نوآوران آنلاین- سورنا ستاری مهم‌ترین رویکرد اجرایی و عملیاتی دولت یازدهم را اجرایی‌سازی قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد و گفت: این روند با شکل جدی‌تر و با اهتمام بیش‌تری در دولت دوازدهم نیز پیگیری و دنبال خواهد شد.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور افزود: در همین مسیر، رویکرد اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در خصوص همکاری‌های بین‌المللی، ایجاد بستر مناسب برای فعالیت بازیگران نظام نوآوری و به‌ویژه شرکت های نوآور است. معاونت علمی سعی می‌کند شرایط، امکانات و زیرساخت مناسب برای نقش آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی را در بستر اقتصاد کنونی کشور ممکن کند.
وی ادامه داد: همچنین حمایت از طرح‌های تجاری‌سازی فناوری با هدف رفع نیازهای راهبردی کشور، از طریق اعطای تسهیلات به طرح‌های تجاری‌سازی شرکت‌ها و برنامه‌ریزی، شناسایی، تصویب، اجرا و پایش طرح‌های کلان ملی فناوری و نوآوری محصول محور بر مبنای فناوری‌های راهبردی و اولویت‌دار کشور که با مشارکت بخش خصوصی و نهادهای دولتی ذی‌ربط انجام می‌شود.
ستاری تصریح کرد: در این رویکرد، طرح‌های فناورانه با قابلیت تجاری‌سازی را شناسایی و ارزیابی کرده و از برخی طرح‌های منتخب در استان‌ها و دانشگاه‌های مختلف در قالب ارائه تسهیلات مالی و ایجاد هماهنگی میان سازمان‌ها و نهادهای دولتی و شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌شود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه تجربه دهه‌های اخیر نشان داده است ایجاد ظرفیت‌های نوآوری، جایگاهی محوری در پویایی و رشد کشورهای موفق در مسیر توسعه داشته است، اظهار کرد: از سوی دیگر، توانمندی پایین بنگاه‌ها و شرکت‌های نوپا در مدیریت کسب‌وکار و خلق فناوری و نوآوری در ایران و لزوم توسعه و پرورش نوعی زیست بوم نوآوری و فن‌آفرینی از طریق سرمایه‌های فکری و دانشی موجب شده است تا حمایت از شکل‌گیری و توسعه مراکز نوآوری و شتاب‌دهی فناوری به عنوان برنامه‌ای فراگیر در عرصه ملی توسط معاونت علمی و فناوری مدنظر قرار گیرد.
وی افزود: بر این اساس، معاونت علمی از سال ۹۳ تاکنون، پشتیبانی از مراکز نوآوری و شتاب‌دهی فناوری را در دستور کار خود قرار داده و تاکنون در مجموع با رقمی قریب به ۷۳۰ میلیارد ریال از راه‌اندازی، توسعه و بالندگی ۴۳ مرکز نوآوری و شتاب‌دهی فناوری در عرصه ملی حمایت به عمل آورده است.
ستاری اظهار کرد: در قالب این برنامه، تاکنون (مرداد ۱۳۹۶) از مراکز نوآوری و شتاب‌دهی در ۲۶ دانشگاه، ۹ پارک علم و فناوری، ۶ مرکز پژوهشی و دو بنگاه بخش خصوصی حمایت مادی در قالب اعطای کمک‌های بلاعوض و تسهیلات قرض‌الحسنه حمایت به عمل آمده است.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور تاکید کرد: در واقع معاونت با هدف ارتقای کسب‌وکار شرکت‌های دانش‌بنیان و تشویق دانشجویان به راه‌اندازی کسب‌وکار مبتنی بر فناوری، از راه‌اندازی مراکز نوآوری و خدمات فناوری در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری در سراسر کشور و زیرساخت‌های فناوری و نوآوری حمایت کرده است.
وی با بیان اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یک نهاد فرابخشی در بدنه اجرایی دولت، ماموریت اساسی خود را تلاش برای تحقق «اقتصاد مقاومتی و دانش‌بنیان» تعریف کرده است، افزود: در این راستا نگاه ویژه و متوازنی به ابعاد مهم در توسعه مولفه‌های اثرگذار بر این اقتصاد دانش‌بنیان دارد.
