کد خبر : 585078 تاریخ : ۱۴۰۳ سه شنبه ۶ آذر - 02:22
تأملی پیرامون جرایم محیط زیستی غلامحسین بیابانی / دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

نوآوران آنلاینبه مجموعه‌ای از اقدامات غیرقانونی که توسط فرد یا گروهی علیه گونه­ای از گیاهان یا جانوران  صورت گیرد و منجر به خطر انداختن حیات آنان شود، جرم محیط زیستی گویند.

امروزه جرائم ‌محیطی زیستی توجه اندکی را در گفتمان فعالیت پلیسی و جرائم سازمان‌یافته‌ به خود جلب کرده است. دانشگاهیان بر عناصری که جرائم محیط زیستی تمرکز کرده‌اند و بحث نظری فراخ‌تر را مورد بی‌اعتنایی قرار داده‌اند، در حالی که نهادهای ملی و بین‌المللی دیگر فرم‌های جرائم سازمان‌یافته را در اولویت قرار داده‌اند و به جرائم محیط زیستی و شیوه‌ی مقابله پلیس توجه کمتری داشته‌اند. جرائم محیط زیستی را می‌توان به طور عمده در دو دسته قرار داد: قاچاق منابع طبیعی و قاچاق مواد خطرناک. اولی شامل تجارت گونه‌های در خطر، بهره‌برداری غیرقانونی از جنگل‌ها و استخراج غیرقانونی و قاچاق منابع معدنی است و دومی شامل تجارت غیرقانونی مواد آسیب‌زننده به لایه اوزون و دفن و قاچاق زباله‌ها می‌شود.

برخی جرائم محیط زیستی از قبیل شکار حیوانات می‌تواند وجود کل یک گونه را به خطر بیاندازد و جوامع محلی را از یک منبع ارزشمند گردشگری محروم کند. به همین صورت، قطع غیرقانونی درختان یک منبع ارزشمند را از جوامع محلی می‌گیرد که ممکن است به آن وابستگی داشته باشند. به عنوان مثال، در برخی موارد در کشور هندوراس، گروه‌های خلافکار، مردم را از زمین‌هایشان بیرون کرده‌اند تا به ماهیگیری غیرقانونی و قطع غیرقانونی درختان بپردازند. تاثیرات برخی از جرائم محیط زیستی بنا به ماهیت خود جهانی است. به عنوان مثال، نابودی لایه اوزون منجر به اثرات محیط زیستی و مربوط به سلامتی در سراسر جهان می‌شود و دفن زباله‌های خطرناک می‌تواند بر نواحی جغرافیایی گسترده‌ای تاثیر بگذارد و سیستم‌های آبی را آلوده سازد. همانند بسیاری از فعالیت‌های بازار جنایی، تشخیص دقیق اینکه جرائم محیط زیستی دقیقا چه گستره و ارزشی دارند، دشوار است.  یک تخمین، ارزش کل در جهان را 22-31 میلیارد دلار در هر سال می‌داند و تخمینی دیگر ادعا می‌کند که ماهیگیری غیرقانونی و قطع غیرقانونی درختان به تنهایی ارزشی معادل 40 میلیارد دلار دارند. این امر ارزش ماهیگیری غیرقانونی و قطع غیرقانونی درختان را بیشتر از قاچاق انسان نشان می‌دهد (UNODC). حتی تخمین ارزش برای تبهکاران، بازه‌ی کامل مشکل را نمایان نمی‌سازد زیرا جرم نه تنها برای افراد درگیر پول‌ساز است بلکه همچنین هزینه‌هایی برای دولت دارد. به عنوان مثال، بانک جهانی تخمین می‌زند که هزینه‌های قطع غیرقانونی درختان در جهان جنوب به لحاظ درآمدها و مالیات‌های از دست رفته 15 میلیارد دلار باشد.

علاوه بر این، کسانی که در جرائم محیط زیستی درگیر هستند اغلب در دیگر جرائم سازمان‌یافته نیز مشارکت دارند. این امر به سه دلیل اتفاق می‌افتد. اول اینکه می‌تواند به دلیل این باشد که متخلفان در فعالیت‌های مجرمانه به طور عمومی‌تری درگیر هستند؛ بنابراین افسران حفاظت از محیط زیست در طول تحقیقات خود به شواهد مربوط به پولشویی و قاچاق اسلحه نیز برخورد می‌کنند. دوم اینکه این امر می‌تواند در اثر همزیستی بین جرائم محیط زیستی و دیگر جرائم سازمان‌یافته باشد. به عنوان مثال استفاده غیرقانونی از زمین می‌تواند مقدمه‌ای بر کشت مواد مخدر باشد یا تجارت غیرقانونی مواد شیمیایی می‌تواند مقدمه‌ای برای تجارت مواد شیمیایی برای فعالیت تروریستی باشد. به همین صورت، شکار حیوانات می‌تواند با قطع درختان تسهیل شود زیرا  شکارچیان می‌توانند از زیرساخت‌های فراهم شده توسط کمپانی‌های قطع درخت برای دسترسی به حیوانات استفاده کنند. سوم اینکه پتانسیل بالایی برای خط عوض کردن در جرائم وجود دارد. دیوید هگینز اشاره می‌کند که رنج کاملی از جرائم از قبیل قتل، فساد و جعل اسناد به طور معمول در جریان جرائم محیط زیستی اتفاق می‌افتد.