از خود تئاتر ساختن به وقت احتضار نام پدر

نوشته محمدحسن خدایی/ منتقد تئاتر

نمایش «کارگردان» که این شب‌ها در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر بر روی صحنه است، رویکردی خودنگارانه دارد نسبت به زیست هنری محمدرضا آگاه به عنوان یک کارگردان جوان. در این اجرا، سعی شده با نگاهی قفانگرانه به گذشته، روایتی از موانع و دشواری‌های کار تئاتر ارائه شود و دلایل گرایش به حیطه کارگردانی تئاتر برای کارگردان جوان واکاوی شود. ارجاعاتی که مدام به آثار قبلی این کارگردان جوان می‌شود تا حدودی روشنگر مسیری است که پیموده شده و توضیحی در رابطه با تصمیم به مهاجرت از برای امکان ادامه فعالیت هنری. اما نکته اینجاست که محمدرضا آگاه بسیار زود درباره خودش تئاتر ساخته است. فی‌الواقع در میدان فرهنگی تئاتر کشور، حتی باتجربه‌هایی چون علی رفیعی، دکتر قطب‌الدین صادقی و دکتر محمدرضا خاکی و…دست به چنین کار عجیب و غریبی نمی‌زنند. اینکه یک جوان مشتاق کارگردانی که همچنان در مرحله آموختن و تجربه کسب کردن است، به این نتیجه برسد که می‌بایست تئاتری در رابطه با کارنامه هنری‌ خودش بسازد، صد البته ربط دارد به وضعیت کلی تئاتر این روزهای ما. نسل تازه به میدان آمده، بیش از این می‌بایست فروتنی پیشه کرده و همچنان در محضر استادان مسلم این عرصه، شاگردی کند. به هر حال عرصه تئاتر، پر است از نیروهای متضاد که تمنای کسب منابع کمیابی چون سالن و سرمایه دارند و طبیعی است نسل جوان کمتر از این منابع بهره‌مند شود. البته که این از بخت‌یاری کارگردان جوان ما است که در این سن و سال این فرصت را یافته در سالن سایه اجرا برود و از خودش بگوید. نسل جدید تئاتر می‌تواند به دهه هفتاد و هشتاد شمسی نگاهی بیندازد و این پرسش را از خویشتن خویش بپرسد که اگر در بر همان پاشنه می‌چرخید آیا امکانی برای بر تئاتر کار کردن وجود داشت. حتی اگر نسل جدید مدعی پدرکشی باشد نمی‌شود این واقعیت را ذکر نکرد که مدت‌هاست پدرهای تیاتر، قافیه را به سلبریتی‌ها و تهیه‌کننده‌ها باخته‌اند و خودشان زیر سایه سنگین سرمایه در حال احتضارند.