یارانه نقدی مهرماه ۱۴۰۴ برای بخشی از خانوارهای پردرآمد قطع شد. بر اساس تصمیم دولت، منابع حاصل از این حذف به شکل حمایتهای معیشتی و افزایش اعتبار کالابرگ به اقشار کمدرآمد اختصاص مییابد.
در حال حاضر دولت به افراد دهکهای اول تا سوم، ماهانه ۴۰۰ هزار تومان و به خانوارهای دهک چهارم تا نهم، ۳۰۰ هزار تومان یارانه نقدی پرداخت میکند. آمارها نشان میدهد حدود ۲۸ میلیون نفر در دهکهای پایین و بیش از ۴۷ میلیون نفر در دهکهای میانی یارانه دریافت میکنند. تنها در مردادماه، مجموع پرداختی دولت به رقم ۲۵.۵ هزار میلیارد تومان رسید. علاوه بر این، طی سال جاری چهار مرحله کالابرگ حمایتی توزیع شده و اخیراً نیز ۲۷ هزار میلیارد تومان برای اختصاص ۵۰۰ هزار تومان اعتبار کالابرگ به افراد دهکهای اول تا سوم تخصیص یافته است.
در مرداد ۱۴۰۴، یارانه حدود سه میلیون نفر قطع شد و تعداد دریافتکنندگان یارانه از ۴۹.۶ میلیون نفر به ۴۶.۵ میلیون نفر کاهش یافت. برنامه دولت این است که تا پایان سال، یارانه خانوارهای دهکهای هشتم تا دهم به طور کامل حذف شود. این منابع در گام بعدی به تقویت بستههای حمایتی و افزایش اعتبار کالابرگ اختصاص خواهد یافت.
دهکبندی خانوارها هر شش ماه بازنگری میشود. در سال ۱۴۰۴ علاوه بر درآمد سالانه، هزینههای ماهانه و تراکنشهای بانکی نیز ملاک قرار میگیرند. سقف درآمد سالانه برای بهرهمندی از یارانه بین ۳۰ میلیون تومان برای خانوار تکنفره تا ۶۰ میلیون تومان برای خانوار پنجنفره تعیین شده است. همچنین اگر میانگین هزینه ماهانه خانوار بیش از ۱۰ میلیون تومان یا تراکنشهای بانکی آنها بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان (بسته به تعداد اعضا) باشد، در دهکهای پردرآمد قرار گرفته و یارانهشان حذف میشود.
طبق قانون بودجه ۱۴۰۴، حداقل ۴۰ هزار میلیارد تومان از محل حذف یارانه دهکهای بالایی و منابع مالیاتی باید به حمایت از اقشار ضعیف اختصاص پیدا کند. این اعتبارات برای افزایش مستمری مددجویان، تأمین کالابرگ حمایتی و کمکمعیشت محرومان هزینه خواهد شد. کارشناسان اقتصادی معتقدند این سیاست میتواند در صورت اجرای دقیق، فشار مالی بر اقشار کمدرآمد را کاهش دهد.
هدف اصلی طرح جدید، توزیع عادلانهتر منابع و کاهش یارانههای پنهان است. با این حال، تغییر معیارهای دهکبندی ممکن است برای بخشی از طبقه متوسط چالشهایی ایجاد کند. دولت امیدوار است با تمرکز بر دهکهای پایین و تقویت حمایتهای کالابرگی، آثار مثبت این سیاست برای اقشار محروم ملموستر شود.