کد خبر : 466845 تاریخ : ۱۴۰۱ يکشنبه ۲۱ اسفند - 20:24
فساد و توسعه اقتصادی دکتر غلامحسین بیابانی دانشیارگروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

نوآوران آنلاین- مطالعات بسیاری نشان داده اند که کشورهایی با فساد بیشتر و گسترده تر توسعه اقتصادی آهسته تر و رشد درآمد سالانه کمتری دارند. فساد مهم ترین مانع در برابر خروج از چرخه  باطل فقر، نابرابری اقتصادی، بیسوادی و سرمایه گذاری ناکارآمد است. کشورهای دارای فساد از منابع طبیعی و انسانی در دسترس بد استفاده می­کنند یا اصلا نسبت به آن ها بی توجه هستند. فساد یک تهدید جدی در برابر سرمایه گذاری‌های مستقیم خارجی است و سهم چشمگیری در بی ثباتی سیاسی و بی اعتقادی گسترده به نهادهای دولتی می­شود. فساد باعث به خطر انداختن درآمدهای دولتی می شود. قوانین مبهم و مرتبا در حال تغییر که به مقامات دولتی اختیارات عظیمی می دهند، پیش زمینه هایی مناسب برای فساد گسترده هستند. این امر منجر به عدم اطمینان در فعالیت­های مربوط به کسب و کار می شود و دستیابی به توسعه اقتصادی و کاهش فقر را ناممکن می­سازد. فساد گسترده و پیوند خوردن حکومت و جرائم سازمان یافته به خصوص در کشورهای در حال گذار خطرناک هستند. زیرا کشورهای در حال گذار جایی هستند که فرآیند خصوصی سازی اموال عظیمی را دربرمی‌گیرد که نتیجه فعالیت نسل های گذشته است. به طور کلی فساد یک پدیده پیچیده است که بر مشکلات جدی نهادها دلالت دارد. اما اقدامات قانونی به تنهایی نمی توانند در رسیدگی به مشکلات مربوط به فساد در کشورهای در حال توسعه موثر باشد. در همین زمان، آکادمیسین ها و سیاستگذاران به نقشی که ICT می تواند در کاهش فساد داشته باشند، اشاره کرده اند. تلفن های همراه و اینترنت قدرت ضدفساد خود را در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نشان داده اند. از آنها می توان به طور موثری در کاهش اختیارات مقامات و در افزایش شفافیت استفاده کرد و ژورنالیسم مشارکتی را افزایش داد. به طور خاص، کاربردهای دولت الکترونیک از طریق حکومت باز و داده های باز به روشنی نشان دهنده بهبودهایی در شفافیت و پاسخگویی هستند.

رسانه‌ها تاثيرات متحول کننده‌ای بر نحوه ارتباط افراد با يكديگر و دولت‌ها و همچنین روش‌هايي داشته‌اند كه دولت‌ها مي‌توانند شفافيت و كاهش فساد را ارتقاء دهند. به طور کلی، استفاده دولت از رسانه‌ها سه فرصت عمده برای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای انقلاب دولت ارائه می‌دهد:

  1. ارتقای مشارکت و تعهد دموکراتیک
  2.  تسهیل تولید همزمان محتوا بین دولت‌ها و عموم مردم
  3.  نوآوری‌ها و راه حل‌های جمع‌سپاری

  همانطور که در بالا توضیح داده شد، استفاده از رسانه‌های سنتی و اجتماعی در تلاش‌های مربوط به مبارزه با فساد و باز بودن می‌تواند به طور بالقوه تمام این سه عنصر را شامل شود.

به طور سنتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات جدید کسانی را که در حال حاضر در قدرت هستند مورد توجه قرار داده است. با بهبود خطوط ارتباطات، فناوری اطلاعات و ارتباطات (مانند تلگراف و سپس تلفن) توانستند ابزاری برای افزایش اثربخشی در حکومت و کنترل استعماری ‌ایجاد کنند و "قدرت حاکمان بر افراد تحت حکومت" را تقویت کنند. از طرف دیگر، برنامه‌های کاربردی رسانه‌های اجتماعی از طریق ‌اینترنت توانایی بهبود رویکردهای موجود را در زمینه شفافیت و ‌ایجاد فرهنگ‌های جدید باز بودن دارند؛ با ارائه ابزارهای جدید دولت، شفافیت را افزایش می‌دهد و فساد را کاهش می‌دهد و از طریق توانمندسازی عموم مردم ‌برای شرکت در نظارت گروهی بر فعالیت‌های دولت‌هایشان به این امر کمک می‌کنند.