ستاری تصریح کرد: به عبارت دیگر، معاونت علمی و فناوری تلاش کرده تا با تدوین سیاست‌های جامع و جلب مشارکت ذی‌نفعان کلیدی در بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی، گام‌های موثری در راستای شکل‌گیری زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری در فضای اقتصادی- اجتماعی کشور بردارد.
میزان فروش شرکت‌های دانش‌بنیان در سال گذشته بیش از 30 هزار میلیارد تومان بود
معاون علمی و فناوری رییس جمهور ادامه داد: یکی از اقدامات موثر در این زمینه تصویب‌نامه هیات وزیران برای ارائه برنامه و روش‌های اجرایی وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهاد کشاورزی، نیرو، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی و علوم، تحقیقات و فناوری به منظور بازارسازی برای محصولات دانش‌بنیان تولید داخل به میزان یکصد هزار میلیارد ریال اعتبار تا پایان سال ۱۳۹۶ بوده است.
وی افزود: همچنین تدوین و تصویب «نظام‌نامه پیوست فناوری قراردادهای بین‌المللی و طرح‌های مهم ملی» در قراردادهای بین‌المللی و طرح‌های مهم ملی مصوب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در جهت تعامل فعال حوزه اقتصاد دانش‌بنیان و بخش‌های اصلی اقتصاد کشور و توسعه توانمندی فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان و داخلی اقدام مهم دیگر در راستای بازارسازی محصولات دانش‌بنیان است.
ستاری با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۳ هزار شرکت دانش‌بنیان تاییدشده در کشور داریم، گفت: میزان فروش این شرکت‌ها بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال گذشته بوده است. تعداد شرکت‌های دانش‌بنیانی که در سال گذشته از صفر شروع کرده و امسال چندین میلیون دلار قیمت‌گذاری شده کم نیست و این‌ها گام‌های بزرگی است که برداشته شده است.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور تاکید کرد: برخی از شرکت‌هایی که در حوزه‌هایی چون نانو و زیست‌فناوری اقدام به طراحی خط تولید محصولات خود کرده‌اند، از آنجایی که دانش فنی در اختیار این شرکت‌ها است، می‌توانند هر نوع تغییری را در آن ایجاد کنند.
آغاز فرایند صادرات داروی ایرانی به کشورهای عراق و ترکیه
وی در ادامه با بیان اینکه باید در نظر داشت که صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و فناور پیچیده‌تر از صادرات مواد خام است، تصریح کرد: صادرات نیاز به تاییدیه‌ها و استانداردهای بین‌المللی دارد و اخذ این گواهینامه‌ها در شرایط پیش از برجام تقریبا غیر ممکن بود.
ستاری افزود: ثبت هر دارو نیازمند انجام فرآیند کارآزمایی‌های بالینی (Clinical Trial) است. این داروها در مدت ۳ سال مورد کارآزمایی‌های بالینی برای اخذ تاییدیه‌های روسیه قرار گرفتند و خوشبختانه برای نخستین بار دو داروی ایرانی در اروپا در حال ثبت است.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با اشاره به بازار روسیه، ادامه داد: در روسیه ۵ نوع دارو به ثبت رسیده ارائه کرده‌ایم، داروهای زیست‌فناوری صادر شده به روسیه توانسته‌اند ۱۰۰ درصد بازار این کشور را در اختیار بگیرند و جایگزین نمونه‌های آمریکایی این دارو در روسیه شده‌اند، داروی درمان MS از جمله داروهای صادر شده به کشور روسیه است، برای داروی ضد سرطان نیز تاییدیه‌های آن اخذ و صادرات آن شروع شده است.
به گفته ستاری، صادرات داروی ایرانی به کشورهای عراق و ترکیه، بر اساس همین فرآیند آغاز شد.
