سرویس اجتماعی – عادله نودهی (خبرنگار نوآوران): ایران با پیشینه درخشان پزشکی، زیرساخت‌های پیشرفته و نیروی انسانی متخصص، از ظرفیت بی نظیری برای تبدیل شدن به قطب گردشگری سلامت منطقه برخوردار است. با این حال، علاوه بر تصویر نامناسب کشور در جهان و تصور نبود امنیت و آرامش و خدمات پیشرفته، کمبود هم‌افزایی بین دستگاه‌ها، ضعف در باور و عزم مدیریتی و نبود برنامه‌ریزی مدون، مانع بهره‌برداری کامل از این فرصت شده است. فرصتی که به گفته فعالان این حوزه، می‌تواند به اندازه چندین پروژه پتروشیمی برای کشور اشتغال و درآمد پایدار ایجاد کند.
در آستانه برگزاری چهارمین همایش و نمایشگاه بین‌المللی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، فعالان و مسئولان حوزه گردشگری سلامت با تأکید بر ظرفیت‌های عظیم ایران در این صنعت، نسبت به غفلت برخی دستگاه‌های دولتی و ضرورت هم‌افزایی برای بهره‌برداری از این فرصت تاریخی هشدار دادند. این رویداد که به همت بخش خصوصی و بدون اتکا به منابع مالی دولت برگزار می‌شود، از ۱۰ سال پیش تا کنون به عنوان بزرگ‌ترین و جامع‌ترین گردهمایی تخصصی گردشگری سلامت منطقه شناخته شده و امسال میزبان نمایندگان کشورهای متعددی از جمله ترکیه، اسپانیا، عمان، اتیوپی، ایتالیا و نیز بازارهای نو ظهور همچون بنگلادش و برخی کشورهای آفریقایی خواهد بود.
در این گزارش به بررسی نظرات و دغدغه‌های فعالان حوزه گردشگری سلامت کشور، مسئولان نظام پزشکی و مسئولین دولتی پرداخته‌ایم:
فرصت‌سوزی وزارت بهداشت در بزرگ‌ترین رویداد سلامت کشور
مجید زنگویی، رئیس انجمن گردشگری سلامت استان تهران، با ابراز نگرانی از بی‌تحرکی وزارت بهداشت در فاصله یک ماهه تا رویداد، می‌گوید: معمولاً سیستم در روزهای آخر فعال می‌شود که دیر است. ما نیازی به حمایت مالی دولت نداریم؛ اما انتظار حمایت و همدلی جدی داریم.
او با اشاره به نقش محوری پزشکان و اهمیت همکاری سازمان نظام پزشکی می‌افزاید: اگر پزشکان بدانند می‌توانند خدمات خود را به بیماران خارجی ارائه کنند، دلیلی برای مهاجرت نخواهند داشت.
سال گذشته در ترکیه برای اولین بار یک پرزنت حرفهای و موفق از ظرفیت‌های درمانی ایران داشتیم که حضور نمایندگان سازمان نظام پزشکی در آن بسیار اثرگذار بود. همکاری با این سازمان برای توسعه گردشگری سلامت حیاتی است.
زنگویی معتقد است در خارج از کشور تبلیغات منفی علیه ایران جریان دارد و در داخل هم برخی مخالفت‌های رسمی و غیر رسمی مانع پیشرفت است: «با این وجود در سال‌های گذشته و حتی شرایط دشوار کرونا و تحریم‌ها، این مسیر را با قدرت ادامه دادیم و همچنان در خدمت توسعه هستیم».
در “IPH” امسال، نمایندگانی از کشورهای ترکیه، اسپانیا، عمان، اتیوپی، ایتالیا و دیگر کشورها حضور خواهند داشت. برنامه امسال شامل کارگاه‌های تخصصی، نشست‌های بین‌المللی و نمایشگاه تخصصی خواهد بود و بازارهای نو ظهوری مانند بنگلادش و برخی کشورهای آفریقایی می‌توانند فرصت‌های جدیدی برای جذب بیماران به ایران فراهم کنند.
این صنعت می‌تواند گرهی از مشکلات اقتصادی حوزه درمان باز کند.
گردشگری سلامت ایران در انتظار بیداری دولت
محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور، با یادآوری پیشینه علمی پزشکی ایران از زمان ابن‌سینا و رازی، ایران را دارای چرخه کامل گردشگری سلامت می‌داند و معتقد است بسیاری از مراکز درمانی خصوصی ما در حد هتل‌های پنج ستاره و مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات و کادر فنی فوق‌العاده هستند.
دکتر رئیس‌زاده با انتقاد از تمرکز صرف بر مشکلاتی مانند زیرمیزی، فرار مالیاتی و کمبود متخصص، تأکید می‌کند باید افتخارات جامعه پزشکی نیز پر رنگ شود.
وی به نمونه‌ای عینی از توانمندی جامعه پزشکی اشاره کرد و گفت: در ایرانشهر، پزشکی عمومی با اقدام به موقع و جسورانه توانست نوزادی را در شرایطی بسیار دشوار نجات دهد؛ این نمونه‌ای کوچک از سطح بالای علمی و عملی پزشکان ماست که در جهان کم نظیر است.
