نوآوران آنلاین- دکتر مهرداد سماعی ، جراح دندانپزشک درباره دندان عقل می گوید: دندان عقل نیز مانند دندان‌های دیگر است و از لحاظ کارکرد با آنها متفاوت نیست. در زندگی انسان‌های اولیه در هر ردیف چهار دندان آسیای بزرگ وجود داشته که با تغییر رژیم‌های غذایی مردم، این دندان‌ها تحلیل رفته و در حال حاضر سه دندان آسیای بزرگ وجود دارد.
تحلیل رفتن دندان‌ها همچنان ادامه دارد و به مرور از دندان‌های آسیا کاسته می‌شود.
البته این تحلیل در همه افراد شرایط یکسانی ندارد و ممکن است دندان عقل در آرواره پایین تشکیل شود، ولی در آرواره بالا نباشد که این وضعیت مشکلاتی را در جویدن ایجاد می‌کند.
برخی مواقع نیز دندان عقل به صورت ناقص رشد می‌کند و گاهی نیز شکل طبیعی ندارد و محل آن نیز مساعد نیست. در این مواقع دندان عقل می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند که باید کشیده شود، ولی در حالتی که وضعیت دندان عقل نرمال باشد و جایگاه آن نیز مشکلی نداشته باشد، نیازی به کشیدن ندارد.
دندان عقل در عمیق‌ترین جای دهان بوده و دسترسی به آن سخت است. به همین دلیل تمیز نگه داشتن آن مشکل بوده و پوسیدگی در آن زیاد مشاهده می‌شود.
دندان عقل را نه به حال خود باید رها کرد و نه از آن ترسید، بلکه تنها با یک عکس رادیوگرافی می‌توان از وضعیت آن آگاه شد.
باقی ماندن غذا در بین دندان ها و پوسیدگی نیز از عواملی هستند که می‌توانند موجب بوی بد دهان شوند.
گاهی برای خارج کردن دندان عقل نیاز به برداشتن بافت نرم (لثه) یا سخت (استخوان) است. در این صورت به کشیدن دندان عقل، جراحی دندان عقل گفته می شود گاهی نیز به دلیل رشد بد دندان عقل، ممکن است دیواره‌های دهان گاز گرفته شده و همین عامل موجب عفونت در دهان شود.
دندان عقل بین 17 تا 24 سالگی می‌روید که البته در برخی افراد نیز زودتر یا دیرتر از این رشد می‌کند که هر چه سن فرد بیشتر باشد، کشیدن دندان عقل سخت‌تر است.
بهتر است افراد در همین سن دندان عقل خود را نزد دندانپزشک چک کنند تا اگر مشکلی داشته باشد به راحتی بتوانند آن را بکشند.
7 پرسش و پاسخ درباره دندان عقل
1- آیا جراحی دندان عقل درد دارد؟
خیر. با ایجاد بی حسی عمیق این جراحی درد ندارد. اگر قبل از تمام شدن بی حسی طبق نظر دندانپزشک از داروهای مسکن مناسب استفاده کنید، دردی نخواهید داشت.
البته باید گفت درد جای جراحی مانند هر زخم دیگری تا بهبودی کامل خواهد بود.
2- عوارض ناشی از کشیدن دندان عقل چیست؟
حفره خشک: اگر لخته خون در حفره ناشی از کشیدن دندان تشکیل نشود و یا پس از تشکیل از بین برود، در ناحیه کشیده شدن دندان یک حفره خالی دردناک همراه با بوی بد ایجاد می‌شود. برای درمان این عارضه که اغلب 3 تا 4 روز بعد از خارج شدن دندان اتفاق می‌افتد، به دندان‌پزشکتان مراجعه کنید. علت این عارضه مشخص نیست، اما گفته می‌شود کشیدن سیگار پس از جراحی دهان ممکن است در ایجاد این عارضه موثر باشد.