نیازهای اساسی شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه صادرات
وی با اشاره به کارآزمایی‌های بالینی، گفت: کارآزمایی‌های بالینی موضوعی نیست که شرکت‌های داخلی با آن آشنا باشند، ولی امروزه شرکت تخصصی برای اجرای کارآزمایی‌های بالینی در کشور ایجاد شده است. این مسائل جزو اقدامات جدیدی برای وارد شدن فناوری به اقتصاد کشور است.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور فرآیند صادرات کالاها و همچنین آموزش و مشاوره شرکت‌ها در حوزه صادرات را از جمله نیازهای اساسی شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد و افزود: معاونت علمی، کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری را با توجه به همین ضرورت و با هدف توسعه بازار صادراتی محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۳۹۳ راه‌اندازی کرده و مورد بهره‌برداری قرار داده است.
وی ادامه داد: با ارائه خدمات تسهیل‌کننده در این مجموعه سعی بر آن است تا با شناسایی و ارزیابی شرکت‌های خدماتی فعال در این حوزه، خدماتی با کیفیت و اثربخش در جهت توسعه توان صادراتی شرکت‌ها ارائه شود.
ستاری افزود: در همین راستا معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به منظور ایجاد و خلق ثروت برای جامعه از طریق صادرات محصولات با فناوری بالا، اقدام به حمایت از خدمات این کریدور می‌کند و این امکان را فراهم کرده است تا صادرات شرکت‌ها از طریق این‌گونه خدمات تسریع شود.
حمایت‌های معاونت علمی از شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان
معاون علمی و فناوری رییس جمهور در ادامه اظهار کرد: در زمینه حمایت‌های مالی، با فعال‌سازی خطوط اعتباری تسهیلات مالی از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی در قالب اعطای وام قرض‌الحسنه، سرمایه در گردش، لیزینگ، تسهیلات تولید صنعتی، صدور ضمانت‌نامه، اعطای تسهیلات بهمنظور فرآیندهای قبل از تولید صنعتی و حمایت از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجاری‌سازی و حمایت از صندوق‌های پژوهش و فناوری غیردولتی در مجموع اعتباری در حدود ۱۱ هزار میلیارد ریال برای قریب به ۲ هزار شرکت و صندوق مصوب شده است.
وی تصریح کرد: علاوه بر اجرایی‌سازی موارد حمایت برگرفته از قانون، ارزیابی و شناسایی شرکت‌های دانش‌بنیان فرصت مناسبی را برای ارائه حمایت‌های متنوع از این شرکت‌ها فراهم آورده است که توسط معاونت علمی و فناوری و دبیرخانه کارگروه و در برخی موارد، با همکاری سایر دستگاه‌ها در حال اجرا است و در مجموع ۱۱۰ عنوان حمایت را شامل می‌شود.
به گفته ستاری، این برنامه‌ها از طریق توانمندسازی شرکت‌ها، توسعه بازار محصولات دانش‌بنیان، ارائه خدمات تخصصی و ... می‌تواند زمینه دستیابی به اهداف اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی را محقق کند.
معاون علمی و فناروی رییس‌جمهور اظهار کرد: برخورداری از معافیتهای مالیاتی برای ۲۱۷۵ و ۲۶۵۰ شرکت دانش‌بنیان به ترتیب در سال مالی ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، استفاده از معافیتهای حقوق گمرکی، عوارض و سود بازرگانی برای حدود ۲۷۰ شرکت، پذیرش ۱۰ شرکت از طریق بازار بورس و فرابورس، تصویب و اجرای ضوابط استقرار واحدهای صنایع پیشرفته و شرکت‌های دانش‌بنیان در محدوده شهرهای بزرگ، توانمندسازی و مشارکت بخش خصوصی در جریان فرآیند ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد بازار برای بالغ بر ۵۰ شرکت ارائه‌دهنده خدمات تجاری‌سازی، تدوین و اجرایی‌سازی آییننامه تسهیلات نظام وظیفه تخصصی برای افراد فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان، برگزاری بیش از ۶۰۰۰ نفر ساعت دوره‌های آموزشی کاربردی و نشست‌های تخصصی، بهره‌مندی شرکت‌های دانش‌بنیان از خدمات شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و ... از جمله این موارد است.
تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی لازمه پژوهش کارآمد است
وی تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی را از لازمه‌های پژوهش کارآمد عنوان کرد و تولید و ارائه خدمت شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور بدون این زیرساخت را غیر ممکن دانست.
