بزرگداشتی با "نقاب" برای یک هنرمند

نکته جالب در برگزاری این مراسم این بود که تمامی مهمانان ملزم بودند با ماسک‌هایی که عوامل اجرایی این مراسم به رنگ‌ها و شکل‌های مختلف از پیش برای این مراسم تدارک دیده بودند، وارد سالن شوند. اجرای این مراسم را مسعود دلخواه و فرزانه نشاط‌خواه که از شاگردان قدیمی رکن‌الدین خسروی بودند، برعهده داشتند.

در ابتدای برنامه ایرج راد بازیگر و کارگردان که با ماسکی بر صورتش در جایگاه حاضر شد، ضمن خوش‌آمد گویی به حاضران این مراسم درباره رکن‌الدین خسروی بیان کرد: بهتر است ماسک را از روی صورتمان برداریم و خودمان باشیم. رکن‌الدین خسروی هیچگاه نقاب بر چهره نداشت و با خلوص نیت و گشاده رویی و پشتکار فراوان در عرصه تئاتر کشور فعالیت کرد و اکنون ما وامدار او هستیم.

او یادآور شد: رکن‌الدین خسروی شاگردان زیادی تربیت کرد و وقتی برای اجرای تئاتر صحنه‌ای تمرین می‌کرد لحظه لحظه آن مانند کلاس درس بود در عین حال که همیشه لبخند داشت در کار تئاتر بسیار جدی بود و کمترین خطا و عدم حفظ دیسیپلین تئاتری را نمی‌پسندید و آشفته می‌شد. تئاتر برای او زندگی و عشق بود و با شیوه خاص خودش لحظات خلاق را به وجود می‌آورد. او با عشق در تمرین‌ها حاضر می‌شد و تمرین برای او ساعت نداشت، شاید روزی ۸ ساعت و روزی دیگر نیم ساعت تمرین می‌کردند، بستگی به آنچه که احساس می‌کرد نیاز دارد،این کار را انجام می‌داد، همه ما مدیون این استاد بزرگوار هستیم.

او ادامه داد: من شب گذشته با استاد علی نصیریان تماس تلفنی داشتم و برگزاری این مراسم را به ایشان اطلاع دادم اما سه و نیم بعد از ظهر امروز به من اطلاع دادند که چون همسرشان بیمار است و کسی نبوده که از ایشان مراقبت کنند نتوانستند به این مراسم بیاید و عذرخواهی کردند.

ایرج راد در پایان ضمن قدردانی از افراد و سازمان‌هایی که برای انتقال پیکر رکن‌الدین خسروی به ایران زحمت کشیده‌اند،گفت: از مهدی شفیعی و علی مرادخانی بابت کمک‌هایی که به ما کردند، تشکر می‌کنم.

در ادامه کلیپ «ترانه صحنه بی‌انتها» با صدای کیوان نخعی پخش شد.

سپس شعری از میمنت میرصادقی که بعد از درگذشت رکن‌الدین خسروی برای او سروده بود توسط فرزانه نشاط‌خواه مجری این مراسم خوانده شد.
در ادامه این مراسم بزرگداشت، گروه موسیقی "وصل یار" به سرپرستی ابراهیم اثباتی از طرف انجمن موسیقی خانه تئاتر قطعاتی را اجرا کردند.

به دلیل همزمانی برگزاری این بزرگداشت با سالگرد فوت پرویز فنی زاده از این هنرمند و همچنین دخترش دنیا فنی زاده نیز یاد شد.

سپس سیمین خسروی همسر رکن‌الدین خسروی با حضور بر روی سن با بیان اینکه "این مراسم خاطرات نیم قرن پیش را برایم زنده کرد" گفت: این خیابان (بهشت) برای من بهشت خاطره‌ها است؛بدون شک تماشاخانه سنگلج شاهد و یادآور بخش مهمی از تاریخ تئاتر ایران است. به خاطر دارم که طبق برنامه ریزی متولیان هنر در آن سالها این تماشاخانه برای اجرای نمایشهای ایرانی در نظر گرفته شده بود.

او سپس به تئاترهایی که این هنرمند آنها را کارگردانی کرده بود اشاره کرد و هم چنین نامی از هنرمندانی که با او همکاری می‌کردند و اکنون از دنیا رفته‌اند مانند جمیله شیخی، جمشید لایق، محمود جوهری، فریده صابری و جعفر والی برد.

