نوآوران آنلاین- مراسم اختتامیه سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات» صبح امروز جمعه بیست و هشتم دی ماه با معرفی برگزیدگان این رویداد در تالار «نخلستان» سازمان هنری رسانه ای اوج برگزار شد.
حجت‌الاسلام رنجبر دبیر هفتمین سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات» در ابتدای این مراسم ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری این رویداد توضیح داد: ما در دوره هفتم به این نتیجه رسیدیم که سطح داوری کمی بالاتر از دوره‌های گذشته باشد و شما می‌بینید که در کتاب‌های عکس و پوستر این دوره تعداد آثار منتخب کمتر است. ما خواهان این هستیم که در این حوزه شاهد ارتقا آثار باشیم.
وی ادامه داد: از ویژگی‌های خاص این دوره که می‌توانیم در بخش پوستر نیز به آن اشاره کرد، ارزیابی کلی آثار در کنار نگاه تخصصی است که تلاش کردیم در هر بخش تخصصی این حوزه نفر برگزیده داشته باشیم. این شیوه ای است که ما در دوره‌های آینده نیز آن را پیگیری می‌کنیم و بر این باورم اهمیت دادن به تک تک اجرای پوستر موضوع مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای داشت.
دبیر این دوره از سوگواره «هیأت» ضمن معرفی هیات داوران بخش عکس و پوستر این دوره گفت: خواهش من از همه هنرمندان این است که در سوگواره‌های آتی حضور موثری داشته باشند. به طور حتم این درخت که امسال در هفتمین دوره خود است نیازمند آبیاری فراوانی است که امیدوارم به هفتادمین دوره خود برسد. در این راه کمک هنرمندان متخصص حوزه عکس و پوستر و حضور موثر آنها در این جریان می‌تواند بهترین نقش را داشته باشد.
انتقاد از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
محمد علی کشاورزی از هنرمندان پیشکسوت هنرهای تجسمی و عضو هیات داوران بخش پوستر هفتمین سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات» نیز در ادامه این برنامه ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری سوگواره اظهارکرد: زنده نگه داشتن خون امام حسین(ع) یکی از راه‌های دلی وصال به معشوق ازلی و ابدی است. البته این موضوع ادب و آدابی دارد که ما می‌توانیم با رعایت آنها به قله برسیم. وقتی در خدمت استاد مسعود نجابتی بودیم ایشان گفتند که مدتی پیش خدمت مقام معظم رهبری شرف‌یاب شده بودند که ایشان بر ضرورت جایگزینی اصطلاحات فارسی به جای اصطلاحات غربی در عرصه هنر تاکید می‌کردند.
وی گفت: متاسفانه شدت هجوم فرهنگی بیگانگان زیاد است اما نهادهای مربوطه از جمله فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در این زمینه کم کار هستند. اما این کم کاری مسئولیت ما به‌عنوان هنرمندان را کم نمی‌کند.
کشاورزی تأکید کرد: به هر حال در این زمینه کم کاری زیاد است و علاوه بر اینها پذیرش فرهنگ بیگانه نیز کم نیست. گویا برای دوستان هنرمند ما زحمت دارد که اصطلاحات بیگانه غربی در حوزه هنری را اصلاح کنند. حضرت آقا همواره به هنرمندان توصیه می‌کنند که از به کار بردن اصلاحات فرنگی پرهیز کنند و اصلاحات فارسی را جایگزین این کلمات کنند. ما باید آرام آرام به این سمت برویم که چنین کاری را انجام دهیم.
هرچه زودتر دنبال جایگزینی اصطلاحات غربی باشیم
این هنرمند پیشکسوت در ادامه صحبت‌های خود با انتقاد از جایگزینی برخی از واژه‌ها در اصطلاحات هنری عنوان کرد: یکی از راه‌های نفوذ همین به کاربردن اصلاحات فرنگی در عرصه هنر است. در هر حال خطاب مقام معظم رهبری این جمع هم هست. برای انجام توصیه ایشان پیشنهاد می‌کنم لااقل به جای کلمه «پوستر» از کلمه «اعلان» استفاده کنیم. این واژه هم گویاتر است و هم با زبان عربی دینی ما تناسب دارد.