ستاری تصریح کرد: اما این که این تجهیزات، چگونه، کجا و با چه کیفیتی در اختیارمان قرار بگیرند، همواره دغدغه پژوهشگران و محققان بوده است. بعضا می‌دیدیم که تعداد قابل توجهی از یک دستگاه آزمایشگاهی در یک استان وجود دارد، اما باز هم پژوهشگرانی در همان استان از نبود این تجهیزات گلایه می‌کنند.
ارائه ۱۰۰هزار خدمت از طریق شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی
معاون علمی و فناوری رییس جمهور افزود: بنابراین تدبیری صورت گرفت تا با شبکه‌سازی و اطلاع‌رسانی، تجهیزات و زیرساخت‌های آزمایشگاهی موجود (در سراسر نقاط ایران) در اختیار تمامی پژوهشگران، محققان، اساتید، دانشجویان و شرکت‌ها قرار بگیرد.
وی تاکید کرد: شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری، در حقیقت با ایجاد بستری گسترده از تجهیزات و خدمات هم‌افزایی توانمندی‌های آزمایشگاهی کشور در حوزه‌های فناوری‌های راهبردی را دنبال می‌کند.
ستاری تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۲۲۱ عضو قطعی، ۸۳ عضو آزمایشی، ۱۰۸ آزمایشگاه به صورت غیر عضو و مجموعا بیش از ۴۱۲ عضو مجموعه شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی را شکل می‌دهند. گرد هم آمدن این تعداد مرکز آزمایشگاهی موجب شده است تا بیش از ۱۰۰هزار خدمت آزمایشگاهی از میان بیش از ۸ هزار تجهیز آزمایشگاهی به مشتریان ارائه شود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور افزود: این شبکه، با ایجاد باشگاهی از گروه‌های گوناگون مخاطبان را گرد هم آورده است. باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی که در حال حاضر بیش از ۱۰هزار عضو دارد، خدمات متنوعی از جمله تخفیف‌های استفاده از خدمات و برگزاری دوره‌های تخصصی را ارائه می‌کند.
وی ادامه داد: در حال حاضر، علاوه بر اعضای عمومی که می‌توانند به عضویت این باشگاه در بیایند، شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان، منتخبین پسادکتری خارج از کشور، اعضای هیات علمی، برگزیدگان بنیاد ملی نخبگان و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها از دیگر گروه‌های عضو باشگاه مشتریان هستند.
تبدیل تهران به شهر بزرگ فناوری
ستاری در خصوص مراکز نوآوری بین‌المللی، گفت: هنوز ابتدای راه هستیم، اما تعدادی از آزمایشگاه‌ها و مراکز رشد در دانشگاه‌ها با همکاری آنان راه‌اندازی و محصولات جدید با پتنت امریکا و اروپا ثبت شده است که ادامه این روند منجر به ارتقای سطح کیفی مراکز علمی و فناوری داخلی و افزایش سطح ارتباطات بین‌المللی این مراکز با دانشگاه‌ها و موسسات علمی محل فعالیت متخصصان ایرانی در خارج از کشور خواهد شد.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه تهران نیز به سوی تبدیل شدن به قطب نوآوری گام بر می‌دارد، افزود: به زودی پایتخت کشور به ظرفیتی بزرگ برای شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولات این شرکت‌ها تبدیل می‌شود.
وی تاکید کرد: باید از این ظرفیت عظیم که عموما در حوزه کارهای دانش‌بنیان خدماتی نهفته است، بیش‌ترین استفاده را ببریم. بنابراین طرح بزرگ «شهر دانش‌بنیان» اجرایی و تهران به شهر بزرگ فناوری تبدیل خواهد شد.
ستاری ادامه داد: ما به دنبال این هستیم که با تاسیس شبکه نوآوری تهران، کل شهر تهران را تبدیل به یک پارک علم و فناوری کنیم.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور اظهار کرد: هر کسی که ایده‌ای دارد و قادر به تجاری‌سازی است، باید امکانات لازم را در دسترس خود داشته باشد. شبکه نوآوری، شبکه فعالان نوآوری حوزه صنایع فرهنگی و خلاق ایران است. در این شبکه با ارائه چارچوب پویای «جورچین نوآوری» به ارائه راهکارهایی برای توسعه کسب و کار نوآور پرداخته می‌شود.
