لنت‌های فرسوده

پیش از هر چیز بهتر است بدانید، ترمز چگونه کار می‌کند. بیشتر خودروها با ترمزهای دیسکی کار می‌کنند. این ترمزها بسیار شبیه ترمز دوچرخه‌های ده‌سرعته هستند. یک سیستم هیدرولیک که پر از روغن ترمز است، مجموعه‌ای از لنت‌های ترمز دیسکی، به نام کالیپر (سیلندر ترمز دیسکی) را به حرکت درآورده و آنها روی دیسکی به نام روتور، فشار می‌آورند. اصطکاک حاصل از این عمل بین لنت‌ها و دیسک‌ها، خودرو را از حرکت باز می‌دارد. به مرور زمان این لنت‌ها نازک می‌شوند و کارایی سابق خود را ندارند و عملکرد صحیح خود را در کم کردن سرعت خودرو و متوقف کردن آن از دست می‌دهند. خوشبختانه، بررسی ضخامت لنت‌های ترمز خودرو، روشی مستقیم است. تمام کاری که باید انجام دهید، این است که بین رینگ‌های خودرو را نگاه کنید و روتور فلزی براق درون آن را ببینید. وقتی روتور را دیدید، به لبه‌های بیرونی نگاه کنید، کالیپر فلزی را می‌بینید. لنت، بین کالیپر و روتور قرار دارد. در این لحظه باید ضخامت لنت را حدس بزنید و این که آنها باید حداقل 5/0 سانتی‌متر ضخامت داشته باشند و چنانچه از این مقدار نازک‌تر بودند، باید تعویض شوند.

اگر چرخ‌های خودروی شما به گونه‌ای طراحی نشده که بتوانید از طریق رینگ‌ها، لنت را ببینید، باید جک بزنید و چرخ را درآورید تا بتوانید روتور و لنت‌ها را ببینید. در هر حالت وقتی به این قسمت دسترسی پیدا می‌کنید، خوب است که به روتور هم نگاهی بیندازید. باید نسبتا صاف باشد و اگر شیارها یا ناهمواری‌هایی روی آن دیدید، روتور هم باید عوض شود.

صداهای عجیب و غریب

متخصصان شنوایی‌سنجی می‌گویند، گوش‌کردن به رادیو و ضبط با صدای بلند برای سلامت گوش ما خوب نیست. جالب است که هر گونه سر و صدای اضافی برای ترمزها هم خوب نیست. در واقع، وقتی صدای بلند و جیغ‌مانند از سوی چرخ‌ها می‌شنوید، علامتی مهم است که ترمز خودرویتان به تعمیر نیاز دارد. تمام سیستم‌های ترمز در کارخانه‌های مختلف به نشانگر سایش مجهز می‌شوند و هر زمان لنت‌ها به تعویض نیاز داشته باشند، صدای تیز بلندی از خود تولید می‌کنند. هروقت این صدا آن‌قدر بلند باشد که حتی با بسته بودن پنجره‌های خودرو آن را می‌شنوید، یعنی باید لنت خودرو را عوض کنید. گاهی ممکن است علاوه بر صدای این حسگر، صدای جیرجیر گوش‌خراشی نیز بشنوید. بدین معنا که کاملا لنت تمام شده و وقتی ترمز می‌گیرید، فلز کالیپرها روی فلز روتورها ساییده می‌شود. این وضعیت نه تنها موجب می‌شود، براحتی خودرویتان ترمز نکند، بلکه ممکن است روتورهای خودرویتان نیز خراب شود و یک تعویض آسان و ارزان‌قیمت لنت، هزینه تعمیر یا تعویض پرزحمت روتور را هم روی دستتان بگذارد.

کشش خودرو

تا به حال احساس کرده‌اید، خودروی‌تان به جای انجام فرمان شما، کار خودش را می‌کند؟ مثلا هنگام رانندگی یا ترمز کردن، خودرو به راست یا چپ منحرف می‌شود. این وضعیت نیز نشان‌دهنده وجود مشکلی در سیستم ترمز خودرو است و در اثر کشش ناشی از گیرکردن کالیپر به وجود می‌آید. وقتی کالیپر گیر می‌کند، اصطکاک موجود در یکی از چرخ‌ها باعث انحراف خودرو می‌شود. در نتیجه خودرو به سمتی کشیده خواهد شد که کالیپر آن سمت، گیر کرده باشد. مشکلات دیگر ترمز که باعث می‌شود، خودرو از مسیر خود منحرف شود، شامل از بین رفتن شیلنگ ترمزهاست که باعث می‌شود، کالیپرها هنگام ترمز گرفتن، به طور متوازن حرکت نکنند یا لنت‌های نابرابر ترمز، فشارهای متفاوتی روی چرخ‌های خودرو وارد می‌کنند و منجر به منحرف شدن خودرو از مسیر خود می‌شوند.