وی افزود: این واژه همان معنای محتوای پوستر را دارد. در زمینه کلمه «لوگو» یا «لوگوتایپ» نیز پیشنهاد می‌کنم که از واژه «نشان» استفاده کنیم. این واژه‌ها هم اکنون در برخی اوقات استفاده می‌شود اما ما باید کاری کنیم که مردم نیز چنین موضوعاتی را درک کنند. ما بهتر است در محاورات خصوصی و جمعی که با اهل هنر داریم کاری کنیم که از این واژه‌های فارسی بیشتر استفاده شود. طبیعتا این کار کمی نیازمند وقت و حوصله است. مهم‌تر از اینها باور چنین کلیدواژه‌هایی است. یعنی تا زمانی که به این باور نرسیم همچنان سیل واژگان بر سر ما وارد می‌شود. همین جا از همه دوستانی که اهل ادب بوده و توان ساخت واژه‌های معادل را دارند تقاضا می‌کنم در این راه کمک کنند. البته یکی دیگر از واژه‌ها هم که می‌توان به آن اشاره کرد واژه «گرافیک» است که به جای آن می‌توان از عبارت‌های دیگری استفاده کرد که تبدیل به اصطلاح شود.
کشاورزی اضافه کرد: همه می‌دانیم یکی از موثرترین کارها در عرصه گرافیک بحث «اعلان» است که هنرمندان این عرصه اگر ادب و آداب طراحی اعلان‌های عاشورایی را انجام دهند قطعا اتفاقات خوبی برای یک اثر می‌افتد. این موضوع مهمی است. کما اینکه هنرمندان قدیمی ما اغلب بدون وضو بر سر خلق کار هنری خود نمی‌رفتند. آنها با دلی پاک و صداقت کامل به سراغ کارهای هنری می‌رفتند. پس اگر این آداب در هنر معاصر ما نیز رعایت شود قطعا ما شاهد آثار قابل توجهی خواهیم بود.
وی افزود: در این زمینه حتی برخی اعلان‌ها آنچنان دارای ارزش‌های فرهنگی هنری زیادی بودند، که دست به دست می‌شدند و از دیوار کوچه و خیابان به دیوار منازل می‌رسیدند. این امر اگرچه در دوران امروز هم وجود دارد اما فکر می‌کنم هنرمندان این عرصه باید تلاش کنند که جایگاه تاثیرگذاری عمیق‌تری در بین مردم داشته باشند تا این کارها علاوه بر دیوار نمایشگاه‌ها به خانه‌های منازل هم راه پیدا کند.
طرح چند نکته انتقادی درباره آثار دوره هفتم
کشاورزی همچنین درباره اعلان‌های عاشورایی نیز تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های اعلان این است که باید دلنشین باشند. در این راه باید عوامل زیادی دور هم جمع شوند تا جذابیت حاصل شود. در این راه شعار مناسب، ترکیب بندی، رنگ، موضوع، صفحه آرایی و مسائلی از این دست می‌توانند در دلنشینی یک اعلان موثر باشند. البته در این راه پیشینه اخلاقی مخاطب‌ها نیز موثر است اما بازهم مسیر اصلی به هنرمند باز می‌گردد که باید شناخت بالایی از فرهنگ مذهبی داشته و با دلی پاک و ضمیری مطمئن به خلق اثر مشغول باشد. به این مرحله رسیدن طراح نیازمند دوره سلوک است که آرزو می‌کنم شما و بنده توفیق آن را داشته باشیم.
عضو هیات داوران هفتمین سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات» ادامه داد: در زمان داوری که من توفیق داشتم آثار را در کنار سایر دوستان بررسی کنم به نکاتی رسیدیم که پاره‌ای از این نکات اننقادی را برای شما بیان می‌کنم البته این دلیلی بر بد بودن همه اعلان‌ها نیست اما چون مجموعه این رویداد هدف تعالی و رشد موضوع «اعلان» دارد این نکات انتقادی را به شما می‌گوییم. به هر حال ضعف در بهره‌مندی مبانی هنرهای تجسمی، برداشت و کپی از آثار دیگر هنرمندان، عدم رعایت برخی از موازین از جمله انتخاب شعار نامناسب برای هیات‌ها، ترکیب‌بندی ضعیف در برخی کارها، کم توجهی به رنگ استفاده شده در اعلان‌ها، ضعف در صفحه آرایی، استفاده از نقوش مکمل، فضاهای مدیریت نشده در اعلان‌ها، استفاده نا به جا از کلمات و عبارات ارزشی و نام‌های مقدس از جمله «شیب ریزشی» و «کلمات واژگون»، رعایت حدود خطوط کمی در طراحی از جمله مواردی است که می‌توانیم در این دوره به آن اشاره کرد.