وی در خصوص حمایت از پژوهش‌های اساتید برتر دانشگاهی، تصریح کرد: معاونت علمی و فناروی با هدف تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری و دستیابی به مرجعیت علمی جهانی، در کنار تمامی برنامه‌های حمایتی خود، برنامه حمایت از پژوهشگران برتر کشور را آغاز و فدراسیون سرآمدان علمی ایران را در سال ۱۳۹۴ راه‌اندازی کرده است.
ستاری افزود: این فدراسیون با حمایت از سرآمدان علمی کشور سعی دارد آن‌ها را در این مسیر سخت دستیابی به جایگاه معتبر بین‌المللی و ارتقای کیفیت علمی کشور یاری کند.
وی ادامه داد: فدراسیون سالانه ۱۰۰ محقق برتر کشور را به‌عنوان سرآمد علمی بر اساس دستاوردهای پژوهشی شامل انتشار مقاله در مجلات برتر علمی، شاخص H، ارائه سخنرانی در مجامع بین‌المللی شناسایی می‌کند و در قالب ۲ گروه الف و ب حمایت می‌کند.
ثبت ۱۳۰پتنت تا پایان سال ۹۶
ستاری با اشاره به حمایت از مخترعان، گفت: در خصوص پتنت‌های بین‌المللی، با توجه به هزینه بالای ثبت پتنت‌ها در سطح بین‌المللی، معاونت علمی و فناوری هزینه ثبت این پتنت‌ها را حمایت می‌کند. ثبت پتنت فرآیندی زمان‌بر نیز بوده و از زمان تایید یک درخواست و ثبت موقت تا زمان منتشر شدن حداقل یک سال طول می‌کشد.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور افزود: در سال ۲۰۰۹ بالغ بر ۳۵ پتنت، در سال ۲۰۱۰ بالغ بر ۴۷، تعداد ۵۶ پتنت در سال ۲۰۱۱ ، سال ۲۰۱۲ حدود ۵۷ پتنت، سال ۲۰۱۳ تعداد ۳۵ پتنت، سال ۲۰۱۴ تعداد ۴۴ پتنت، بالغ بر ۵۸ پتنت در سال ۲۰۱۵، در سال ۲۰۱۶ ۹۴ پتنت و تا ماه گذشته سال میلادی جاری ۶۵ پتنت ثبت شده است.
وی اظهار کرد: با توجه به روند روبه رشد پتنت‌ها انتظار داریم پتنت‌های منتشر شده ایران در ادارات ثبت اختراع اروپا و امریکا بالغ بر ۱۳۰ پتنت باشد. با توجه به زمان و فرآیند ثبت، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۹۶ نزدیک به ۱۳۰ پتنت به صورت دائمی و ۷۰ پتنت به صورت فایل ثبت شود.
ستاری گفت: در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال گذشته شاهد ۵۳ درصد افزایش در تعداد خدمات درخواستی و ۲۴۱ درصد افزایش در ارائه خدمات بودیم و از میان ۱۸۶۳ خدمت، بالغ بر ۹۵۰ شرکت مورد حمایت قرار گرفتند.
بازگشت هزار نخبه به ایران
وی با بیان اینکه تا سال ۲۰۱۷ شاخص جهانی نوآوری رتبه ایران از نظر شاخص‌های مختلف علم، فناوری و نوآوری طی سال‌های ۲۰۱4 تا ۲۰۱7 بهبود یافته و با ۴۵ پله بهبود نسبت به سال ۲۰۱۴ به جایگاه ۷۵ جهان در سال ۲۰۱۷ رسیده است، اقداماتی که در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان در دولت یازدهم انجام شده، منجر به تسهیل‌گری بازگشت قریب به ۱۰۰۰ نخبه و شروع به کار ۷۱۰ نفر از محققان و متخصصان ایرانی دانشگاه‌های برتر دنیا (اکثریت از کشورهای امریکا، کانادا و کشورهای اروپایی) در ۲۸ ماه گذشته در قالب مدل‌های مختلف همکاری (پسادکتری، نظام وظیفه تخصصی، جذب هیات علمی، شرکت‌های دانش‌بنیان و اساتید مدعو) عنوان کرد.
