نوآوران آنلاین- خانه تاریخی پهلوان رزاز که یکی از خانه های ارزشمند بافت تاریخی پامنار تهران است پس از چندین سال توسط یکی از فعالان گردشگری به عنوان هاستل یا همان اقامتگاه ارزان ویژه گردشگران خارجی تغییر کاربری داده شد.
علی جعفرنژاد سرمایه گذار این هاستل است که در جمع خبرنگاران از انگیزه اش برای تبدیل این خانه به اقامتگاه گفت: از ۱۵ سال پیش علاقه مند بودم که در ایران هاستل بزنم چرا که من سال های اول هنگام سفرهای خارجی در هاستل اقامت می کردم چون سفر ارزان قیمت انجام می دادم. چندین سال است که در حوزه تورهای ورودی از کشورهای مختلف فعالیت می کنم و مدتی با رکورد و رشد ورود گردشگر مواجه شدیم در این راستا به این فکر افتادم که می بایست محلی سنتی را برای اقامت گردشگران داشته باشم. من علاقه داشتم که چنین اقامتگاهی را در تهران ایجاد کنم بنابراین محله های قدیمی تهران را خوب جستجو کردم تا رسیدم به این خانه که چون در آن افراد سکونت داشتند سالم تر بود وگرنه عموم خانه های تاریخی که من دیدم رو به ویرانی بودند و عملا قابل استفاده نبودند و چون بافت تجاری در حال بلعیدن این خانه هاست معمولا زمین خانه های قدیمی را به قیمت زمین تجاری می فروشند. برای همین این خانه ها رو دست فروشنده ها مانده است مشکل دیگر این است که بسیاری از این خانه ها ورثه زیادی دارند و این کار خرید آنها را مشکل تر می کند من خانه ای را مد نظر داشتم که بعدا متوجه شدم بیشتر از ۴۰ ورثه دارد.
این فعال گردشگری که برای تبدیل خانه تاریخی پهلوان رزاز اکنون شش نفر را به کار گرفته است و در روزهای آینده این تعداد را به ده نفر می رساند می گوید: وقتی این خانه را دیدیم یک خانه با سبک قدیمی بود که داخل زیرزمین آن را تماما سیمان سفید کرده بودند ولی وقتی کلنگ بنا به دیوار خورد متوجه شدیم که آجرچینی زیبایی دارد به همین دلیل تمام دیوارها را تمیز کرده و آجرها را نمایان کردیم حتی برخی از آجرها که خراب شده بود را پشت و رو کردیم می توان گفت که زیرزمین این مجموعه تقریبا هشتاد درصد همان چیزی است که از ۱۵۰ سال پیش مانده است. در قسمت شرقی هم که صاحب قبلی آن را به سردخانه برای ماهی و مرغ هایش تبدیل کرده بود را بازسازی کردیم. در هر حال توانستیم با زدودن چهره این خانه آن را مرمت و یا بازسازی کنیم طرح مرمتی ما را هم سازمان میراث فرهنگی تایید کرد.
زمانی که جعفرنژاد شروع به کار در این خانه کرد نمی دانست که تاریخچه بنا چیست در صحبت با محلی ها فهمید که اینجا خانه پهلوان رزاز معروف به پهلوان، شجاعت بوده است پهلوان شجاعت در بین پهلوانان و باستانی کاران ایران فرد خوش نامی بوده است به همین دلیل او اکنون در تزئیناتی که به خانه افزوده از نمادها و نقاشی های پهلوانی بهره برده است.
پهلوان شجاعت یا رزاز در سال ۱۲۵۷ به دنیا امد ودر سال ۱۳۲۰ فوت کرد، او باستانی کار و پهلوان اول تهران بود در دوره قاجار و پهلوی بود. ابتدا به تحصیل علوم دینی پرداخت و تا درجه اجتهاد هم پیش رفت اما بعدها شغل اجدادی خود را که برنج فروشی بود برگزید به همین دلیل او را رزاز نامیدند و چون از مشروطه خواهان بود مدتی را در زندان قصر به سر برد. این خانه از خانه های اعیانی و کامل محله میرزا محمود وزیر بوده و دارای شاه نشین حوض خانه و مطبخ و اتاق های زاویه و خزینه و حتی بادگیر هم بوده است تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست اما این خانه در سال ۱۲۷۰ به تملک خانواده شجاعت در می آید و در سال ۱۳۲۷ به حاج حسن مردان قمی واگذار شده و او ضلع غربی ساختمان را تخریب کرد. به همین دلیل خزینه از بین رفت تا اینکه جعفر نژاد آن را از وراث حاج حسن مرغی مالک خانه در سال ۱۳۹۵ خریداری کرده و به تغییر کاربری آن پرداخت.