کشاورزی بیان کرد: ادب و آداب طراحی اعلان برای مباحث دینی و مذهبی حتما باید رعایت شود و بهتر است قبل از طراحی چنین اعلان‌هایی به سیره و منش صاحب آن کاری که انجام می‌دهیم انس و آشنایی پیدا کنیم تا حق مطلب را درباره این شخصیت ادا کنیم. کسب تجربه در این فضا برای یک هنرمند یک سیر و سلوک به حساب می‌آید و خلاقیت هم می‌تواند به عنوان کشف و شهود مطرح شود.
پس از صحبت‌های کشاورزی و پخش کلیپی از روند برگزاری سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات»، محمد جواد شرافت شاعر مذهبی به قرائت اشعاری در منقبت حضرت زینب(س) وشهدای مدافع حرم، امام حسین (ع)، حضرت عباس و حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخت.
کاری کنید هیاتی‌ها عکاسان را از خودشان بدانند
علی‌اصغر داود آبادی نماینده هیات داوران بخش عکس هفتمین سوگواره عکس و پوستر «هیات» هم در این بخش از برنامه گفت: آن چیزی که من اینجا می‌خواهم بگویم در مرحله اول خطاب به من است. زیرا این مواردی که من اشاره می‌کنم یادآوری به خود بنده است.
وی ادامه داد: به هر صورت آنچه در حوزه می‌توانیم به عکاسان شرکت‌کننده بگوییم ریشه در هفت نکته دارد. اولین نکته نفس حضور یک عکاس در هیات است که واقعا مایه توفیق است و می‌تواند به عنوان سرمایه برای یک انسان محسوب شود. خوشا به حال هنرمندی که در هیات به عنوان عکاس حضور دارد و می‌تواند به واسطه عکس قابلیت‌های هیات را به مخاطب نشان دهد. عکاسی یک راهی است که باید پیموده شود و اصلا هم راه میان بری نیست. عکاسی هنری است که باید ایستگاه به ایستگاه مقدمات آن را آموخت پس بدانید با یک تجربه ساده نمی توان عکاس شد.
وی افزود: برخی می‌گویند که دنیای دیجتیال کار را برای عکاسان راحت کرده اما به اعتقاد من اصلا اینطور نیست. من بر این باورم دنیای دیجیتال کار عکاس را سخت کرده زیرا ارتقا تکنولوژی باعث می‌شود که یک هنرمند بتواند عکس بهتری بگیرد. از این رو پیشنهاد می‌کنم حضور در کنار سوژه را رها نکنید. برای همین منظور در هیات به عنوان یک حریم وقتی قرار می‌گیرید جزو بدنه هیات شوید که حاضران در هیات فکر نکنند شما بیگانه‌اید.
داودآبادی تأکید کرد: این باعث می‌شود شما عکس‌هایی را خلق کنید که بسیار واقعی هستند. نکته دیگر اینکه در حوزه عکاسی هیات تلاش نکنید که از یکدیگر تقلید کنید ما باید از کلیشه پرهیز کنیم و تلاش کنیم در عین توجه به این نکته که عکاسی پیشرفت زیادی در حوزه‌های نظری و عملی داشته، فضا را به سمتی هدایت کنیم راه برای خلاقیت باز باشد
سوگواره عاشورایی را به خارج از ایران ببرید
نادر طالب‌زاده کارگردان و کارشناس مسائل فرهنگی هم در بخش پایانی مراسم با اشاره به اهمیت موضوع هیات و آمیختگی آن با حوزه‌های مختلف هنر به ذکر خاطراتی از دوران حضورش در دوران دفاع مقدس و فعالیت عکاسان جنگ در ثبت لحظه‌ها گفت: من توفیق این را داشتم که طی سال‌های گذشته از نزدیک در جریان کارها و فعالیت‌های هنرمندان شرکت‌کننده در این رویداد قرار گرفتم و می‌توانم بگویم که این آثار کارهای ارزشمندی هستند که در سطح حرفه‌ای قابل ارزیابی اند.