ستاری گفت: پیش‌بینی می‌شود با توجه به موفقیت نسبی این طرح و کسب اعتبار لازم در میان متخصصان ایرانی خارج از کشور و مراکز علمی و فناوری برجسته داخلی این روند افزایش یابد.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه جوانان ما هم در حوزه کسب و کار و هم در حوزه علم و فناوری اتفاقات خوبی رقم زده‌اند، افزود: به عنوان نمونه می‌توان به رشد کیفی مقالات اشاره کرد که این رشد در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۷ درصد بوده است و بالاترین میزان رشد تولید مقالات را در دنیا داریم.
همکاری با وزارتخانه‌های مختلف برای پیگیری اقتصاد دانش‌بنیان
وی در خصوص برنامه‌های معاونت علمی و فناوری برای رسیدن به اهداف برنامه ششم توسعه، گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان دستگاهی فراسازمانی، سیاستگذاری، تسهیل‌گری، حمایت و هماهنگی برای توسعه فناوری‌های راهبردی بر اساس اولویت‌های برنامه‌های توسعه‌ای، نقشه جامع علمی کشور و سیاست‌های ابلاغی مقاوم معظم رهبری را با در نظر گرفتن نیازها و مسائل فناورانه کشور در نظر گرفته است.
ستاری با بیان اینکه شکل دادن به ستادهای توسعه فناوری در همین راستا بوده و تاکنون ۱۶ ستاد تشکیل شده است، تصریح کرد: حاصل تلاش این ستادها در دو سال اخیر، تعریف بالغ بر ۹۰۰ طرح توسعه فناوری و نوآوری در مرز دانش با اعتباری بیش از ۲۵۰۰ میلیارد ریال در حوزه‌های مرتبط با اولویت‌های نقشه جامع علمی کشور است که عمدتا طرح‌های توسعه فناوری، زیرساختی و پژوهشی به صورت کمک بلاعوض و طرح‌های تجای‌سازی با استفاده از مدل تسهیلات مورد حمایت قرار گرفته‌اند.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور ادامه داد: در همین راستا سطح همکاری‌ها را با دیگر دستگاه‌های اجرایی گسترش داده‌ایم، به گونه‌ای که با وزارتخانه‌های مختلف برای پیگیری اقتصاد دانش‌بنیان در راستای برنامه‌های توسعه‌ای همکاری و تعامل داریم.
"فرهنگ" لازمه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان
وی در ادامه با بیان اینکه مهم‌ترین لازمه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و به پشتوانه آن توسعه علم و فناوری در کشور، مساله فرهنگی است، گفت: اقتصاد دانش‌بنیان به همراه خود فرهنگ جدیدی می‌آورد که می‌تواند وضعیت بازار و کسب و کار را تحول ببخشد و توسعه علمی و فناوری را نیز به همراه داشته باشد.
ستاری با اشاره به اینکه نمونه این فرهنگ جدید را در کسب و کارهای نوپا و فناور می‌توان مشاهده کرد، افزود: این کسب و کارها، فرهنگ جدیدی با خود آورده‌اند که منجر به شکل‌گیری یک محیط فرهنگی جدید می‌شود.
به گفته وی، این محیط جدید فرهنگی نه تنها در حوزه حمل و نقل شهری، بلکه در گردشگری، صنایع دستی، طراحی لباس، علوم انسانی و تولید بازی‌های کامپیوتری و انیمیشن تحول‌آفرین خواهد بود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور تاکید کرد: باید زمینه‌سازی‌های لازم برای ظهور و شکوفایی این کسب و کارها، در تمامی بخش‌های جامعه، از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های ما گرفته، تا صنایع و بازار ایجاد شود.
