ارامنه از قدیم در ایران حضور داشته و از اقوام ایرانی محسوب می شوند

سحر شمخانی
خبرنگار

کریسمس هم یک جشن مقدس مذهبی و هم پدیده ای فرهنگی و تجاری در سراسر جهان محسوب می شود. این پدیده از ۲ هزار سال پیش توسط مردم سراسر جهان با سنت ها و آداب و رسومات مذهبی و غیر مذهبی مختلف جشن گرفته می شود. مسیحیان، روز کریسمس را به عنوان سال روز تولد عیسی که پیامبر دینی ایشان است، جشن می گیرند.

به این بهانه گفت و گویی داشته ایم با دکتر سواک حاتمیان، نایب رئیس دیوان مجمع نمایندگان شورای خلیفه گری ارامنه ایران. ایشان که زاده ایران هستند در مورد تاریخ برگزاری این جشن بزرگ گفت: «مبنای تاریخی تقویم مسیحیت بر اساس تولد حضرت عیسی می باشد. پیش از قرن پنجم میلادی، زمانی که امپراتوری روم دین مسیحیت را به رسمیت می شناسد و آثار خدایان باستانی روم به مرور رنگ می بازد. بسیاری از جشن های بزرگ و آداب و رسوم آن ها با لباس مسیحیت پوشانده می شوند. آن ها جشن بزرگی داشتند که ۵ روز قبل از تحویل سال نو میلادی برگزار می شد؛ اما در قرن پنجم میلادی برای حفظ این جشن و همچنین پایبندی به ارزش های مسیحیت تاریخ آن تغییر کرده و ۲۵ دسامبر را روز میلاد حضرت مسیح (ع) اعلام کردند .اکثر کلیساهای بزرگ از جمله کلیسای رسولی ارامنه ۵ ژانویه را جشن می گیرند؛ اما مسیحی ها ۲۵ دسامبر و به دنبال آن اول ژانویه که تحویل سال می باشد را جشن می گیرند».
دکتر حاتمیان، بزرگ ترین نماد این جشن را درخت کاج دانست و افزود: «کاج نماد سرسبزی، زندگی و جاودانگی ست. این درخت را با نشان هایی همچون گوی و ماه و ستاره مزین می کنند. ستاره در واقع اشاره دارد به همان ستاره لحظه تولد حضرت مسیح (ع) که در آسمان پدیدار شد و موجب پیدا کردن محل تولد آن حضرت در یک طویله یا آغل توسط سه بازرگان شد. همچنین از نمادهای این جشن می توان به بابانوئل اشاره کرد که یک شخصیت قهرمانی و تاریخی همچون رستم شاهنامه می باشد».
که با آوردن هدایایی برای بچه ها و یا حتی بزرگ تر ها موجب خوشحالی آن ها می شود، خواستگاهی ابتدایی در کشورهای دانمارک و سوئد داشته و بعدها در سراسر کشورهای مسیحیت نشین گشترش یافته .
دکتر حاتمیان درباره تاریخچه حضور ارامنه در ایران گفتند که کوچ ارامنه به ایران تاریخچه ای طولانی دارد. ارامنه از ایام قدیم در ایران حضور داشته و بخشی از اقوام ایرانی محسوب می شوند. این دوستی از زمان همسایگی ایران با امپراطوری ارمنستان شروع شده و با کوچ ارامنه به قسمت های مرکزی ایران از زمان شاه عباس ادامه دار شد. در آن زمان به دستور شاه عباس و برای رونق کشور قسمتی از اصفهان که پایتخت آن دوره بود، به اسکان ارامنه تعلق میگیرد که بعدها به جلفا معروف می شود.
در نهایت نایب رئیس دیوان مجمع نمایندگان شورای خلیفه گری ارامنه ایران، بزرگ ترین دغدغه و چالش خود به عنوان یک ارمنی را نگرانی از کمرنگ شدن آداب و رسوم، فرهنگ و رسم الخط ارامنه، در میان فرزندان و نسل های جوان تر دانست و خاطر نشان کرد: «دغدغه های ارامنه جدا از دغدغه های هموطنان عزیز ایرانی مان نیست».

در ادامه صحبتی داشتیم با روبن شاهوردیان، هم وطن ارمنی که زاده ایران می باشد. ایشان نیز طبق روایاتی کلیسای شرق و غرب را از نظر برگزاری جشن کریسمس یا تولد حضرت مسیح (ع) تفیک کرده و می افزاید: «به این صورت که کلیسای غرب عید کریسمس را در ۲۵ دسامبر جشن می گیرند که در واقع مطابقت داشته با تاریخ اعیاد بزرگی در جوامع غربی برگزار می شده است. اما کلیسای شرق که شامل ارامنه ، روس ها و غیره می باشد، این جشن را در تاریخ ۶ ژانویه برگزار می کنند. در نهایت تاریخ اول ژانویه به عنوان سال نو میلادی تعیین شد. شاهوردیان معتقد است مسیحیت در شرق پیشینه تاریخی عمیق تری دارد؛ چنان چه بلافاصله پس از شروع سال نو، ناقوس کلیسا ابتدا توسط ارامنه در اورشلیم و بیت المقدس به صدا در می آید و بعد به تبع آن در کلیساهای دیگر .
به گفته وی ارامنه از ۴ هزار سال قبل در ایران سکونت گزیدند و به صورت یکی از ایالت های ایران درآمدند؛ اما به صورت خود مختار اداره می شدند. در زمان پادشاهی تیرداد چهارم مسحیت در ارمنستان به عنوان دین رسمی شناخته شد که به تبع آن دشواری هایی در آن به وجود آمد. ارامنه اولین قومی بودند که مسیحیت را پذیرفتند.
شاهوردیان همچون دکتر حاتمیان معتقد است اصلی ترین نماد این عید درخت کاج می باشد که نماد جاودانگی و سر سبزی ست و به نوعی اگر مسیحیان گناه نابخشودنی مانند دروغ ، تهمت، حق و ناحق کردن و غیره را انجام ندهند، همچون درخت کاج وارسته و جاودانه خواهند شد.
شاهوردیان از المان های این درخت نیز به ستاره و ماه اشاره کرد و تصریح کرد:«سنبل بشارت تولد حضرت مسیح (ع) است که این هم به نوعی به اسم خود ایشان، مسیح (ع) که به معنی بشارت دهنده می باشد، برمی گردد و دیگر المان این درخت گوی های گرد و براق و درخشان می باشد که نماد نور خورشید است و اگر خورشید نتابد یا ندرخشد،حیات از بین می رود».
شاهوردیان حضرت مسیح (ع) را پیام آور صلح و دوستی دانست و خاطرنشان ساخت: «در نهایت همه ادیان در امر به کارهای نیک و نهی از کارهای بد با هم متفق و یکی هستند و برتری دانستن دینی بر دین دیگر خود ریشه نفاق در بین ادیان و به تبع آن شهروندان می باشد.
ایشان بزرگ ترین مشکل جامعه ی امروزی و به خصوص نسل جوان را عدم آگاهی دانستند که به دنبال عدم مطالعه به خصوص کتاب اتفاق می افتد».