نوآوران آنلاین- طی سال های اخیر در کشورمان مشکلات روانی بسیار زیادی ایجاد شد؛ به نحوی که شاهد بروز قتل های بودیم که در بطن خانواده رخ داد و حتی خودکشی هایی را به ویژه در سنین کم شاهد بودیم که این اتفاق تلخ نشان از خشم فروخفته افراد در جامعه دارد.
حتی برخی دانش آموزان اقدام به خودکشی کرده اند که باید گفت متأسفانه در کشور ما در حال حاضر کنترل خشونت به عنوان یک عاملی که می تواند بسیار آسیب زا باشد، مورد بی توجهی قرار گرفته است و باید به عنوان یک چالش اساسی به خشونت در جامعه نگریست که مانع پیشبرد بسیاری از اهداف متعالی است، البته نباید خشم را فقط به عنوان یک رفتار در نظر گرفت؛ چراکه همچون سایر ناهنجاری های اجتماعی عللی دارد و خشم، معلول بروز آن است.
باید علت ها شناسایی شوند و مورد آسیب شناسی قرار بگیرند. درواقع خشونت یک بیماری اجتماعی است که به شکل مختلف بروز می کند. گاهاً به صورت آسیب فیزیکی و در برخی موارد نیز همچون خودکشی و یا دیگرکشی در جامعه ظاهر می شود که آفتی برای جامعه است و مشکلات بسیار زیادی ایجاد می کند.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر شادی فرامرزی، روان شناس بالینی و عضو انجمن روان شناسی ایران پرداختیم.
فرامرزی با بیان این که اکنون در جامعه با گسترش خشم به شکل های مختلف مواجه هستیم، گفت: پرونده های قضایی بسیار زیادی وجود دارد که در آن ها شاهد هستیم افراد بر سر یک درگیری ساده اقدام به قتل می کنند و نمی توان درگیری و دعوا را عامل اصلی قتل دانست؛ چراکه در پشت پرده قتل عامل مهمی همچون خشونت وجود دارد؛ آن هم خشونت فروخفته که سال ها سرکوب شده و علت این خشونت سرکوب شده باید شناسایی و مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به طور کلی در بروز خشونت و قتل های در پی آن مؤثر هستند. گرچه خشم یک واکنش طبیعی بشر است، اما اگر این خشم کنترل نشود و به قتل و یا خودکشی منجر شود و آسیب های فیزیکی برای دیگران به دنبال داشته باشد نهایتاً به تخریب و ویرانگری جامعه می انجامد و اگر کنترل نشود آسیب های بسیار زیادی را در جامعه شاهد خواهیم بود.
عضو انجمن روان شناسی ایران با بیان این که خشم تا زمانی یک واکنش طبیعی بشر و به عنوان یک احساس در نظر گرفته می شود که آسیب های فیزیکی و قتل به دنبال نداشته باشد، اظهار داشت: زمانی‌که فرد به خود و یا دیگری آسیب بزند خشونت دیگر یک رفتار طبیعی و یک واکنش طبیعی محسوب نمی شود و باید آسیب شناسی شود و ریشه های آن مورد واکاوی قرار گیرند و رفع شوند.
فرامرزی، یکی از دلایل بروز خشم را حس حقارت دانست و بیان کرد: متأسفانه در بسیاری از خانواده ها ما فرزندان را به گونه ای تربیت می کنیم که پر از احساس حقارت هستند. فرزندان چنین خانواده هایی دچار مشکلات بسیار زیادی هستند که یکی از آن ها که حس حقارت است که منجر به بروز رفتارهای خشونت آمیز و به واقع وحشتناک در سنین بزرگسالی می شود تا جایی‌که ممکن است این خشونت ها مرگبار باشند.
وی تاکید کرد: طبیعتاً محیط خانواده یکی از مهم ترین محیط هایی است که می تواند بر فرد تأثیر بگذارد و روند تعلیم و تربیت و پرورش فرد در خانواده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در واکاوی بسیاری از افرادی که دچار مشکلات روانی هستند به این نتیجه می رسیم که در خانواده نامناسبی رشد و پرورش یافته اند. اگر افراد از خانواده مناسبی برخوردار باشند و رفتار و تعامل افراد با یکدیگر به گونه ای صحیح در آن خانواده صورت گیرد، در بزرگسالی مشکلات روحی و روانی کمتری را مواجه خواهند بود و در بروز آسیب های اجتماعی در جامعه نقش کمتری خواهند داشت، اما متأسفانه در جامعه ما بسیاری از خانواده ها ناآگاهانه ازدواج می کنند و ناآگاهانه صاحب فرزند می‌شوند و با ناآگاهی هر چه تمام فرزندان شان را تربیت می کنند.
عضو انجمن روان شناسی ایران با ابراز تاسف از این که بسیاری از والدین پیش از فرزنددار شدن از مشاوره های روانی استفاده نمی کنند و راه صحیح تربیت را نمی آموزند و همین امر منجر می شود فرزندانی تحویل اجتماع دهند که با مشکلات روانی بسیار زیادی مواجه هستند و این مشکلات در قالب بروز آسیب های اجتماعی جامعه را در مخاطره قرار می دهند.
