نوآوران آنلاین- هواداران «هری پاتر» امسال ۲۰ سالگی مجموعه رمان محبوب‌شان را جشن گرفتند. «دنیل ردکلیف» بازیگر نقش «هری» هم روز یکشنبه (۲۳ جولای) ۲۸ ساله شد، شاید بهانه‌ای بهتر از این برای پرداختن به این رمان‌ها و فیلم‌های اقتباسی آن‌ها وجود نداشته باشد.
«ایندیپندنت» نوشت: سال ۲۰۰۷ آخرین قسمت از هفت‌گانه پرفروش «هری پاتر» به بازار آمد اما طی ۱۰ سال گذشته، «رولینگ» هر بار بخش جدیدی را به این پازل اضافه و خوانندگان را هیجان‌زده می‌کند. این نویسنده مشهور و ثروتمند انگلیسی چند سال پیش وب‌سایتی به نام «پاترمور» راه‌اندازی کرد که می‌توان آن را دایرة‌المعارف اطلاعات جزئی درباره این رمان‌ها دانست.
در این گزارش به پشت‌صحنه این مجموعه پرطرفدار می‌پردازیم، جزییاتی ناگفته از نحوه نوشته شدن داستان‌های «هری پاتر» و ساخته شدن فیلم‌های سینمایی آن.
ثروت «هری پاتر» از کجا آمده بود؟
وقتی «هری» متوجه می‌شود می‌تواند وارد مدرسه جادوگری شود، اولین کاری که می‌کند مراجعه به بانک جادوگری «گرینگات» است. او در صندوق اماناتش تلی از شمش و سکه‌های طلا می‌بیند. «هری» واقعا ثروتمند است، حتی بیشتر از اکثر دوستانش در «هاگوارتز»، اما چطور؟ این را کتاب «هری پاتر و سنگ جادو» توضیح نمی‌دهد. اما «رولینگ» بعدها در وب‌سایت «پاترمور» به این مسأله می‌پردازد؛ جریان از این قرار است که یکی از اجداد «هری» داروسازی مبدع بود. او که در قرن دوازدهم زندگی می‌کرد، از این راه پول زیادی کسب می‌کند و آن‌ها را برای نسل‌های بعدی‌اش باقی می‌گذارد. سال‌ها بعد «فلیمونت پاتر» ـ پدربزرگ «هری» ـ با ارثیه‌ای که از خود به جای می‌گذارد، این ثروت را چهاربرابر می‌کند.
یکی از شخصیت‌های داستان «هری پاتر» واقعی است
در مجموعه رمان‌های «رولینگ»، «نیکلاس فلامل» کیمیاگری است که سنگ جادو را خلق می‌کند؛ سنگی که در جلد اول به آن اشاره شده و باعث جاودانگی انسان می‌شود. اما در واقعیت، «فلامل» محقق و کتاب‌فروشی فرانسوی بود که در قرن ۱۴ و اوایل قرن ۱۵ زندگی می‌کرد. بعد از مرگ «فلامل» از او به عنوان فردی یاد می‌شد که مخفیانه کیمیاگری می‌کرده و به راز جاودانگی دست پیدا کرده است. «رولینگ» این موضوع را در «پاترمور» شرح داده است.
راز پرواز کردن کتاب‌های کتابخانه «هاگوارتز»
در مجموعه فیلم‌های اقتباسی «هری پاتر» به‌ویژه «هری پاتر و شاهزاده دورگه»، صحنه‌هایی دیده می‌شود که در آن کتاب‌ها پرواز می‌کنند و خودشان سر جای اصلی‌شان برمی‌گردند. این صحنه با کمک گرفتن از تکنیک دستکش‌های سبزرنگ گرفته شده؛ یعنی افراد با به دست کردن این دستکش‌ها، کتاب‌ها را جابه‌جا می‌کنند. درست همان‌طور که پرده سبزرنگ در برخی صحنه‌های تخیلی عمل می‌کند، این دستکش‌ها هم پس از فیلمبرداری از صحنه حذف می‌شود و این‌طور به نظر می‌رسد که کتاب‌ها خود به خود در حال حرکت و پرواز هستند.
دو «هری پاتر» در داستان داریم
این مسأله به سفر زمان مربوط نمی‌شود، بلکه پدر پدربزرگ شخصیت اصلی داستان‌های «رولینگ» هم «هری پاتر» نام داشت. این جادوگر در قرن ۱۹ و اوایل ۲۰ زندگی می‌کرد. اما در کتاب‌های اصلی «هری پاتر» به جد بزرگ «هری» اشاره‌ای نمی‌شود، بلکه او در رمان‌های «هیولاهای خارق‌العاده و زیستگاه آن‌ها» که قسمت اول آن‌ها اولین‌بار در سال ۲۰۰۱ با نام نویسنده‌ای خیالی روانه بازار شد، موجودیت پیدا کرد.
