نوآوران آنلاین- ایران در معرض زلزله های بسیاری است چرا که در مرکز خطوط اصلی گسل های فعال قرار گرفته است. در 20 سال گذشته، حداقل دو زلزله ی مهیب در ایران رخ داده است. یکی زلزله رودبار(7.2با قدرت ریشتر) و دیگری زلزله ی بم( با قدرت 6.6 ریشتر) که با به جا گذاشتن چند ده هزار کشته و تخریب تقریبا کامل شهرها هنوز از ذهن ایرانیان خارج نشده است.
مدتی پیش هم یک زلزله با قدرت 5.2 ریشتر در تهران اتفاق افتاد. این زلزله پنج هفته پس از زلزله بزرگ کرمانشاه رخ داد که منجر به کشته شدن 600 نفر شد. چند روز پس اززلزله 5.2 ریشتری چند ده پس لرزه هم رخ داد که یکی از بزرگترین آنها 4.2 ریشتر بود.
به طور کلی، در طول دو ماه اخیر، زمین لرزه های بسیاری ایران را لرزانده است . لرزش هایی که اغلب بیش از 5 ریشتر قدرت داشتند و باعث ترس و نگرانی مردم گشتند.
در این وضعیت سوال هایی مطرح می شود از جمله؛
اول اینکه، بسیاری از مردم و حتی برخی کارشناسان معتقدند که یک زلزله قدرتمند در این ماه در تهران رخ خواهد داد. آنها می گویند زلزله 5.2 ریشتری گسل های تهران را فعال کرده است و یک زلزله با قدرت 7 ریشتر در این ماه به تهران ضربه خواهد زد. اما آیا این پیش بینی ممکن است؟ آیا پیش بینی یک زلزله با قدرت 7 ریشتر منطقی و علمی است؟
سوال دوم این است که چرا در این چند ماهه این همه زمین لرزه در ایران اتفاق افتاده است؟ اصولا چرا زلزله ایران را رها نمی کند؟ آیا یک پاسخ علمی برای این پدیده وجود دارد ؟
ما این پرسش ها را با یک زلزله شناس و استاد ژئوفیزیک مطرح کردیم. پروفسور ویکتور تسای، متخصص زمین شناسی از موسسه فناوری کالیفرنیا است. او فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد است و کارهای زیادی درحوزه گسل ها و زمین لرزه انجام داده است.
دکتر تسای در پاسخ پرسش ها ما تصریح کرد: اگرچه ما تلاش می کنیم تا فشارهایی را که منجر به فعال شدن گسل ها می‌شود اندازه گیری کنیم اما هنوز قدرت ما به این اندازه نرسیده است که این فشارها را به درستی اندازه گیری کنیم و به همین دلیل هنوز قدرت کافی برای پیش بینی زلزله ها را نداریم.
بنابراین، در حال حاضر، ما نمی توانیم بگوییم که آیا یک زلزله با شدت 7 ریشتر در ماه آینده و یا حتی سال آینده در تهران رخ خواهد داد یا خیر.
البته این را با قدرت می توانیم بگوییم که در عرض 50 تا 100 سال آینده به احتمال بسیار زیاد یک زلزله قدرتمند 7 ریشتری و یا حتی بیشتر در ایران رخ خواهد داد. چرا که گسل های ایران به شدت فعال هستند و عوامل بروز زلزله در این کشور وجود دارد.
سپس پروفسور تسای روی سوال دوم تمرکز کرد و گفت: وقتی یک زلزله بزرگ رخ می‌دهد، فشارهای ناشی از لرزه ی اصلی باعث فاصله گرفتن گسل ها و فعال تر شدن آنها می شود و همین پس لرزه هایی را ایجاد می‌کند.
این پس لرزه ها معمولا کوچکتر از لرزه‌ی اصلی هستند، اما گاهی اوقات بزرگتر می شوند. احتمال بسیار کمی وجود دار وجود دارد که یکی از آن پس لرزه ها بزرگتر از لرزه ی اصلی باشد.
از پروفسور تسای خواستیم تا توضیح بیشتری بدهد. چون می دانیم که زمین لرزه های متعدد دو ماه اخیر در تهران، نه پس لرزه بلکه حاصل گسل های مختلف بودند.
پروفسور تسای در پاسخ گفت که زمین لرزه ها به طور طبیعی در گسل های فعال رخ می دهند. این گسل های فعال در ایران در امتداد هم قرار دارند. به همین دلیل است که یک زمین لرزه باعث به وجود آمدن زلزله ای دیگر می‌شود. به همین دلیل، گاهی پس از لرزش اصلی در گسل الف، پس لرزه هایی در گسل ب یا ج که ربطی به لرزه ی اصلی ندارند، صورت می‌گیرد.
در پایان نظر تسای را درباره‌ی شایعه ای که این روزها بین مردم پخش شده است جویا شدیم. احتمالا همه‌ی شما اخبار و شایعاتی را در رابطه با پروژه‌ی هارپ و تاثیرش بر زمین و گسل های فعال شنیده اید. ما همین مساله را از پروفسور پرسیدیم که او به شدت آن را رد کرد و گفت: می توان با اطمینان گفت که تقریبا همه ی زمین لرزه ها پدیده هایی طبیعی هستند و هیچ پروژه ی انسانی مانند هارپ در به وجود آمدن یا تشدید آن تاثیر ندارد.