گردشگری؛ صنعت ارزآور در غیاب صادرات نفتی
آرزو قادری
روزنامه نگار
در شرایط کنونی کشور ما وضعیت از نظر درآمدی به گونه ای است که با وضعیت مناسبی مواجه نیستیم؛ چراکه از یک سو تحریم ها موجب شده تا درآمدهای نفتی کاهش قابل توجهی را داشته باشند و از دیگر سو افزایش هزینه ها و مخارج بالای اداره اقتصاد کشور شرایطی را ایجاد کرده که دخل و خرج ها با هم همخوانی ندارند و عدم تناسب درآمدها و هزینه ها منجر به بروز مشکلات بسیاری شده که به صورت کلی می توان آن را در قالب کسری بودجه به وضوح و به طور محسوس و مشهود، رؤیت کرد. در چنین شرایطی باید مسؤولان سیاست‌هایی اتخاذ کنند که کمک قابل توجه و شایانی به افزایش درآمدزایی در کشور کند و زمینه را برای ارزآوری فراهم کنند تا کسری بودجه ایجاد شده تا حد قابل توجهی رفع شود. در این میان توجه به برخی موارد از جمله گسترش و توسعه صنعت گردشگری امری مهم و ضروری به نظر می رسد.
در این خصوص به گفت و گو با رحیم یعقوب زاده، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد گردشگری پرداختیم.
یعقوب زاده طی گفت و گویی با خبرنگار ما گفت: گردشگری ابعاد فراگیر اقتصادی فرهنگی سیاسی به دنبال دارد و در واقع می توان آن را یکی از صنایع مفید در دنیای امروز عنوان کرد. کشورهایی که از نظر گردشگری دارای شرایط مناسبی هستند و صنعت توریسم در آن ها رونق گرفته است توانسته اند با برنامه‌ریزی در این زمینه درآمد قابل توجهی را کسب کنند و مشکلات اقتصادی کشورشان را رفع کنند و حتی در مسیر رشد و توسعه اقتصادی قدم بگذارند.
وی ادامه داد: صنعت گردشگری در همه کشورها یک صنعت سودده و پربازده است که شرایط مناسبی را از نظر اقتصادی ایجاد می کند و حتی زمینه اشتغال‌زایی را نیز فراهم می‌کند. به همین جهت تاکید می شود در کشور ما با توجه به ظرفیت های بسیار زیادی که برای گسترش صنعت گردشگری و توریسم وجود دارد، حتماً این‌موضوع مورد توجه قرار گیرد.
این استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد گردشگری مطرح کرد: زمانی‌که کرونا کشورهای دنیا را فراگرفته بود و شاهد افزایش مرگ و میرها به دنبال گسترش ویروس کرونا بودیم، بسیاری از مرزهای کشورها بسته شد و امکان تردد بین کشورها به حداقل رسید؛ چراکه باید این ویروس کنترل می شد و امکان استفاده از صنعت گردشگری و درآمدزایی از آن طریق فراهم نبود، اما در حال حاضر که شرایط تغییر کرده است و هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد، انتظار می رود که صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت مادر و مولد مورد توجه قرار بگیرد؛ چراکه از بسیاری از جهات این امر می تواند تبعات مثبتی به دنبال داشته باشد. از یک سو می تواند موجب آشنایی ملل مختلف با فرهنگ و آداب و رسوم یکدیگر شود و زمینه تبادل فرهنگی را فراهم می کند و از طرف دیگر از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع مهم تامین درآمد محسوب می شود و از این طریق کشور ما می‌تواند به ارزآوری قابل توجه و مناسبی دست یابد و بخش قابل توجهی از کسری بودجه موجود که طی سال های اخیر مشکلات بسیاری ایجاد کرده است رفع شود.
وی با ابراز تأسف از این که در کشور ما صنعت گردشگری آن‌چنان‌که باید و شاید گسترش نیافته و شاهد توسعه این بخش نیستیم و مغفول واقع‌شده است، گفت: در حالی که ظرفیت ها و پتانسیل های بسیار زیادی برای درآمدزایی از صنعت گردشگری در کشور ما وجود دارد، متأسفانه سال هاست که اقتصاد ایران تک محصولی و متکی بر فروش نفت و ارزآوری از طریق نفت است و کشور ما سال های بسیاری با اتکاء به درآمدهای حاصل از صادرات نفت، اقتصادش را گذرانده و به همین جهت اکنون که با مشکل تحریم ها و عدم فروش نفت مواجه هستیم. اتفاقات تلخی را در زمینه درآمدزایی شاهد هستیم که در شرایط کنونی توسعه صنعت گردشگری می تواند راهکار خوبی برای خروج از اقتصاد تک محصولی و همچنین درآمدزایی و رفع مشکلات اقتصادی باشد. از این جهت توصیه می شود که توسعه صنعت گردشگری مورد توجه سیاست‌گذاران و مسؤولان قرار گیرد.
این مدرس دانشگاه افزود: اگر بتوانیم سالانه رقم قابل توجهی گردشگر خارجی جذب کنیم، قطعاً هر یک از این گردشگران با خود شرایطی را به دنبال خواهند داشت که از نظر اقتصادی وضعیت ما بهبود خواهد یافت. از جمله مسائل مهمی که می توان به عنوان پیامدهای توسعه صنعت گردشگری عنوان کرد اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت های شغلی جدید است و اگر گردشگری توسعه یابد شغل های جدیدی ایجاد می شود، فرصت های جدیدی به وجود می آید و افراد بسیاری قادر به یافتن شغل مناسب و درآمد می شوند.
یعقوب زاده خاطرنشان کرد: قرار گرفتن ایران در منطقه جغرافیایی مناسب و شرایط و موقعیت جغرافیایی مناسب موجب شده تا ظرفیت های بسیار زیادی برای گسترش صنعت گردشگری در تمام فصول سال در ایران فراهم باشد، اما علت ناکامی ایران در جذب گردشگر را می توان در عدم آشنایی ما با این حوزه و بی توجهی و مغفول ماندن حوزه گردشگری از نگاه مسؤولان دانست. متأسفانه بایستی مشکلات این حوزه و موانع در مسیر توسعه صنعت گردشگری را از میان برداریم و این صنعت به عنوان یک صنعت درآمدزا مورد توجه مسؤولان قرار گیرد و برنامه ریزی هایی در خصوص جذب گردشگر و درآمدزایی از این طریق در دستور کار مسؤولان قرار گیرد.