خانه ای که او مرمت کرده و تغییر کاربری داده با آنچه که از قبل بوده حدود پنجاه درصد متفاوت است او به این خانه تزئینات اضافه کرده و در و پنجره های آهنی را به چوبی تغییر داده تا خانه ای جذاب برای گردشگران خارجی به نظر آید.
او درباره این تغییرات می گوید: قسمت زیادی از دیوارها فروریخته بود دیوارها گل و خشت خام بود و ریسک بود اگر آنها را همانطور نگه می داشتیم سقف ساختمان تیرک چوبی بوده که در طول زمان موریانه خورده بوده و استحکام کافی نداشت پس سقف را تغییر داده و پشت بام را هم مجهز به روف گاردن کردیم. پنجره های چوبی را هم موریانه زده بود و ما آن را به پنجره های هلالی تبدیل کردیم. در کل ۵۰ تا ۶۰ درصد خانه همانند روزهای نخست ساختش است، قسمت پهلوی را دست نزدیم. طبقه همکف از لحاظ نقشه ساختمان و اتاق بندی، همان اتاق بندی تاریخی خود را دارد ولی مصالح را عوض کردیم. در کل از سال ۹۵ تا کنون خرید و بازسازی بیش از ۳ میلیارد تومان هزینه برایم داشته است.
این خانه قرار است که تنها میزبان گردشگران خارجی باشد بیشتر آنها کسانی هستند که جعفرنژاد در قالب تورهایش به ایران می آورد اما قصد دارد تا اگر گردشگری به تنهایی سفر می کند هم او را بپذیرد. نرخ را هم در حال حاضر از ۸ یورو برای یک شب با صبحانه شروع کرده است و آن را منطبق بر قیمت گذاری های سازمان میراث فرهنگی برای اقامتگاههای سنتی می داند. چون این مکان هم به نام اقامتگاه سنتی پهلوان رزاز از سازمان میراث فرهنگی مجوز گرفته است. هر چند که به چنین اقامتگاههایی در خارج از کشور هاستل می گویند چون در اتاقهایش از دو تا ۱۲ تخت وجود دارد و هر کسی از هر ملیتی می تواند در یک تخت اقامت داشته باشد. در واقع حدود ۴۴ گردشگر می توانند در این خانه اقامت کنند. گردشگران در این خانه آزاد خواهند بود تا از آشپزخانه استفاده کنند و به بافت قدیمی تهران بروند. چون در نزدیکی این اقامتگاه سنتی، خانه مدرس، خانه دبیرالملک، امامزاده یحیی، خانه امام جمعه و ... وجود دارد و به میدان امام خمینی نیز نزدیک است.
جعفرنژاد درباره اینکه محله پامنار و بافت قدیمی تهران از نظر خیلی از افراد جای مناسبی برای گردش و یا حضور گردشگران خارجی نیست و ممکن است برای امنیت آنها خطر آفرین باشد می گوید: مردم محلی از حضور گردشگران خارجی خوشحال هستند در این مدت هم هنگام ساخت و ساز توانسته ایم از بین آنها کارگر بگیریم و یا خرید هایمان را از همین محل انجام داده ایم ضمن اینکه این محله جزئی از شهر است و ممکن است که برای هر گردشگری در هر کجای دنیا اتفاقی بیفتد اینجا هم همینطور ولی من در دوسالی که اینجا بودم هیچ موردی از این اطراف نشنیده ام. صحنه هایی از محله های فرسوده و یا نامناسب هم به هر حال جزئی از شهر هستند و ما از این نوع صحنه ها در بافت های قدیمی هر کشوری نیز می بینیم.
این خانه که مدتی نیز در آن پیش از تغییر کاربری سریال تلویزیونی زیرزمین در آن فیلمبرداری شده قرار است که از دهم دی ماه میزبان گردشگران خارجی باشد و در دهه فجر با حضور مسئولان شهر افتتاح رسمی شود.