وی افزود: اگر بتوانیم این فرهنگ‌سازی را در کشور صورت دهیم که برای رسیدن به این اقتصاد باید همه همکاری کنند و ارزش نیروی انسانی را دریابیم، در مدت کوتاهی شاهد تحولات جدی در این زمینه خواهیم بود.
ستاری ادامه داد: استارتاپ‌ها علاوه بر آنکه اشتغال ایجاد می‌کنند، افراد جامعه را آگاه می‌کنند که فردی که نه خانواده پولداری دارد و نه خود وی صاحب سرمایه هنگفتی است، می‌تواند با ارائه ایده‌های نوآورانه در جامعه زمینه‌ساز تحولات عظیم شود.
وی اظهار کرد: معاونت علمی و فناوری با عنایت به ضرورت توسعه و ترویج گفتمان اقتصاد دانش‌بنیان از یک سو و با هدف ترسیم سیمای واقعی اقتصاد دانش‌بنیان و مفاهیم مرتبط با آن از سوی دیگر، در مردادماه ۱۳۹۴ اقدام به راه‌اندازی «ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان» کرد که هدف اصلی آن گفتمان‌سازی علم و فناوری در جامعه و کمک به توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری است.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور تصریح کرد: در طی این مدت، برگزاری جشنواره بزرگ ایران‌ساخت با هدف جریان‌سازی در فرآیند تولید محصولات ساخت داخل، برگزاری هم‌اندیشی فعالان اقتصاد دانش‌بنیان با هدف بهبود تعامل دولت با شرکت‌های دانش‌بنیان و رونق بخشیدن به فعالیت‌های فناورانه، حمایت از تولید و پخش برنامه‌های متنوع تلویزیونی با موضوع «اقتصاد دانش‌بنیان»، برگزاری تورهای ترویجی و دوره‌های آموزشی، حمایت از برگزاری رویدادهای ترویجی مرتبط با اقتصاد دانش‌بنیان، برگزاری رویدادهای آموزشی دانش‌آموزی و دانشجویی، ایجاد و حمایت از کمپین‌های حمایت از ساخت و تولید داخلی، حمایت از تولید محتوای آموزشی و ترویجی در بستر فضای مجازی و انتشار نشریات با موضوع علم و فناوری و حمایت و همکاری با کسب‌وکارهای نوپا نیز صورت گرفت.
ضرورت حفظ نخبگان و تحقق زیست‌بوم کارآفرینی
وی در ادامه در خصوص چالش‌های معاونت علمی و فناوری اظهار کرد: اقتصاد ما نیازمند تحولی ساختاری و تغییر رویکرد از یک اقتصاد نفت‌محور به سوی مفاهیمی چون اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی، تولید ثروت از علم و کارآفرینی است. طبیعی است تغییر اقتصادی که عادت کرده است با پول نفت همه نیازمندی‌های خود را از خارج تامین کند، با مقاومت‌های جدی موانعی را بر سر راه ایجاد کند.
ستاری ادامه داد: معاونت علمی و فناوری نیز در در این راه با چالش‌های متعددی در گام‌های نخست روبرو بود، اما خوشبختانه اقتصاد کشور ما اکنون به دنبال مفاهیم جدیدی چون بازاریابی بین‌المللی، گرفتن استانداردها و رقابت با رقبا است.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل ما مشکل فرهنگی است، اظهار کرد: مادامی‌که ساختار اقتصادی به توانمندی و خلاقیت نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده متکی نیست، لاجرم مسیر خام‌فروشی ادامه دارد.
ستاری افزود: البته کشورهای دیگری نیز وجود دارد که با چنین چالش‌هایی مواجه هستند که اکنون زمان پایان دادن به خام‌فروشی و آغاز ایجاد زیست‌بوم کارآفرینی با به‌کارگیری نخبگان و استعدادهای برتر فرارسیده است.
وی تاکید کرد: باید تمام کشور در مسیر حفظ نخبگان، توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و تحقق زیست‌بوم کارآفرینی در این مسیر همراهی‌های لازم را صورت دهد و به مرور این اتفاق در حال تحقق است.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور ادامه داد: زیرا چالش‌هایی مانند مشکلات جدی در دانشگاه‌ها برای کارآفرینی و یا عدم همراهی برخی از دستگاه‌ها، به مرور و با درک این ضرورت، کم‌تر و همراهی‌ها افزایش یافته است.
