خودروی ایرانی قیمت جهانی؛ کیفیت محلی

به‌رغم ایجاد مشکلات بنیادین توسط صنعت خورودسازی، این صنعت همچنان پابرجاست و کج دار و مریز طی مسیر می‌کند. به گفته کارشناسان حوزه خودرو این صنعت نه تنها بخش اعظمی از منابع داخلی را می بلعد بلکه با ایجاد ناترازی انرژی، آلودگی هوا و صنعت زدایی باعث شده اقشار مختلف جامعه مبالغ هنگفتی را به خوروسازان واریز کنند که در نهایت دو طرف ماجرا یعنی عرضه کننده و متقاضی هر دو بازنده این صنعت بیمار شوند.
بازار کشورهای موفق در صنعت خوردو نشان می دهد آن ها علاوه بر کمیت بر کیفیت تراز جهانی توجه داشته و با ارائه محصولات استاندارد بازار خود را به راحتی در اختیار رقبا نمی گذارند و با بی تدبیری موحب صنعت زدایی در این حوزه مادر نمی‌شوند.
به گفته کارشناسان حوزه خودرو بزرگترین مانع پیشرفت خودروسازی در ایران همین مدیران ناکارآمد هستند؛ چرا که اصرار این عده بر تولید بدون برنامه ریزی دقیق و تحلیل عمیق نشان می دهد آینده این صنعت همچنان تاریک است.

هزینه سنگین ایرانی ها برای خودروهای بی کیفیت

در همین راستا بهرام عضدانلو، یک کارشناس حوزه خودرو با بیان این که بدون تردید خودروسازان داخلی هنوز نتوانستند به ابتدایی ترین پرسش استراتژیک یعنی کیفی سازی پاسخ دهند، به خبرنگار نوآوران گفت: با وجود گفته‌ها و تاکید مسئولان دو خودروساز بزرگ داخلی، در خصوص قیمت نازل خودروهای ایرانی، مقایسه قیمت ارزان ترین خودروهای باکیفیت برندهای خارجی نشان می دهد شهروندان ایرانی کالای بسیار بی کیفیت را با هزینه جهانی خریداری می کنند.
به گفته عضدانلو خودروهایی که در کشور های خارجی در محدوده قیمتی ۲۴ هزار دلار تا ۲۵ هزار دلار قرار دارند، جزء گزینه‌های اقتصادی خریداران محسوب می‌شوند. با نگاهی به لیست خودروهای ۲۵ هزار دلاری در بازارهای جهان می‌توانیم ببینیم که انتخاب‌های زیادی برای خرید خودرو وجود دارد و تقریبا هر سلیقه‌ای را پوشش می‌دهد و اشخاص می‌توانند از میان آن ها باکیفیت‌ترین خودرو را تهیه کنند، اما اتومبیل‌هایی که در این محدوده قیمتی در بازار ایران موجود هستند، به کراس‌اوورها و سدان‌های مونتاژی چینی خلاصه می‌شوند یا شهروندان باید برای خودروی ایرانی فاقد آپشن و بی کیفیت این ارقام بپردازند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: براساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مهر ماه امسال منتشر کرد، قیمت خودروهای وارداتی (مدل ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷) در داخل کشور نسبت به خارج از کشور (مدل ۲۰۲۲) به صورت میانگین ۲۸۱ درصد بیشتر است. براساس این مقایسه که بر مبنای قیمت سایت‌های معتبر جهانی و داخلی انجام شده است، قیمت خودروی هیوندا آی 20 مدل 2107 در داخل کشور 40 هزار دلار و قیمت همین خودرو مدل 2022 در خارج از کشور 15 هزار دلار بوده است.

خودروهای بی کیفیت ایرانی

همین چند روز پیش بود که سید محمدمهدی میرزایی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران طی گفت‌و‌گویی با رسانه ها عنوان کرد: متاسفانه عمده خودروهای تولیدی در کشور که محصول ایران خودرو و سایپا هستند دارای نقص فنی اند.
به گفته وی در ۹ ماه گذشته از سال جاری حدود یک میلیون و ۱۰۴ هزار دستگاه به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده اند که ۸۵۸ هزار دستگاه مراجعه نخست بوده که ۱۲ درصد از این خودروها به دلیل داشتن نقص آلایندگی مردود شدند.
این کارشناس حوزه خودرو با بیان این که اکنون حدود 3 میلیون و ۵۰۰ هزار تا 3 میلیون و ۷۰۰ هزار خودرو مشمول معاینه فنی در تهران هستند، تاکید کرد: حدود یک میلیون خودرو دارای نقص فنی بوده و از این تعداد ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو شامل نقص آلایندگی است، این آمار شامل خودروهای زیر چهار سال ساخت که نیاز به معاینه فنی ندارند و خودروهای فرسوده نیست.

