رهبر و نهاد رهبری

سید محمود حسینی

رهبر و رهبری یکی نیستند، تفاوت معنا داری میان این دو مفهوم وجود دارد، اگرچه هر دو مهم هستند.

رهبر یا رهبران شخصیت هایی هستند که توانایی هدایت کردن دیگران را دارند؛ اما رهبری اشاره به قابلیت های یک نظام سیاسی در جلب اعتماد مردم، ایجاد انگیزه و هدایت نهادهای مختلف دارد و فقط به فرد رهبر بستگی ندارد، بلکه به فرایندها، سیستم ها و مدیران در سرتاسر ارکان حاکمیت وابسته است.

یک نظام سیاسی ممکن است رهبر برجسته ای داشته باشد؛ ولی قابلیت های رهبری نظام بالا نباشد؛ زیرا کیفیت رهبری یک نظام فقط مربوط به فرد رهبر نیست، بلکه به رهبران  درون سیستم، فرایندها و ساختار ها هم مربوط می شود.

معنای سخن این است که رهبری قابلیت سیستم است نه فرد رهبر، و ما در شرایط شبه جنگ نیاز مبرم به افزایش قابلیت رهبری ارکان نظام داریم

رهبر معظم انقلاب فرمودند: مهم ترین عنصر موفقیت ما در جنگ ۱۲ روزه، عنصر اتحاد و انسجام ملی و حمایت وسیع مردم و فعالان سیاسی و روشنفکران از هر گرایش از ایران بود. ایشان توصیه فرمودند: این اتحاد و انسجام باید حفظ و تقویت بشود. هدف اصلی آمریکا فرو پاشاندن این اتحاد ملی است که از مسیرهای مختلفی اقدام کرده و می کند.

آمریکا با جنگ ترکیبی در صدد فرو پاشاندن بنیان های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایران است. هم جنگ اقتصادی را از طریق تحریم ها دنبال می کند. هم حمله نظامی می کند، هم گسل های داخلی را فعال می کند. هم جنگ رسانه ای دارد و هم جنگ سیاسی و روانی.

نظام سیاسی ایران قاعدتاً در برابر این جنگ ترکیبی باید راهبردهای ترکیبی داشته باشد؛ اما برای موفقیت در گام نخست، باید بر دو راهبرد توسعه انسجام ملی و انسجام نظام سیاسی سرمایه گذاری ویژه ای داشته باشد. ما در برخورد با جنگ اخیر شاهد هر دو انسجام بودیم. هم مردم متحد بودند و هم ارکان نظام متحد و منسجم عمل کردند؛ اما برای استمرار این انسجام ها و افزایش کیفیت آن ها اقدامات متعددی باید صورت بگیرد که به یک مورد؛ اما مهمترین آن ها اشاره می شود:

اولین و مهم ترین گام در رو به رو شدن با جنگ ترکیبی آمریکا و توسعه انسجام ملی، افزایش کیفیت و قابلیت نهاد رهبری به معنای عام است. تجربه الگوی موفق پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تجربه روشن و قابل تشخیص برای ماست. همه صاحب نظران بر این نکته مهم اذعان دارند که صرف نظر از موقعیت ویژه حضرت امام (ره)؛ رهبران برجسته ای در تهران و مراکز استان ها و شهر و روستا وجود داشتند که کیفیت نهاد رهبری انقلاب و نظام را بسیار بر جسته کرده بودند. شخصیت هایی مانند مقام معظم رهبری، طالقانی، منتظری، هاشمی، بهشتی، صدوقی، دستغیب، قاضی طباطبایی، ربانی شیرازی، باهنر، موسوی اردبیلی، مفتح، اشرفی اصفهانی، مشکینی و… .

با همین وسعت و کیفیت در میان دانشگاهیان و فرهیختگان و بازاریان و اقشار مختلف تشکیل دهنده نهاد رهبری نیز، حضور مستمر و مؤثر داشتند.

از این رو ضرورت دارد علاوه بر حمایت از رهبری، تلاش توسط مقامات ارشد نظام با مدیریت شخص رهبر معظم انقلاب برای افزایش کیفیت رهبری ارکان مختلف، با دعوت از چهره های بر جسته و رهبران اقشار مختلف انجام شود.