فرابورس در حال تبدیل شدن به بورس اختصاصی حوزه دانش‌بنیان است
ستاری در خصوص وضعیت صندوق‌های جسورانه، اظهار کرد: از دیگر اتفاقات خوب در راستای حمایت کشور از کسب‌وکارهای نوآورانه سرمایه‌گذاری‌های جسورانه یا به اصطلاح Venture capitalها هستند.
وی با بیان اینکه تاریخ ایران ما با این نوع سرمایه‌گذاری بیگانه نبوده است، گفت: اما طی سال‌های اخیر و با ظهور پدیده نفت، آن را به دست فراموشی سپردیم.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور در گفت‌وگو با پاد تصریح کرد: در شیوه تجارت چندهزارساله کشور ما سرمایه‌گذاری خطرپذیر وجود داشته، بازاری‌های ما و فعالان اقتصادی به همین شیوه کسب‌وکارهای جوان را حمایت و هدایت می‌کردند، ولی در ۱۰۰ سال اخیر آن را کنار گذاشتیم و حالا باید به این سمت حرکت کنیم که حداقل ۴۰ درصد از سرمایه‌گذاری شرکت‌ها از طریق این نوع سرمایه‌گذاری تامین شود.
وی با بیان اینکه اخیرا نیز اقدامات جدی در راستای ورود این سرمایه‌گذاران به بورس صورت گرفته است، افزود: بورس داریم و فرابورس رویکرد اقتصاد دانش‌بنیان را دنبال می‌کنند. فرابورس در حال تبدیل شدن به بورس اختصاصی حوزه دانش‌بنیان است که با ورود صندوق‌های جسورانه به این عرصه محقق می‌شود.
ستاری ادامه داد: در حال حاضر تابلوی مستقل شرکت‌های دانش‌بنیان و بورس ایده و اختراعات در فرابورس ایجاد شده و از این راه سرمایه‌های بخش خصوصی به حوزه دانش‌بنیان وارد شده است.
حرکت سرمایه‌گذاران به سمت سرمایه‌گذاری خطرپذیر استارتاپ‌ها
معاون علمی و فناوری رییس جمهور تصریح کرد: مهم‌ترین اتفاق در صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر این است که سرمایه‌گذارانی‌که در حوزه‌هایی چون پتروشیمی و فولاد و سیمان سرمایه‌گذاری می‌کردند، اکنون به سمت سرمایه‌گذاری خطرپذیر استارتاپ‌ها حرکت کردند؛ چون متوجه شدند که این حوزه، عرصه‌ای با سود زیاد است.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری جسورانه یک روش تامین مالی نوین و ویژه شرکت‌هایی است که در دوران مخاطره از چرخه عمر خود به سر می‌برند، افزود: این روش در سراسر جهان به عنوان یکی از کارآمدترین روش‌های تامین مالی برای طرح‌ها و شرکت‌های نوآور شناخته شده است.
گسترش دامنه فعالیت برای توسعه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در شرکت‌های دانش‌بنیان
ستاری ادامه داد: بر این اساس، الگوی بومی سرمایه‌گذاری جسورانه به همت معاونت علمی و فناوری طراحی شد و پس از ارزیابی صاحبنظران و اعمال اصلاحات مقتضی، در نهایت به تصویب رسید.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور تصریح کرد: در این الگو که مهم‌ترین هدف آن تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری جسورانه در کشور است، یک نهاد حمایتی دولتی و یک نهاد سرمایه‌گذاری قدرتمند برای پیوند بین مجری و دولت در نظر گرفته شده است.
به گفته وی در این الگو، نهاد سرمایه‌گذار نقش مهمی دارد و تاکنون پنج صندوق سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر در فرابورس پذیره‌نویسی شده است.
ستاری خاطرنشان کرد: معاونت علمی قصد دارد در صورت اجرای آزمایشی موفق این الگو و شناسایی ضعف‌های آن، با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی برای توسعه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت گسترده‌تر عمل کند.