همیشه انحراف از مسیر، مشکل اصلی ترمزها نیست. این وضعیت می‌تواند، بر اثر فشار باد نابرابر لاستیک‌های خودرو یا لاستیک‌های فرسوده و تنظیم نامناسب یا وجود مشکلی در سیستم تعلیق خودرو هم باشد. زمانی‌که خودرویتان از مسیر خود منحرف می‌شود، باید آن را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه ببرید تا به طور کامل بررسی شود.

لرزش

تا به حال پیش آمده که در یک وضعیت اضطراری مجبور شوید، با ترمزهای ضد قفل (یا ای‌بی‌اس، سیستمی ایمنی برای ترمز در خودروهاست که مانع قفل‌شدن چرخ‌های خودرو هنگام ترمز گرفتن می‌شود)، خودرویتان را متوقف کنید؟ مسلما با تکان‌های سریع پدال ترمز ـ که ناشی از درگیری و رهاسازی سریع سیستم که روی روتور اعمال می‌شود و از سرعت خودرو می‌کاهد ـ آشنایی دارید.

اگر پدال ترمز در این حالت دچار لرزش و تکانه شود، مشکلی نیست، اما لرزش در شرایط عادی، نشان‌دهنده اشکال در سیستم ترمز است. به‌طورکلی، لرزش در پدال به معنای روتورهای پیچیده است. سطح ناهموار روتورها روی لنت‌های ترمز، موجب این لرزش می‌شود و شما از طریق تکانه‌های پدال ترمز متوجه آن می‌شوید.

روتورها، معمولا فقط زمانی که تحت فشار بسیار شدیدی ـ‌آن هم به مدت طولانی ـ‌ قرار می‌گیرند، دچار پیچش می‌شوند. برای مثال، حرارت ناشی از اصطکاک هنگام رانندگی در سراشیبی‌ها یا توقف مکرر هنگام جابه‌جایی بار سنگین، ممکن است موجب تغییر شکل روتورها شود، اما اگر چنین فشاری روی ترمزهایتان نیاورده‌اید و روی پدال احساس لرزش می‌کنید، ممکن است چرخ‌هایتان از جای خود جابه‌جا شده باشند. در این شرایط مراجعه به تعمیرگاه و تشخیص صحیح مشکل، ضروری است.

پدال ناپایدار

زمانی‌که سیستم ترمز خودرو بدرستی کار نمی‌کند، پدال ترمز ممکن است علائم دیگری علاوه بر تکان و لرزش داشته باشد.

یکی از این علائم، زمانی است که پدال ترمز را تا ته و کف خودرو فشار می‌دهید، اما باز هم سیستم ترمز بدرستی درگیر نمی‌شود. این مشکل، نشان‌دهنده این است که یا لنت‌ها کاملا فرسوده شده و از بین رفته‌اند یا سیستم هیدرولیک خودرو، مانند وجود هوا در خطوط ارتباطی، نشتی هوا یا نشتی روغن ترمز، دچار مشکل شده است. برای بررسی نشتی روغن ترمز، یک ورق کاغذ یا یک تکه مقوای نازک زیر خودرو در طول شب بگذارید. اگر نشتی داشته باشد، صبح متوجه جمع شدن روغن روی کاغذ یا مقوا خواهید شد. روغن ترمز شفاف و میزان غلظت آن،‌ مانند روغن‌های آشپزی است.

برعکس شرایط فوق، زمانی است که با کوچک‌ترین تماس پدال ترمز، سیستم ترمز بلافاصله درگیر می‌شود. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده روتور فرسوده و ناهموار، روغن ترمز کثیف یا آلوده شدن روغن به رطوبت باشد. این مشکل را می‌توانید، خودتان یا با کمک تعمیرکار، با تعویض ساده و ارزان روغن ترمز حل کنید.

اگر برای متوقف کردن خودرو مجبور هستید، فشار بسیار زیادی اعمال کنید، ممکن است در خط ترمز مانع و گرفتگی به وجود آید یا سیستم خلأ دچار مشکل شده باشد. در هر دو حالت، پدال ترمز بسختی کار می‌کند و باید بسرعت تعمیر شود.