یک شخصیت مخفی لابه‌لای روزنامه‌های ساختگی
در رمان‌های «هری پاتر» گه‌گاه، روزنامه‌ای ساختگی به نام «دیلی پرافِت» در دست شخصیت‌ها دیده می‌شود. این روزنامه به اخبار جادوگران در انگلستان و آمریکا می‌پردازد اما شاید کمتر کسی متوجه تبهکاری به نام «جادوگر کینگر» شد که در روزنامه‌ها نامش برده می‌شد. او یکی از اوباشی بود که طی چندین دهه انواع جرم و جنایت‌ها را مرتکب شده. «میرافورا مینا» از کمپانی «مینالیما» طراح پروژه «هری پاتر» بود که چنین شخصیتی را طراحی کرد. او درباره این طرح به «اینسایدر» گفت: الان ما می‌دانیم که این جزییات دیده می‌شوند. در گذشته نمی‌دانستیم هواداران چقدر صحنه‌ها را موشکافی می‌کنند.
وجود یک کارخانه تولید عطر در پشت صحنه «هیولاها»
یکی دیگر از ایده‌های ابداعی طراحان «مینالیما»، کمپانی تولید عطری به نام «دیواین مجیک» است که اولین‌بار نامش در فیلم «هری پاتر و شاهزاده دورگه» دیده می‌شود؛ در یکی از صحنه‌های ابتدایی این رمان وقتی «هری پاتر» با «دامبلدور» دیدار می‌کند، پوستر تبلیغاتی این شرکت پشت سر «دامبلدور» به چشم می‌خورد. در کتاب «هیولاهای خارق‌العاده و زیستگاه آن‌ها» هم پوستری برای تبلیغ همان برند دیده می‌شود. رخدادهای این کتاب بیش از نیم قرن زودتر از داستان‌های هفت‌گانه «هری پاتر» اتفاق می‌افتند.
شغل قبلی «دامبلدور» چه بود؟
«دامبلدور» شخصیتی آکادمیک، مدیر مدرسه جادوگری «هاگوارتز» و یک جادوگر نابغه است. او بیشتر برای شکست دادن جادوگر سیاه «گریندل‌والد» در سال ۱۹۴۵، کشف ۱۲ کاربرد خون اژدها و فعالیت‌هایش در زمینه کیمیاگری شهرت دارد. بنابراین روشن است که او تنها مدیر مدرسه جادوگری نیست و در کار تدریس هم تبحر دارد. در واقع «لرد ولدمورت» زمانی وارد «هاگوارتز» می‌شود که «دامبلدور» در آن‌جا واحد تغییر شکل تدریس می‌کرده.
پس از انتشار رمان‌های «هیولاهای خارق‌العاده» همچنین مشخص شد او معلم «نیوت اسکمندر» هم بوده و با او ارتباط خوبی داشته است. در یکی نسخه‌های نشریه «تغییر شکل امروز»، نام «دامبلدور» به عنوان یکی از فعالان این رشته دیده می‌شود. «جود لاو» در فیلم‌های «هیولاهای خارق‌العاده» نقش دوران جوانی پرفسور «دامبلدور» را بازی می‌کند.
«کالین فرل» پیش از قبول نقش، رمان‌های «هری پاتر» را نخوانده بود
«کالین فرل» پیش از این‌که نقشی را در فیلم‌های «هیولاهای خارق‌العاده» قبول کند، حتی یک صفحه از رمان‌های «رولینگ» را هم نخوانده بود. با این حال او در مصاحبه با یک مجله گفت که از طرفداران فیلم‌های اقتباسی «هری پاتر» بوده است. «فرل» در «هیولاها» نقش «پرسیوال گریوز» را بازی می‌کند.
ریشه بسیاری از طلسم‌ها از زبان لاتین می‌آید
وقتی «رولینگ» می‌خواست درباره طلسم‌های جادویی بنویسد، تحقیقات مفصلی درباره زبان‌ها و اسطوره‌های کلاسیک در دانشگاه «اکستر» انجام داد. بسیاری از این طلسم‌ها در زبان لاتین ریشه دارند. برای مثال «Accio» هم‌آوا با کلمه «Accerso» است و به معنی «فراخواندن یا گرفتن».
پیش‌داستانی که به سرقت رفت
«جی.کی. رولینگ» سال ۲۰۰۸ داستان کوتاهی ۸۰۰ کلمه‌ای درباره «جیمز» و «سیریوس پاتر» نوشت. او دست‌نوشته این داستان را به حراج گذاشت، اما در آوریل ۲۰۱۷ این اثر به سرقت رفت و تاکنون هم پیدا نشده است.
معنی اسم «آلبوس پرسیوال وولفریک برایان دامبلدور»
«رولینگ» به خاطر انتخاب نام‌های به‌یادماندنی و جادویی برای شخصیت‌های داستانش شهرت دارد. او خیلی روی انتخاب این اسم‌ها فکر می‌کند. بسیاری از این نام‌ها، معنای عمیق و مرتبطی با شخصیت آن فرد دارند. «دامبلدور» به عنوان فردی که اسمی طولانی دارد، یکی از این نمونه‌هاست: «آلبوس» در لاتین به معنای سفید است که می‌تواند به ریش سفید این شخصیت اشاره داشته باشد. «پرسیوال» یکی از شوالیه‌های میزگرد «شاه آرتور» است که به دنبال جام گمشده رفت. «وولفریک» می‌تواند اشاره‌ای باشد به «وولفریک» از هازلبری که چهره‌ای قرن دوازدهمی بود و به انجام کارهای جادویی شهرت داشت. «برایان» هم که تصور می‌شود در زبان سلتیک کهن ریشه داشته باشد، به معنی نجیب است.
