مذاکره مستقیم با آمریکا؛ ضرورتی برای عبور از بن‌ بست دیپلماسی

بحث مذاکره مستقیم و غیر مستقیم ایران و آمریکا به مسأله روز ایران تبدیل شده که این موضوع از جهات مختلف قابل توجه و بررسی است.
جمهوری اسلامی ایران، اساساً با اصل مذاکره مشکلی ندارد و با پذیرش اصل مذاکره، از توجیهاتی نظیر عدم اعتماد به طرف مقابل عملاً عبور کرده ‌است. بنابراین هیچ دلیل منطقی و مستحکمی برای اجتناب از مذاکره مستقیم وجود ندارد.
بدون شک هیچ واسطه، کشور و نهاد بین المللی به اندازه خودِ ایران قادر به بیان و دفاع از نظرات و خواسته‌های مبتنی بر مصالح ملی خود در مذاکره نیست.
طبیعتاً عدم پذیرش مذاکره مستقیم و انجام آن از طریق کشوری دیگر برای ما می تواند تبعات منفی داشته باشد؛ ولی برای کشور واسطه مزیت ایجاد کند و وجهه واسطه را در سطح بین‌المللی ارتقاء دهد و این با منافع ما سازگار نیست.
نامه اخیر رئیس جمهور آمریکا به رهبری نظام و پیشنهاد حل اختلافات از طریق مذاکره، امکانی را فراهم آورده است تا جمهوری اسلامی ایران با پاسخ مثبت به این پیشنهاد، در چارچوب حل منصفانه مشکلات و مصالح ملی کشور مسیر مذاکره مستقیم با آمریکا را مجدداً تجربه کند.
در حال حاضر با توجه به اظهار نظراتی که جمهوری اسلامی طی نامه ای در پاسخ به ترامپ داشته است، می توان دریافت که ایران با اصل مذاکره مخالفتی ندارد و پذیرفته که به صورت غیر مستقیم مذاکره صورت گیرد.
پر واضح است که در مذاکره غیر مستقیم، واسطه هایی برای انتقال پیام وجود دارند که این واسطه ها می توانند روند مذاکرات را متناسب با مصالح و منافع خود سامان دهند.
تصور بفرمایید کشوری واسطه مذاکره ایران و آمریکا شود، طبیعی است که این کشور قصد دارد بر روابط ایران با غرب به طور عام و با آمریکا به طور خاص تأثیر بگذارد.
بنابراین وقتی که کشور ثالث در چنین عرصه ای بتواند اثر گذار باشد، منافع و مصالح خود را هم در نظر خواهد گرفت.
آمریکایی ها برای انتقال پیام شان به ایران، کشور امارات را انتخاب کردند. بلافاصله پس از انتشار این خبر که امارات منتقل کننده نامه ترامپ به ایران است، اعلام شد که توافقاتی میان امارات و آمریکا برای سرمایه گذاری گسترده توسط این کشور در آمریکا صورت گرفته است.
به بیان دیگر، آمریکا با واسطه قرار دادن امارات، انتقال نامه اش به ایران را نیز فروخته و میانجیگری امارات دارای مزایایی برای این کشور بوده است.
بنابراین باید گفت کشوری که واسطه مذاکره غیر مستقیم ایران و آمریکا می شود، قطعاً از مزایا و امتیازاتی برخوردار خواهد شد.
حال این سؤال به طور جدی مطرح است که انجام مذاکرات به صورت غیر مستقیم با آمریکا – آن هم در شرایطی که پذیرفته ایم مذاکره کنیم – دارای چه منافعی برای ایران است؟ چرا باید کشور دیگری را شریک و منتفع منافع ملی خود کنیم تا بر روند مذاکرات میان ایران و آمریکا اثر بگذارد؟!
بر کسی پوشیده نیست در شرایطی که جمهوری اسلامی خود می تواند مذاکره کننده مستقیم باشد، دلیلی برای واسطه قرار دادن کشور ثالث وجود ندارد.
به اعتقاد بنده مذاکرات غیر مستقیم مستلزم هزینه برای ماست، در حالی ‌که اگر گفت و گوها به صورت مستقیم صورت گیرد، قطعاً منافع جدی تر و البته سریع تری را برای ایران به دنبال خواهد داشت.
کشور ما در حال حاضر در زمینه اقتصادی با چالش ها و مشکلات قابل توجه و جدی مواجه است و ما باید تحت شرایط منطقی و با شروط معقول و با ملاحظه وضعیت فعلی کشورمان حتماً مذاکره را با هدف کاهش و نهایتاً حذف تحریم ها آغاز کنیم.
در این که باید حتماً مذاکره صورت گیرد شکی نیست، اما شرایط فعلی ایران ایجاب می کند که این مذاکره هر چه سریع تر و البته به صورت مستقیم انجام شود.
در این امر تردیدی وجود ندارد که اگر مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا انجام شود، تأثیر گذارتر خواهد بود و مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم ها سریع تر رفع خواهد شد.
در کنار انجام مذاکرات مستقیم باید تصمیمات جدی در سایر زمینه‌ها از جمله مسأله (F.A.T.F) اتخاذ شود و امکان نقل و انتقال بانکی رسمی و مورد قبول کشورها فراهم گردد.
در شرایط کنونی امکان نقل و انتقال بانکی وجود ندارد و نپیوستن به (F.A.T.F) به مانعی جدی در مسیر گسترش مناسبات تجاری تبدیل شده است.
از مسئولان کشور می‌خواهیم با شکستن تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا و اجتناب از دیپلماسی نامأنوس مذاکره غیر مستقیم – به جای دادن فرصت بی دلیل به طرف های ثالث – خود به گفت و گوی رو در رو با آمریکا بپردازند.
بر کسی پوشیده نیست که مذاکره برای ایران صرفاً یک فرصت برای حل یا کاهش مشکلات با آمریکاست و در صورت غیر منطقی بودن مطالبات طرف مقابل و عدم تأمین منافع و مصالح ملی کشور، می توان میز مذاکره را ترک کرد.
دولت و همه نهادهای حاکمیت مُصِرانه می خواهیم در این شرایط حساس از اقدامات و تصمیمات تحریک آمیزی که می‌تواند نارضایتی‌ها عمومی را تشدید و به اعتراضات مردمی بینجامد اکیداً خودداری کرده، متقابلاً با اقدامات سازنده نظیر تصویب (F.A.T.F)، رفع فیلترینگ از پیام رسان ها و مبارزه مؤثر با رانت و فساد؛ در جلب رضایت عمومی بکوشند.