وی ادامه داد: به هر حال ما در دوران جنگ هم شاهد ثبت عکس‌های بسیار فاخری بودیم که به قدری دارای ارزش هستند که در مقاطعی به نشریات معتبر بین‌المللی هم راه یافت. شما هم چنین کاری کردید کما اینکه من وقتی دلم حال و هوای عاشورا و امام حسین(ع) می‌کند به همین کتاب‌هایی مراجعه می‌کنم که هنرمندان شرکت‌کننده در این رویداد عکس‌ها و پوسترهای آنها را طراحی کردند.
طالب‌زاده افزود: خوشبختانه امروز ابزار فیلمسازی و عکاسی زیاد و ارزان شده و هنرمندان می‌توانند در این حوزه کارهای بسیار حرفه‌ای را انجام دهند. امروز شما با همین دوربین‌هایی که از من عکس می‌گیرید می‌توانید فیلم بسازید و حتی به جشنواره‌های معتبر خارجی هم راه پیدا کند. امروز همه چیز در دسترس است و مانند دوران جنگ نیست که ساخت یک فیلم مستند خیلی گران باشد.
وی ادامه داد: در همان هم حد هم خیلی خوشحالم که دین در این کارها حضور دارد و باعث می‌شود رویدادهایی چون سوگواره عکس عاشورایی توسط هنرمندان حزب اللهی برگزار شود. من بر اساس همین اتفاقات خوب، پیشنهاد می‌کنم که رویداد را در سطوح بین‌المللی نیز برگزار کنید. شما می‌توانید فرهنگ انقلاب اسلامی را با همین کتاب‌های منتشر شده به کشورهای مختلف صادر کنید.
طالب‌زاده گفت: یکی از ماموریت‌های اصلی شما عزیزان فعال کردن شاخه‌های خارجی این رویداد است. در این راه پیشنهاد می‌کنم به سراغ هنرمندانی بروید که به زبان‌ها و فرهنگ‌های کشورهای دیگر آشنا هستند ومی توانند به عنوان کارشناس کنار شما قرار گیرند. نمونه این کارشناسان همین خانم مرضیه هاشمی است که حتما باید دستگیر می‌شد تا بدانیم او چه انسان بزرگی برای صدور انقلاب است.
وی افزود: شما اگر می‌خواهید کارهای فاخری را انجام دهید حتما به فکر انتشارکتاب‌های این رویداد به زبان عربی و انگلیسی باشید. قطعا عکاس این کارها هنرمندان بسیار حرفه ای هستند که آثار در حد و اندازه‌های جهانی می‌تواند مطرح شود. حتی در این راه شهر قم یک متروپلیتن بین‌المللی است و شهری است که می‌توانیم به وسیله طلبه‌های بین المللی حاضر در این شهر کارهایی را برای صدور این فعالیت‌های فرهنگی انجام دهیم.
معرفی برگزیدگان بخش‌های مختلف
پس از صحبت‌های طالب زاده نوبت به اهدای جوایز برگزیدگان هفتمین سوگواره عاشورایی عکس و پوستر «هیات» رسید که اسامی هنرمندان منتخب به ترتیب زیر اعلام شد.
بخش عکس
عکس‌های قدیمی: محمدرضا آقایی و مقصود سامعی سردرودی
مجموعه عکس‌های جلسه هیات: رتبه اول: محمدرضا به مرام، رتبه دوم: امین رحمانی، رتبه سوم: مرضیه فریبرزی، پرویز گلی زاده
تک عکس: رتبه اول: سعید قاسمی، رتبه دوم: سید علیرضا رجایی شوشتری، رتبه سوم: علی اسداللهی
بخش اعلان (پوستر)
پوسترهای جلسات هفتگی (شایسته تقدیر): سید مهدی میر احمدی، رضا آساعی، رضا براتی، محمد جواد معصومی
پوسترهای اطلاع رسانی دهه اول محرم (شایسته تقدیر): احسان و علی جعفر پیشه، مهدی احمدی، رامین صالحی
حروف نگاری پوستر (شایسته تقدیر): محمد علی فروزش
صفحه آرایی پوستر (شایسته تقدیر): محمد صادق ایلی
تصویرسازی پوستر (شایسته تقدیر): حسین قربانی
ترکیب بندی پوستر (شایسته تقدیر): محمد رازقی
ایده پردازی پوستر (شایسته تقدیر): فاطمه ربانی خواه
پوستر برتر عاشورایی: امیر مغروری
پوستر برتر اطلاع رسانی محرم: محمدرضا چیت ساز