به گفته وی در برنامه هفتم توسعه درآمد ۶ میلیارد یورویی برای گردشگری سلامت پیش‌بینی شده است؛ اما این هدف بدون هم‌افزایی و پایش دقیق تحقق نخواهد یافت.
رئیس‌زاده پائین بودن قیمت خدمات درمانی ایران نسبت به جهان را همزمان یک مزیت و یک چالش دانست و خواستار حمایت از بخش خصوصی شد.
توریسم سلامت، حلقه مفقوده اقتصاد غیرنفتی
محمدعلی محسنی‌بندپی، رئیس همایش “IPH”، گردشگری سلامت را ظرفیتی بی بدیل برای ایجاد اشتغال و درآمد ارزی توصیف می‌کند و می‌گوید: زیرساخت و نیروی انسانی داریم، قانون هم هست؛ اما عزم و باور جدی مسئولان کمرنگ است.
وی افزود: تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه در جذب ۱۵ میلیون گردشگر خارجی و درآمد ۶ میلیارد یورویی، نیازمند همراهی جدی وزارت بهداشت، وزارت گردشگری و بخش خصوصی است و اصلاح مشکلات بیمه‌ای بین‌المللی و تعرفه‌های درمانی برای افزایش رقابت‌پذیری ضرورت دارد.
محسنی بندپی معتقد است رسانه‌ها نقش مهمی در معرفی ظرفیت‌های کشور و تغییر نگرش عمومی نسبت به گردشگری سلامت دارند و انتظار است در این مسیر همراه و یاری‌رسان باشند.
این فرصت طلایی را در باتلاق بی تدبیری غرق نکنیم
مهدی کریمی، رئیس شورای سیاستگذاری مرکز توسعه گردشگری سلامت کشورهای اسلامی، با اشاره به ظرفیت عظیم گردشگری سلامت در ایران، از ضعف هم‌افزایی میان دستگاه‌های مسئول انتقاد کرد و خواستار اتحاد عملی و جدی همه بخش‌ها برای تحقق پتانسیل‌های این حوزه شد.
به گفته کریمی: نه زیرساخت مشکل دارد، نه نیروی انسانی؛ مشکل اصلی باور نکردن مدیران است؛ متأسفانه ما با برخی مدیران گردگوی جلاّس مواجهیم که فقط حرفهای گنده می‌زنند و از عمل خبری نیست باز تا جلسه بعدی!
ما در کشوری زندگی می‌کنیم که میراث پزشکی‌اش به حکیم ابوعلی سینا و محمد بن زکریا رازی می‌رسد و ظرفیت علمی، زیرساخت‌های درمانی و نیروی انسانی متخصص آن آماده جذب گردشگر سلامت است؛ اما متأسفانه مشکلات و کم‌کاری‌ها و نبود باور عملی در میان مدیران، توسعه این بخش را با چالش مواجه کرده است.
اقتصاد غیر نفتی در کشور هنوز شوخی به نظر می‌رسد و بسیاری از مدیران و سیاستمداران وقتی قیمت نفت بالا می‌رود، خوشحال می‌شوند و به جای تلاش برای تنوع درآمدها و ایجاد منابع پایدار، به درآمد نفتی وابسته‌اند. این موضوع توسعه گردشگری سلامت را به شدت محدود کرده است.
کریمی تأکید کرد: باید باور کنیم که گردشگری سلامت می‌تواند به اندازه چند پتروشیمی اشتغال‌زایی کند. بنابراین جوانان کشور می‌توانند در این حوزه شغل‌های با کیفیت و فناوری محور داشته باشند؛ اما بی توجهی و نبود حمایت مالی، معنوی و ساختاری مانع این رشد شده است.
وی در ادامه بیان کرد: مشکل ما نه زیرساخت‌هاست، نه نیروی انسانی متخصص، بلکه مشکل اصلی باور نکردن مدیران و سیاست‌گذاران است. باید این باور شکل بگیرد که گردشگری سلامت یک صنعت ثروت آفرین است و برای توسعه آن باید همه دستگاه‌ها پای کار باشند.
بخش خصوصی فعال است؛ اما به جای حمایت، با موانع قانونی و مالیاتی مواجه می‌شود. اگر می‌خواهیم امنیت ملی، تولید ثروت و منافع کشور حفظ شود، باید گردشگری سلامت در اولویت قرار گیرد و مدیران با همدلی و برنامه‌ریزی در این مسیر حرکت کنند.
دولت پشت گردشگری سلامت را خالی کرده است
امیررضا بیدگلی، مدیر امور تشکل‌ها و مسئولیت اجتماعی اتاق بازرگانی تهران، بر ضعف برنامه‌ریزی و نبود سند راهبردی در بسیاری از تشکل‌ها انتقاد کرد و گفت: از حدود ۳۰۰ تشکل فعال، تنها سه یا چهار تشکل سند راهبردی دارند.
بیدگلی ایجاد “پنجره واحد خدمات گردشگری” را ضروری می‌داند و از جوانان و تشکل‌ها دعوت کرد با انسجام بیشتر، کمبودهای ناشی از غیبت دولت را جبران کنند.