بر اساس استفاده‌های جاری از رسانه‌های اجتماعی برای ‌ترویج شفافیت و مبارزه با فساد، نقش‌های کلیدی متعددی وجود دارد که رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به عنوان وسیله‌ای در اختیار دولت الکترونیکی مشارکتی ایفا کنند تا به شفاف شدن دولت و افزایش مبارزه با فساد کمک  کنند:

  • افزایش و بهبود دسترسی به اطلاعات دولتی توسط مردم با ارائه اطلاعات از طریق‌ اینترنت و با چندین کانال تعاملی پویا
  • تعامل با عموم مردم ‌و توجه به منافع و نگرانی‌های خاص شهروندان
  • ایجاد دسترسی برای بخش‌هایی از جمعیت کشور که در حالت‌های دیگر ممکن نبود با اطلاعات دولتی مواجه شوند
  • خدمت به عنوان خروجی ارتباطاتی و اطلاعاتی برای افرادی که خطاکاران را رسوا می‌کنند بتوانند اطلاعات حساس را منتشر کنند
  • تکمیل یا جایگزینی اطلاعات منحرف یا ضعیف با روزنامه نگاری شهروندی برای اطلاع رسانی بهتر به عموم مردم ‌از شرایط
  • جمع‌سپاری نظارت بر فساد دولتی با استفاده از گروهی از افراد یا یک انجمن برای انجام یک کار یا فعالیت خاص.


دیگر نقش‌ها برای رسانه‌های اجتماعی در شفافیت دولتی به احتمال زیاد توسعه خواهد یافت، زیرا استفاده از رسانه‌ها توسط دولت‌ها همچنان افزایش می‌یابد، انتظارات در جهت شفافیت توسط مردم افزایش یافته است و انواع برنامه‌های کاربردی رسانه‌های اجتماعی که برای عموم مردم ‌به طور همزمان موجود است، افزایش می‌یابد. ‌این استفاده‌ها همچنین توسط قوانین و سیاست‌هایی که در نهایت به استفاده از رسانه‌های اجتماعی توسط سازمان‌های دولتی اعمال می‌شود،  شکل می‌گیرد.

نقش همکاری دولتی و عمومی‌ برای ‌ترویج شفافیت و باز بودن دولت همچنان در حال تکامل است و سهم فناوری اطلاعات و ارتباطات و اهداف دولت الکترونیک در ارتقاء باز بودن، نیاز به تحقیق گسترده‌تر خواهد داشت. با توجه به تعداد زیاد مشکلات موجود در اهداف دولت الکترونیک، توجه دقیق به مزایای قابل ملاحظه عمومی‌ در تلاش‌های دولت الکترونیکی یکی از جنبه‌های اصلی چنین تحقیقی خواهد بود و ارتباط متقابل بین دولت الکترونیک، ICT‌ها، رسانه‌های اجتماعی و شفافیت از این قضیه مستثنی نخواهند بود.

نیاز خاصی وجود دارد برای تکنیک‌های دقیق‌تر بررسی شفافیت و باز بودن تا رابطه‌ی بین ارتباطات بین فناوری اطلاعات و ارتباطات، رسانه‌های اجتماعی، اهداف دولت الکترونیک، و دولت باز و شفاف به طور تجربی‌تری آزموده شود. "اگرچه ‌این اهداف در مراحل ابتدایی خود هستند، اما باز هم سطح پیچیدگی بالایی دارند." همچنین نیاز به درک بهتر راه‌هایی وجود دارد که از طریق آن‌ها ‌این اهداف بتوانند در دسترسی افراد دچار ناتوانی یا دارای دسترسی محدود به اینترنت قرار گیرند. با ‌این حال، نشانه‌های اولیه‌ این است که فناوری اطلاعات و ارتباطات و رسانه‌های اجتماعی، بویژه در همراهی با در اهداف طرح ریزی شده‌ دولت الکترونیک، می‌توانند بنیان اصلی توسعه یک حکومت باز و شفاف را ‌ایجاد کنند.