پارستزی: از عوارض نادر جراحی دندان‌های عقل پایین پارستزی است. این عارضه به معنای ایجاد بی‌حسی موقتی در ناحیه زبان، لب پایین و یا فک پایین است که ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد. به ندرت اتفاق می‌افتد که این بی‌حسی برای همیشه باقی بماند.
3- دندان عقل نهفته اگر درآورده نشود چه عوارضی دارد؟
دندان های نهفته مشکلات عدیده‌ای را می‌توانند در آینده ایجاد نمایند:
- عفونت لثه: لثه دندان نهفته‌ای که مقداری از آن به محیط دهان باز شده، بطور مکرر دچار عفونت و التهاب شده و دردناک می‌گردد.
- عفونت استخوان : اگر عفونت لثه درمان نشود، به استخوان رسیده و باعث تخریب دندان و استخوان می‌گردد.
- آبسه و سلولیت: اگر عفونت از استخوان بگذرد و به بافت های نرم گونه، گردن، حلق و زیر زبان سرایت کند، آبسه و یا ورم منتشر بافت نرم را که سلولیت نامیده می‌شود ایجاد می‌کند که توام با درد، تب، ورم ، قرمزی و مشکل در باز کردن دهان خواهد بود.
- صدمه به دندان های مجاور: دندان نهفته با فشار بر ریشه دندان مجاور ممکن است باعث تحلیل ریشه آن شود.
- ایجاد کیست: کیسه نازکی تاج دندان رویش نیافته را در استخوان فک در برگرفته است که بعد از رویش دندان از بین می رود. اگر دندان رویش نیابد، ممکن است بزرگ شده و تبدیل به کیست گردد. کیست‌ها تدریجا بزرگ شده و سبب تخریب و تضعیف استخوان و مشکلات بعدی می‌گردند.
- درد: یک دندان عقل نهفته می‌تواند ایجاد دردهای با علت نامشخص و منتشر به نواحی سر و گردن نماید.
- حرکت دندانی: ممکن است فشار ناشی از این دندان ها سبب بی نظمی در ردیف دندان ها شود.
4- آیا دندان عقل را باید بکشیم؟
در مواردی که دندان عقل جایی برای درآمدن نداشته باشد و یا به صورت افقی به دندان مجاور فشار وارد کند یا به صورت افقی در استخوان فک باشد، باید جراحی شود.
5- جراحی دندان عقل چیست؟
گاهی برای خارج کردن دندان عقل نیاز به برداشتن بافت نرم (لثه) یا سخت (استخوان) است. در این صورت به کشیدن دندان عقل، جراحی دندان عقل گفته می شود.
6- زمان مناسب درآوردن دندان های عقل چه موقع می‌باشد؟
این دندان ها تا جایی که قادر به رویش باشند، به طرف سطح حرکت می‌کنند و معمولا در سطح پشتی دندان های آسیای بزرگ دوم گیر می‌افتند و جلوتر نمی‌روند. این حالت معمولا در سنین 16 تا 17 سالگی اتفاق افتاده و بهترین زمان برای درآوردن آنهاست. در این سن به دلیل وجود کیسه رویشی بزرگی که تاج دندان را در بر گرفته و همچنین به این علت که ریشه دندان هنوز رشد نکرده و کوتاه می باشد، کشیدن آنها آسان است. ضمن اینکه از بروز عوارض فوق‌الذکر و عوارض حین جراحی نیز پیشگیری می‌شود.
7- عوارض کشیدن دندان عقل چیست؟
در بعضی افراد ریشه‌های کامل شده، مجاور کانال عصبی بوده و کشیدن دندان ممکن است باعث بی حسی کوتاه مدت و گاهی طولانی شود.
همچنین سینوس فک بالا یک حفره بزرگ و طبیعی است. بر اثر شکل‌گیری و طویل شدن ریشه دندان عقل بالا، ممکن است مجاورت ریشه با سینوس خیلی نزدیک شده و در حین کشیدن، حفره سینوس باز شده و یا عفونی گردد.