«دامبلدور» یکی از نام‌هایی است که «رولینگ» علنا درباره‌اش توضیحاتی داده. این نام در زبان انگلیسی کهن به معنای زنبور عسل درشت است. نویسنده رمان‌های «هری پاتر» در مصاحبه‌ای که سال ۱۹۹۹ انجام داد، درباره این موضوع گفت: چون «آلبوس دامبلدور» خیلی به موسیقی علاقه دارد، همیشه او را در حال زمزمه کردن با خودش تصور می‌کنم.
بعضی از غذاها در فیلم واقعی بودند
یکی از بخش‌های جذاب فیلم‌های «هری پاتر»، ضیافت‌های رنگارنگ در تالار بزرگ «هاگوارتز» بود. پای «شپرد»، پودینگ «یورکشایر» و آب کدوتنبل در تمام وعده‌های غذایی سرو می‌شدند. در جریان ضیافت بزرگی که در «هری پاتر و جام آتش» برگزار شد، بسیاری از غذاها برای طبیعی‌تر جلوه کردن پخته شدند. اما در کل، بسیاری از این غذاها خوردنی نبودند و با رزین ساخته شده بودند.
محتوای عجیب بطری‌های کلاس «اسنیپ»
طراح صحنه فیلم‌های «هری پاتر» برای تهیه محتویات بطری‌های شیشه‌ای که در کلاس معجون‌سازی «اسنیپ» دیده می‌شود، اشیای بی‌مصرفی همچون مو، استخوان و اعضای به‌دردنخور حیوانات سلاخی‌شده را از قصابی محل تهیه کرده بود. فضای این کلاس در طول فیلمبرداری قسمت‌های مختلف «هری پاتر» بزرگتر شد تا بطری‌های بیشتری در آن جا داده شود.
داستان حیوانات دست‌آموز جادوگرها
نقش «هدویگ» جغد «هری» را چهار جغد مختلف بازی کردند. به جای «اسکابرز» حیوان خانگی «رون» هم ۱۲ موش در فیلم بازی کردند. گربه «هرمیون» هم که «کروکشانکس» نام داشت، چهار بار عوض شد. به جای سگ «هاگرید» که نامش «فانگ» بود هم ۹ سگ در این فیلم ظاهر شدند.
پرتره متحرک تهیه‌کننده‌ها در مدرسه «هاگوارتز»
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد «هاگوارتز»، نقاشی‌های متحرکی بود که روی دیوارها نصب شده بود. بعضی از آن‌ها در داستان اهمیت ویژه‌ای داشتند، مثلا «بانوی چاق» در «هری پاتر و زندانی آزکابان». «داون فرنچ» کمدین در این پرتره دیده می‌شود. اما بقیه نقاشی‌ها در اصل پرتره‌هایی هستند از تهیه‌کنندگان فیلم‌های «هری پاتر» که دوست داشتند تصویرشان به نحوی در این پروژه ماندگار شوند.
۱۵۰۰۰ گوی شیشه‌ای که استفاده نشد!
برای فیلمبرداری صحنه پیشگویی کتاب «هری پاتر و محفل ققنوس» ۱۵ هزار گوی شیشه‌ای تولید شد، اما هیچ یک از آن‌ها جلو دوربین استفاده نشد. تهیه‌کننده‌ها در نهایت تصمیم گرفتند این گوی‌ها را به صورت دیجیتالی بازآفرینی کنند.
شش ماه زمان برای طراحی مغازه «ویزلی‌ها»
طراحان صحنه فیلم‌های «هری پاتر» برای پر کردن مغازه شوخی برادران دوقلوی «رون» شش ماه وقت صرف کردند. این مغازه ابزار جادوگری در یکی از صحنه‌های ابتدایی «هری پاتر و شاهزاده دورگه» نشان داده می‌شود. در این مغازه همه چیز از کلاه‌های ضدجاذبه تا کیک‌های پرنده پیدا می‌شود. این فروشگاه نتیجه تخیلات و سختکوشی‌های «جورج» و «فرد ویزلی» برادرهای «رون» است که در فیلم با تلاش طراحان صحنه، رنگ واقعیت به خود گرفته است.
کمپانی «مینالیما» برای هر یک از اجناس برچسب و جعبه مخصوص درست کرد. چون تمام اشیای درون این مغازه، داستانی پشتش داشت و باید همان‌طور که در کتاب توصیف شده بود، واقعی نشان داده می‌شد. «مینا» در مصاحبه‌ای در این‌باره به خبرنگار «اینسایدر» گفت: واقعا مثل یک رویا بود که شش ماه روی طراحی یک عالم بسته‌بندی عجیب و دیوانه‌وار کار کنی.
ترجمه: مهری محمدی مقدم، مترجم ایسنا