فرامرزی تصریح کرد: طی سال های اخیر بسیاری از افراد دچار مشکلات اقتصادی و فقر شده اند که نمی توان فقر درون جامعه را در بروز مشکلات و آسیب های اجتماعی بی تأثیر دانست. بخش قابل توجهی از خشونت ها و مشکلات روانی در جامعه به نبود شرایط رفاهی و اقتصادی مناسب بازمی‌گردد؛ چراکه اگر افراد از نظر اقتصادی و رفاهی در جایگاه مناسبی قرار بگیرند به فکر رشد و توسعه خود خواهند بود نه این که در تلاش برای خروج از مشکلات به واسطه خشم باشند. متأسفانه مشکلات اقتصادی موجب خشم فروخفته در افراد گشته و نبود استانداردهای لازم و سطح زندگی پایین منجر به افزایش خشونت در سطح جامعه شده است.
وی با اشاره به این که بخش قابل توجهی از خشونت هایی که منجر به قتل می شود و آسیب های فیزیکی به دنبال دارد، در نتیجه بروز شرایط اقتصادی نامناسبی است که ایجاد شده، ابراز داشت: طبیعتاً افراد در حال حاضر از نظر اقتصادی احساس ناامنی می کنند و همین امر منجر به بروز بزهکاری و مشکلات زیادی همچون خفت گیری، دزدی و سایر بزهکاری های اجتماعی می شود و خشونت را در سطح جامعه گسترش می دهد. تنها راهکاری که برای کنترل خشم در جامعه و کاهش آسیب های اجتماعی می توان عنوان کرد آگاه سازی و ارائه آموزش های لازم به افراد در سنین مختلف است.
عضو انجمن روان شناسی ایران معتقد است که باید آموزش ها از دوران کودکی صورت بگیرد و افراد توانایی کنترل خشم را داشته باشند و بتوانند به درستی در تصمیم گیری ها اقدامات لازم را انجام دهند. والدین پیش از ازدواج و پیش از فرزنددار شدن باید آگاه شوند و آموزش های لازم به آن‌ها ارائه شود تا بتوانند هم خود، کنترل خشم داشته باشند و هم با فرزندان شان به گونه ای رفتار و آن ها را رشد و تربیت کنند که در زمینه کنترل خشم موفق باشند و به این ترتیب بتوانیم جامعه ای سالم، شاد و با نشاط داشته باشیم. قطعاً داشتن جامعه ای سالم و با نشاط در گرو داشتن خانواده های سالم و تربیت صحیح فرزندان است که این امر نیز خود مستلزم آموزش مهارت های فردی و اجتماعی به افراد است.
فرامرزی با اشاره به نقش برجسته رسانه ها در کاهش بزهکاری های اجتماعی تاکید کرد: در این بین رسانه ها نقش قابل توجهی می توانند ایفا کنند؛ به طوری که اگر افراد از نظر سطح آگهی به جایگاهی برسند که بتوانند آستانه تحمل شان را بالا ببرند و به این ترتیب خشم رو کنترل کنند قطعاً مشکلات جامعه کاهش پیدا می کند. رسانه ها یکی از مهم ترین ابزارها برای کاهش خشونت و کاهش آسیب های اجتماعی در جامعه هستند. از یک سو می توانند اطلاع رسانی خوبی داشته باشد تا پیامدهای ناگوار خشم کاهش یابد و از دیگر سو نیز تا حد زیادی می توانند افراد را آگاه کنند تا به این نتیجه برسند که تنها راه رفع مشکلات و مطالبه گری گفت و گو و تعامل و تفاهم است و از خشم و اتفاقات ناگوار این چنینی دوری کنند؛ چراکه فایده ای ندارد و فقط پشیمانی به‌دنبال دارد.
عضو انجمن روان شناسی ایران در پایان گفت و گو عنوان کرد: در حال حاضر فضای مجازی به عنوان رسانه اجتماعی که افراد بیش‌از هر رسانه دیگری از آن استفاده می کنند می تواند نقش اساسی در این راستا ایفا کند و با اطلاع رسانی و ارائه آموزش ها و آگاهی های لازم در خصوص خشم و تبعات آن، سواد جامعه را در این رابطه ارتقا دهد و از بروز مشکلات حاد ناشی از خشونت در جامعه جلوگیری کند. از دیگر سو روان‌شناسان نیز باید تلاش کنند تا خانواده ها را در راستای نحوه تربیت فرزندان آگاه کنند و به مدیران تربیتی و آموزشی در مراکز آموزشی خاطرنشان کنند که زمان آموزش صحیح به فرزندان برای کاهش مشکلات اجتماعی کودکی است و از کودکی باید در مراکز آموزشی و تربیتی و آگاه سازی باید توسط مدیران این مراکز مورد توجه قرار گیرد. امیدواریم شرایط به گونه ای شود که افراد در جامعه، قدرت تعامل و گفت و گوی شان را افزایش دهند و همه امور از طریق گفت و گو و تفاهم رفع شود و شاهد خشونت های مرگبار نباشیم که این امر از طریق رسانه ها می تواند صورت گیرد.