کد خبر : 464049 تاریخ : ۱۴۰۱ شنبه ۲۴ ارديبهشت - 18:31
شکاف نسل‌ها و چالش هویت جوانان به دنبال گسترش رسانه‌های نوظهور مصطفی مهرآیین / جامعه‌شناس

نوآوران آنلاین- از دهه های پایانی قرن بیستم، جهان شکل تازه ای به خود گرفت؛ ‌این شکل تازه به دنبال ایجاد تحولات پرشتاب علمی تکنولوژیک و همچنین ظهور رسانه ها بوده است. پرواضح است رسانه ها به دلیل این که به عنوان بسترهایی قابل نفوذ در همه عرصه های زندگی افراد جوامع محسوب می شوند، نقش بسیار مهمی در همه وجوه زندگی جوامع دارند. در شرایط کنونی نیز که در عصر انفجار اطلاعات و انقلاب فناوری های ارتباطی به سر می بریم، یکی از جنبه های مهمی که از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی جامعه اطلاعاتی کنونی تأثیر می پذیرد، هویت است. هویت از مسائل مهم جوامع بشری و درواقع پیش نیاز زندگی جمعی است و دارای ابعادی مختلفی می باشد. امروزه به واسطه رشد شبکه های اجتماعی شاهد سرعت بالای جهانی شدن به ویژه در ابعاد مهمی همچون فرهنگی هستیم که موجب شده بسیاری از مرزهای جغرافیایی شکسته شوند و با تغییر ارزش ها و هنجارها در جوامع به ویژه در میان قشر جوان مواجه هستیم. درواقع شبکه های اجتماعی با فروریختن مرزهای جغرافیایی میان فرهنگ ها و ملل مختلف موجب شده اند تا آنگونه که آنتونی گیدنز مطرح کرده است، افراد از مکان و زمان خود جدا شوند و جوامع به سمت از جا کَندگی مکانی و زمانی حرکت کنند و تحت تأثیر فرهنگ دیگر ملل، ابعاد مختلف همچون بُعد اجتماعی و فرهنگی هویت شان دستخوش دگرگونی شود و به سمت نوعی همسویی و یکپارچگی ناشی از جهانی شدن حرکت کنند.کاربران شبکه های اجتماعی مجازی، به خصوص جوانان که بیشترین کابران در این عرصه را تشکیل می دهند، با قرار گرفتن در این فضا و سپری کردن زمان زیادی در این شبکه ها به طور عینی از فضای واقعی زندگی اجتماعی جدا شده و بیشترین تاثیرات را از این فضا می گیرند. امروزه برخلاف گذشته شاهد کمرنگ شدن نقش خانواده در هویت بخشی به فرزندان هستیم و با گسترش روزافزون فضای مجازی، افراد هویت خود را در این فضا جست‌وجو می کنند. در فضای مجازی متأسفانه هیچ کنترلی بر تولید محتوا صورت نمی گیرد و وجود کانال ها و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی با اهداف مشخصی همچون تحت تأثیر قرار دادن جوانان و تغییر هویت دینی و فرهنگی شان فعالیت می کنند، موجب می شود جوانانی که بیشتر در سنین هویت‌یابی قرار دارند و هویت‌شان درونی نشده است، دچار تزلزل شوند.

امروزه شبکه های اجتماعی با گذشتن از مرزهای ملی و جغرافیایی یک کشور قادر به پخش و انتشار ارزش‌ها و عناصر فرهنگی یک جامعه در میان جوامع دیگر هستند. خاصیت فراملی شبکه های اجتماعی باعث شده است که تغییرات و تحولات هویتی در بیشتر کشورهای جهان با شتاب زیادی همراه شود. می‌توان اذعان کرد که تغییرات سریع در فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات و اهمیت نقش رسانه‌های نوین در زندگی شخصی و گروهی افراد جامعه، نتایج مختلفی را در پی داشته که یکی از آنها تغییر هویت اجتماعی و فرهنگی جوانان و ترویج ارزش‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی فرهنگ‌های دیگر در فرهنگ‌ بومی ایرانی شده است. به جرأت می توان گفت امروزه شبکه های اجتماعی نقش بسیار مهم و بی بدیلی در زمینه جهانی شدن فرهنگ دارند و تا حد زیادی نیز در این راستا موفق بوده اند؛ چرا که تا حد زیادی فرهنگ های مختلف در ارتباط با یکدیگر دچار تغییر و تحولاتی شده اند. سبک زندگی، رفتار، عقاید، افکار و امیال نسل جوان امروزه تحت تاثیر رسانه های جدید قرار گرفته اند و به دنبال آن شاهد شکاف نسل ها و چالش هویت به ویژه در میان جوانان هستیم. تغییرات گسترده کنونی نتیجه افزایش تمایل و استفاده از شبکه های اجتماعی است که در این میان اساسی ترین نقش را ایفا کرده است. ابزار اصلی این جهانی شدن و همسویی فرهنگ های جهانی با یکدیگر همین فضای مجازی است و شبکه های اجتماعی موجب انفعال افراد جوامع شده اند و باورها، افکار، عقاید، ارزش ها و هنجارهای فرهنگی را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده اند.