همسر رکن‌الدین خسروی با اشاره به اینکه این هنرمند به جوانان اهمیت زیادی می‌داد، بیان کرد: او به جوانان فرصت کار کردن ‌داد تا استعدادهای‌شان پرورش پیدا کند، ویژگی دیگری که داشت احترام به مخاطب تئاتری بود در همین رابطه می‌توان به اجرای نمایش «تولد» در بهمن سال ۶۷ که از برکت محبت بعضی‌ها در شرایط نامناسب جنگ در مجموعه فرهنگی «آزادی» پرتاب شد اشاره کرد که با وجود این آن نمایش بهترین نمایش سال شناخته شد.

وی در پایان صحبت‌هایش به مقاله‌ای که رکن‌الدین  خسروی ۵۱ سال پیش با عنوان "تئاتر و غارت گران روح و اندیشه" منتشر کرده بود اشاره کرد.

در ادامه مراسم جمشید جهان زاده بازیگر سینما تئاتر، قسمتی از نمایشنامه «دشمن مردم» را که سالها قبل توسط رکن‌الدین خسروی به صورت چند تله تئاتر کارگردانی شده بود را اجرا کرد.

سپس محمدرضا طاهریان از دوستان نزدیک این استاد پیشکسوت با بیان اینکه "خسروی از اولین بنیانگذاران تئاتر تجربی در ایران است" گفت: او در بازآفرینی نمایش‌ها شرایط جدیدی را ایجاد می‌کرد و بسیار دقیق عمل می‌کرد، علی‌رغم اینکه سالن‌هایی که در اختیارش می‌گذاشتند، کیفیت مناسبی نداشت اما با خلاقیت تمام آنها را به اوج می‌رساند.

در ادامه محمدرضا طاهریان دو  قطعه  شعری که در وصف رکن‌الدین خسروی خوانده بود،قرائت کرد.

در ادامه مستند کوتاهی از زندگی رکن‌الدین خسروی ساخته ابوذر عزیزی پخش شد و به سال‌های زندگی و تجربیات این پیشکسوت در دوران فعالیت هنری‌اش اشاره شد.

در بخش دیگری از برنامه که سخنرانی آزاد نام داشت، از میهمانان و حاضران در این برنامه خواسته شد تا اگر خاطره‌ای از این هنرمند پیشکسوت دارند بیان کنند.

قطب الدین صادقی با تاکید بر اینکه "رکن‌الدین خسروی تعریفی که از هنر داشت یک تعریف اجتماعی بود" اظهار کرد: او هنر نمایش را از جامعه جدا نمی‌دانست و این شجاعت اخلاقی می‌خواست. او کار سفارشی و تجاری انجام نمی‌داد و آزادگی داشت که به آنچه می‌اندیشد، همان را بسازد. من به همکاری با ایشان افتخار می‌کنم.

سپس مهدی شفیعی مدیر کل هنرهای نمایشی با حضور در جایگاه و با تاکید بر اینکه "قطعا استاد رکن الدین خسروی نیاز به ذکر نکات مثبت و هنری ندارند و همه به توانمندیهای ایشان وافق هستند" بیان کرد: جوانان ما نیاز دارند با شخصیت این استاد آشنا شوند. اگر تئاتر ما در جاهایی بالنده شده است با اتکا به اساتید و هنرمندان بزرگی مثل ایشان بوده است.

او ادامه داد: من روزهایی که افتخار داشتم در کلاس ایشان حضور داشته باشم در همین تئاتر سنگلج بود. ما را به عنوان هنرمندان استانی از خوزستان به تهران دعوت کرده بودند و افتخار داشتیم هفت شب را پای کلاس این اساتید باشیم.  استاد کوپال و رکن الدین خسروی حضور داشتند و هم کارگردانی و هم نمایشنامه نویسی را با دقت و ریزبینی وقت می‌گذاشتند و به ما می آموختند و همه هنرمندان استان‌ها از این کلاس استفاده می‌کردند.

شفیعی تصریح کرد: وقتی خبر تلخ درگذشت استاد را شنیدیم اقای راد تماس گرفتند و علاوه بر اینکه اندوهگین بودند نگران بودند که ایا می‌شود شرایطی فراهم شود که پیکر این استاد را به ایران برگردانیم و مراسمی برایشان بگیریم که با همت ایشان و همسرگرامی این هنرمند این امر فراهم شد.

در پایان برنامه نیز قطعه دیگری توسط گروه موسیقی «وصل یار» اجرا شد.