این ناترازی، که به معنای عدم تعادل میان تولید و مصرف انرژی است، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تمامی جوانب اقتصادی و اجتماعی بگذارد. در کشورهایی که با کمبود منابع انرژی روبه‌رو هستند، این چالش به خصوص در فصول اوج مصرف، مانند تابستان و زمستان، شدت پیدا می‌کند.
زهرا برمکی
روزنامه نگار
در چند دهه اخیر، صنعت انرژی به عنوان یکی از ارکان حیاتی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها شناخته شده است. در این میان، مسئله ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های اصلی کشورها تبدیل شده است. این ناترازی، که به معنای عدم تعادل میان تولید و مصرف انرژی است، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تمامی جوانب اقتصادی و اجتماعی بگذارد. در کشورهایی که با کمبود منابع انرژی روبه‌رو هستند، این چالش به خصوص در فصول اوج مصرف، مانند تابستان و زمستان، شدت پیدا می‌کند. در ایران نیز با توجه به افزایش مصرف خانگی و صنعتی و همچنین توسعه روزافزون شبکه‌های مصرف، مسئله ناترازی انرژی به یک بحران جدی تبدیل شده است.
اهمیت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
یکی از دلایل اصلی این بحران، وابستگی بیش از حد به منابع انرژی فسیلی به ویژه گاز طبیعی است. نیروگاه‌های سیکل ترکیبی که به سوخت گاز نیاز دارند، اگرچه کارایی بالاتری نسبت به سایر نیروگاه‌ها دارند، اما استفاده گسترده از آنها در شرایط کنونی به افزایش ناترازی انرژی کمک کرده است. این نیروگاه‌ها به دلیل محدودیت منابع گازی و مصرف بالای سوخت، ممکن است در آینده با چالش‌های بیشتری روبه‌رو شوند که این امر نیاز به توجه به منابع انرژی تجدیدپذیر را بیشتر می‌کند.
از سوی دیگر، با توجه به پتانسیل‌های فراوان انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور، به ویژه انرژی خورشیدی و بادی، توجه به این منابع به عنوان یک راهکار پایدار و بلندمدت برای جبران ناترازی انرژی امری ضروری به نظر می‌رسد. انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کنند، بلکه از لحاظ زیست‌محیطی نیز مزایای زیادی دارند. کشور ایران با دارا بودن موقعیت جغرافیایی مناسب، ظرفیت‌های بالایی برای تولید انرژی خورشیدی و بادی دارد که می‌تواند به یک منبع پایدار و مطمئن برای تأمین نیازهای انرژی تبدیل شود.
نیاز به سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در انرژی‌های تجدیدپذیر
در این راستا، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه در قالب پروژه‌های خورشیدی و بادی، باید در اولویت قرار گیرد. این امر نه تنها به کاهش ناترازی انرژی کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند به عنوان یک فرصت بزرگ اقتصادی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی مطرح شود. سرمایه‌گذاران با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و کاهش هزینه‌های تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، تمایل زیادی به ورود به این حوزه دارند. به همین دلیل، دولت باید با فراهم‌سازی بسترهای مناسب برای جذب این سرمایه‌گذاران، مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را تسهیل کند.
از جمله گام‌هایی که برای رونق این صنعت می‌توان برداشت، ایجاد تسهیلات مناسب برای سرمایه‌گذاران است. قراردادهای خرید تضمینی، تخصیص زمین‌های رایگان یا با قیمت پایین برای نصب پنل‌های خورشیدی، و ارائه تسهیلات ویژه به سرمایه‌گذاران، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری‌ها ایفا کنند. همچنین، حمایت‌های مالی از پروژه‌های تجدیدپذیر از سوی دولت، از طریق تأمین منابع مالی و کاهش موانع قانونی، می‌تواند موجب سرعت گرفتن فرآیند توسعه این منابع شود.
تحقق اهداف بلندمدت در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند همکاری و هم‌افزایی بین دولت، بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران است. در صورتی که دولت بتواند فرآیندهای جذب سرمایه‌گذاری را تسهیل کرده و زیرساخت‌های لازم برای توسعه این منابع را فراهم آورد، می‌توان به دستیابی به اهداف تعیین‌شده در برنامه‌های توسعه کشور امیدوار بود. به ویژه با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور و علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی به این حوزه، روند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به سرعت پیشرفت کرده و بخشی از نیازهای انرژی کشور را به طور پایدار تأمین کند.
در نهایت، توجه به ظرفیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها می‌تواند به حل بحران ناترازی انرژی کمک کند، بلکه موجب ایجاد اشتغال، کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، و ارتقای امنیت انرژی در کشور خواهد شد. در صورتی که این مسیر با دقت و برنامه‌ریزی مناسب دنبال شود، کشور قادر خواهد بود تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به توازن انرژی برسد و از این رهگذر گام‌های بلندی در جهت توسعه پایدار بردارد.
راهکارهای تسهیل جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تجدیدپذیر
در همین خصوص محمد رشیدی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و کمیسیون انرژی در گفت و گو با نوآوران، اظهار داشت: با توجه به افزایش مصرف خانگی و گستردگی شبکه مصرف، مسئله ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شده است. او توضیح داد که در این شرایط، توجه به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی که از گاز به عنوان سوخت استفاده می‌کنند، می‌تواند این معضل را تشدید کند.
رشیدی بر اهمیت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید کرد: برای جبران ناترازی‌های موجود، باید این منابع را طبق قانون برنامه هفتم توسعه در اولویت قرار دهیم. او خاطرنشان کرد که قانون مذکور بر توسعه تجدیدپذیرها در یک بازه زمانی ۵ ساله تأکید دارد و برای این کار، بهره‌مندی از ظرفیت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ضروری است.
وی بر ضرورت ایجاد بستر مناسب برای ورود سرمایه‌گذاران و ارائه تسهیلات لازم تأکید کرد و توضیح داد: قراردادهای خرید تضمینی برای سرمایه‌گذاران امنیت خاطر ایجاد کرده و آنها را به سرمایه‌گذاری بیشتر تشویق می‌کند. او به اهمیت اختصاص زمین‌های رایگان یا با قیمت پایین به عنوان یکی از مؤلفه‌های اساسی برای پیشرفت در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و افزود که کشور دارای ظرفیت‌های مناسبی در این زمینه است.
رشیدی ابراز امیدواری کرد : با فراهم‌سازی بستر مناسب برای حضور سرمایه‌گذاران و تکمیل فرآیندهای ارائه تسهیلات و اختصاص زمین، می‌توان به اهداف تعیین‌شده در برنامه هفتم توسعه در کمتر از سه سال دست یافت. او در پایان گفت که سرمایه‌گذاران بسیاری برای ورود به این حوزه علاقه‌مند هستند و با اتخاذ سیاست‌های مناسب، می‌توان به رونق تجدیدپذیرها امیدوار بود، چرا که این انرژی‌ها می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن ناترازی‌های انرژی را جبران کنند.
