی زیرساخت‌ها را از جمله دلایل اصلی این مشکل دانست و گفت: راهکارهایی چون استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و اجرای سیستم‌های مدیریت هوشمند مصرف می‌تواند در رفع ناترازی انرژی تاثیرگذار باشد.
وی به ناترازی انرژی در ایران و دلایل آن اشاره کرد و گفت: یکی از عوامل کلیدی در این زمینه افزایش مصرف انرژی است که با رشد جمعیت و توسعه اقتصادی منجر به افزایش تقاضا برای انرژی، به ویژه در بخش‌های خانگی و صنعتی شده است. همچنین ساختار ناکارآمد مصرف، مدیریت ناکارآمد منابع و نقص در زیرساخت‌ها از دیگر عواملی هستند که باعث ایجاد ناترازی انرژی در کشور شده است. باید گفت که استفاده از وسایل و تجهیزات انرژی‌بر و ناکارآمد در بخش‌های مختلف، از جمله گرمایش و سرمایش، باعث افزایش مصرف انرژی می‌شود.
عضو هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تاسیساتی و صنعتی ایران همچنین ادامه داد: عدم مدیریت بهینه منابع انرژی از جمله گاز و برق می‌تواند به ناترازی منجر شود. این موضوع شامل عدم نگهداری مناسب و بهینه‌سازی شبکه‌های توزیع نیز می‌شود. از سوی دیگر فرسودگی و ناکارآمدی زیرساخت‌های تولید و توزیع انرژی، به ویژه در بخش برق، باعث کاهش کارایی و افزایش تلفات انرژی می‌شود.
بقایی عنوان کرد: از دلایل دیگر ناترازی، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی است که تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی می‌توانند بر روی سرمایه‌گذاری در بخش انرژی تأثیر گذاشته و توسعه فناوری‌های جدید را محدود کنند. همچنین عدم تنوع در منابع انرژی و وابستگی بیش از حد به منابع فسیلی به ویژه گاز طبیعی، باعث آسیب‌پذیری سیستم انرژی نسبت به نوسانات عرضه و تقاضا می‌شود.
وی بهینه‌سازی مصرف انرژی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تنوع بخشی به منابع انرژی، مدیریت هوشمند مصرف، تشویق به سرمایه‌گذاری خارجی، مدیریت هوشمند مصرف و توسعه فرهنگ صرفه‌جویی را از عمده راهکارهای اساسی برای برون رفت از ناترازی انرژی مطرح کرد و افزود: آموزش و ترویج استفاده از وسایل و تجهیزات با کارایی بالا و اجرای برنامه‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی، بهبود و نوسازی زیرساخت‌های تولید و توزیع انرژی برای کاهش تلفات و افزایش کارایی، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و آبی برای کاهش وابستگی به منابع فسیلی، پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت هوشمند انرژی که امکان کنترل و نظارت بر مصرف انرژی را فراهم می‌کنند.
عضو هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تاسیساتی و صنعتی ایران تصریح کرد: جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه فناوری‌های نوین و بهبود زیرساخت‌ها و ارتقاء آگاهی عمومی نسبت به اهمیت صرفه‌جویی در مصرف انرژی و اثرات آن بر محیط زیست و اقتصاد نیز می‌تواند در این زمینه کارساز باشد. بنابراین با اجرای این راه‌حل‌ها، ایران می‌تواند به تدریج ناترازی انرژی را کاهش دهد و به سمت یک سیستم انرژی پایدارتر حرکت کند.
این کارشناس با بیان این که تولید انرژی زمان بر است در این خصوص باید هم از مردم کمک بگیریم و هم انرژی‌های موجود را بهینه‌سازی کرده و به آن بها دهیم، گفت: اولین موضوع مهم و مورد توجه این است که ما بایستی منافع ملی و شهروندی را به درستی تعریف و اجرایی و تبلیغ کنیم و بعد از مردم کمک بخواهیم تا این کارها انجام نشود مردم به ما کمتر کمک خواهند کرد و یکی از خواسته‌هایی است که باید برای مردم روشن شود.