نوآوران آنلاین- مهدی فرشیدیسپهر که با نمایش «پدر آن» در بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان شرکت داشت، در گفت وگویی با ایسنا در ارزیابی خود از این رویداد که با انتقادهایی نیز همراه بوده است، بیان کرد: به نظر من یک جشنواره برای این نیست که ما به شرکت کنندهها چیزی اهدا کنیم تا حالشان خوب شود، بلکه برای این است که رشد و پیشرفتهای تولید تئاتر را در زمینههای مختلف هنر پیشگی، کارگردانی، نویسندگی و حتی گریم و طراحی و دستیاری صحنه بفهمیم تا بدانیم در سراسر ایران یا جهان چه کسانی با چه روشهایی به اوج این فعالیتها رسیدهاند.
او گفت: بنابراین یک حرف عاطفی را که گفته میشود چرا در این جشنواره به بچهها رسیدگی نشد و چرا در حق برخی گروه اجحاف شد، درک میکنم اما آن را قبول ندارم.
وی ادامه داد: معمولا جشنوارههای ما دو شاخه دارند؛ یکی شاخه تفریحی است که همه هنرمندان دور هم هستند و یکدیگر را میبینند و خورد و خوراک دارند و در این زمینه عالی هستیم، اما یک شاخه دیگر هم بخش فنی ماجرا است که چطور از کسانی که کلاه بوقی سر میکنند و با لباسهای قرمز و نارنجی آواز میخوانند و این را تئاتر کودک میدانند به کسانی که نگاه عمیقی به اجتماع و کودکان دارند و کارهایی میکنند که پیش از خودشان تا به حال رخ نداده است تبدیل شویم، نه این که همان آداب کلیشهای گذشته را اجرا کنیم و متاسفانه در این بخش دوم ضعیف هستیم چون نشستهای تخصصی در این زمینه کم وجود دارد و تعامل گروهها در اینباره کم است.
فرشیدیسپهر خاطرنشان کرد: بنابراین اگر جشنواره را برای ارزیابی به دو شاخه تقسیم کنیم، در بخش اول همه چیز پابرجاست و مردم هم رایگان تئاتر میبینند ولی آن شاخه تبدیل شدن دلقکان خندهدار به طبیبان اجتماعی در ما ضعیف است.
این کارگردان تئاتر اضافه کرد: دراینباره شاید بهتر است فرض کنیم اگر نیما یوشیج، صمد بهرنگی یا مهدی اخوان ثالث که همگی در حوزه کودک فعال بودند تماشاگران این فستیوال بودند، نظرشان درباره کارهای ما با کودکان و خود جشنواره چه بود؟
او در پاسخ به اینکه پس از ۲۵ سال برگزاری جشنواره اِشکال کار کجا بوده که هنوز فقط در همان شاخه اولی که اشاره کرد، فعال هستیم؟ گفت: این مسئله چند دلیل میتواند داشته باشد؛ نخست اینکه جنس دغدغه عمومی برگزارکنندگان و شرکتکنندگان چیزهایی نیست که در شاخه دوم اشاره کردم. دلیل دوم انتخابهایی است که توسط اداره کل هنرهای نمایشی در برگزارکنندگان این جشنواره اتفاق میافتد و سوم روش ارزیابی و داوری است. ما هنوز روش قدیمی را برای داوری دنبال میکنیم، یعنی پنج نفر مینشینند و رای میدهند حال آنکه سالهاست روشهای داوری نوینی وارد بازار بررسی شده که در آن ۲۰ داور از شاخههای مختلف و تخصصی بدون آنکه رای یکدیگر را بدانند، نظر میدهند و ما در اینباره نیاز داریم بهروز شویم.
فرشیدیسپهر بیان کرد: اما اصلیترین دلیل را در دغدغه خود شرکت کنندگان میدانم؛ شرکت کنندگانی که بیشتر به دنبال شاد کردن مردم هستند در حالی که کار هنر فقط شاد کردن مردم نیست. زندگی هم فقط شادی نیست، ما نیاز به آگاهی، فکر، غم و شادی داریم، بنابراین اگر از مریخ هم برگزارکننده بیاید و ۱۰ میلیارد تومان هم بودجه جشنواره افزایش یابد، مادامی که من به عنوان شرکتکننده این دغدغه را نداشته باشم که وارد لایههای عمیقتری از کودکان بشوم هیچ چیزی پیشرفت نخواهد کرد.
او در پاسخ به این سوال که با این روند چه آیندهای را برای جشنواره تئاتر کودک و نوجوان متصور است و چه امیدی میتوان داشت که این جشنواره در سالهای آینده با شرایط بهتری برگزار شود و اصلا به پنجاه سالگی میرسد؟ گفت: حتما به آن دوران میرسد ولی تخمین من این است که یک رشد لاک پشتی با سرعت کم خواهد داشت، چون همین الان هم که صحبت میکنیم تولیدات ما نسبت به 10 سال پیش رشد محتوایی (حتی میلیمتری) داشتیم در حالی که سابق بر این اجراهای کودک، جُنگ شادی بود پس باید امیدوار باشیم که با رشد گروهها در کنار هم درباره کودکان و کار آنها نیز عمیقتر عمل کنیم، ضمن اینکه نباید فراموش کرد در حوزه فرهنگ باید به یک دهه آینده فکر کرد چون ذات کار فرهنگی و هنری این است که آرام آرام در جامعه تزریق میشود.
این کارگردان در پایان درباره اجرای نمایش «پدر آن» هم که به خاطر توجه به مسائل خانواده و ارتباط والدین و فرزندان با بهرهگیری از شیوههای نوین تئاتر کاربردی جایزه ویژه هیات داوران جشنواره را گرفته است، گفت: خیلی علاقمند هستم این نمایش را در سراسر ایران اجرا کنیم، اما از آنجا که چند دانشآموز در نمایش بازی میکنند، نمیتوانیم بیش از سه شب آخر هفته در شهرستانها اجرا داشته باشیم و الان هم در تلاش هستم تا سه روز آخر هفته را در همدان برای مردمی که این نمایش را ندیدهاند اجرا کنیم، اما مستلزم این است که ۳۵ نفر را به شهر دیگری ببریم، اقامت دهیم و برگردانیم و این به تنهایی در توان ما نیست و به حمایت نیاز داریم. علاوه براین امیدوارم شرایطی هم فراهم شود که این نمایش را در یکی از سالنهای مناسب تهران بتوانیم اجرا کنیم که البته دوست داشتم این اتفاق در نیاوران رخ میداد، اما آنجا را بیشتر در اختیار یک کنسرت درآمدزا قرار میدهند.