نقش پررنگ تورم بر بازار خودرو

در این راستا امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو در گفت و گو با نوآوران با بیان این که علاوه بر کیفیت نامطلوب، مسأله دیگری که صنعت خودرو از آن رنج می برد، تأثیر مستقیم تورم بر این صنعت است، گفت: البته مسئولان در برابر افزایش قیمت بالا در حوزه خودرو ایستادگی کردند؛ چرا که ۳۰ درصد افزایش خودرو در مقابل افزایش تورم رقم پایینی است. به گفته وی بر اساس آمارهای رسمی، دو خودروساز طی ۷ سال اخیر زیان ده بودند و همچنان در برابر تورم با چالش نقدینگی روبه‌رو هستند .
وی در پاسخ به این سوال که چرا وقتی یک صنعت زیان ده است، همچنان اصرار به ادامه عملکرد منفی است، گفت: دستور دولت است که این صنعت ادامه داشته باشد؛ در حالی که این صنعت با کوهی از مشکلات رو به رو است.

خودروسازی دستوری

حال که به نظر می رسد خودروسازی دستور دولتی است و راه حلی جز ادامه راه وجود ندارد، چگونه می توان وضعیت آشفته خودروسازی در ایران را اصلاح کرد.
در این راستا فردین آقا بزرگی، در خصوص اقدامات مؤثر برای سامان‌ دهی وضعیت خودروسازان بزرگ گفت: درحال‌حاضر بازار سهام در شرایط مناسبی به‌سر می‌برد. در چنین وضعیتی گروه خودرویی و ساخت قطعات باتوجه به اخباری که پیرامون آن منتشر می‌شود، ازجمله واگذاری سهام خودروسازان به بخش‌خصوصی می‌تواند اهرم و محرک رشد نمادهای این صنعت بورسی قلمداد شود. قدر مسلم در کنار این موضوع، افزایش سرمایه نمادهای ایران‌خودرو و سایپا از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و خروج از زیاندهی لازم خصوصی‌سازی شرکت‌های جاده مخصوص است.
به گفته وی حذف قیمت‌گذاری دستوری در همه صنایع بورسی ازجمله خودرو از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نیست در صنعتی که قیمت محصولات آن به صورت دستوری تعیین می‌شود، سرمایه‌گذاری کند.

عرضه خودرو در بورس کالا صحیح نیست

در این بین بنا به گفته بسیاری از کارشناسان در حال حاضر نحوی قیمت گذاری دستوری، چالش اساسی برای صنعت خودرو محسوب می شود؛ چرا که اختلاف قیمت درب کارخانه با کف بازار فاصله زیادی دارد و این موضوع باعث شده واژه رانت وارد حوزه خودرو شده و برخی افراد با حمایت هایی که از آن ها می شود، خودرو را با نرخ کارخانه خریداری و به نرخ روز در بازار عرضه کنند. بنابراین برخی از کارشناسان معتقد هستند عرضه خودرو در بورس کالا می تواند به عنوان یک راهکار مطرح ‌شود.
اما محمدحسن صبوری‌ دیلمی، کارشناس اقتصاد با بیان این که خودرو در هیچ کشوری از طریق بورس کالا عرضه نمی شود، به خبرنگار نوآوران تأکید کرد: این کشور ها با ایجاد رقابت توانسته اند بخش عرضه و تقاضا جوابگوی بازار باشند.
به گفته وی یکی از مشکلات اساسی، کمبود میزان تولید خودرو در کشور است. با توجه به تولید محدود خودرو در کشور، عرضه آن در بورس کالا و شکل‌گیری صف‌های خرید در این بازار می‌تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود.

راه ‌حل چیست؟

برای پاسخ به این موضوعات، اتخاذ رویکردی جامع، علمی و شفاف ضروری است. همسویی سیاست ‌های صنعتی با چشم ‌انداز بلندمدت توسعه، ارتقای شفافیت در فرآیند تصمیم ‌گیری و استفاده از ظرفیت نخبگان و متخصصان داخلی گام‌ های اولیه برای برون‌ رفت از وضعیت فعلی است.
قیمت خودروها در جهان با دلار 81 هزار تومانی (معادل 900 میلیون تومان)