به زودی به فصل پرامپت های ذهنی می رسیم!

این روزها در خصوص پرامپت نویسی و لزوم کسب مهارتهای آن بسیار سخن گفته می شود. در حال حاضر، پیام مدنظر ما به ماشینهای یادگیرنده از طریق پرامپت منتقل می شود، هرچند به زودی باید منتظر نقش آفرینی بیشتر بی سی آی ها یا همان فناوریهای مغز- رایانه و فناوریهای جدید مانند حسگرهای الکترودیک، الگوریتمهای یادگیری ماشینی و سیستمهای ترجمه گر مغز بود تا بین ذهن انسان و ماشینها (به یاری واسطه هایی) ارتباط برقرار شود و به این ترتیب بتوان پرامپتهایی به صورت ذهنی به ماشین ها داد. در این حالت، آنچه در ذهن شکل می گیرد، به یاری هوش مصنوعی جنبه عینی به خود یافته و امکان خروجی گرفتن می یابد. در مرحله مذکور، قطعاً باید به فکر دستورالعملهایی برای چگونه متمرکز شدن، چطور مدیریت کردن ذهن برای ارائه بهترین خروجی، اصول تصور یا تجسم قوی تر و بهتر برای ارائه تصاویر با کیفیت تر و… بود.
در کنار آن ما نیازمند توجه بیشتر به تمرکز و مدیتیشن، تمرینهای تجسم، تکنیکهای مدیریت استرس، آموزشهای شناختی و تقویت توانایی های ذهنی و انجام تمرینات عملی و مستمر در استفاده از فناوریهای مغز رایانه و… خواهیم بود.
پیوند ذهن با تراشه ها، واقعیت مجازی و…، قطعاً به حذف مرز تصور و تصویر خواهند انجامید و بین آنچه تصور می شود با آنچه در واقعیت می توان آن را به صورت سه بعدی و واقع گرا یا حتی آن را در قالب یک هولوگرافیک شاهد بود، شاید چندان راهی نباشد.
در حال حاضر با دستور متنی، صوتی و…. و به یاری چارچوبهایی به هوش مصنوعی می گوییم چه چیزی را می خواهیم تا او از آنها به ما خروجی ارائه دهد. در ابتدا نیز از این خروجی ها شگفت زده می شویم و تصور می کنیم که این نهایت خلق توسط یک هوش مصنوعی مولد است، ولی قطعاً ارتباط ذهنی ما با ماشین ها، انقلابی جدید به وجود خواهد آورد و از هم اکنون باید منتظر آن بود و برای آن روز آمادگی لازم را کسب کرد.
و اما پرامپت که این روزها از آن یاد می شود، چیست؟

پرامپت چیست؟

پرامپت به عنوان زبان مشترک انسان و هوش مصنوعی عمل می کند و در واقع دستوری است که منظور خود را به طور شفاف، دقیق و با جزئیات به هوش مصنوعی می‌رسانیم و به او می‌فهمانیم دقیقاً از او چه می‌خواهیم. هرچقدر این دستور، جزئیات بیشتری داشته باشد، نتیجۀ بهتری حاصل خواهد شد. پرامپت نویسی صحیح، به هوش مصنوعی کمک می‌کند تا با دقت و کارآیی بیشتری وظایف خود را انجام دهد. ممکن است پرامپتها بسته به نوع آنها، به صورت سوالات، دستورات، یا جملات خاصی تنظیم شوند تا مدل، به درستی واکنش نشان دهد. به هر تقدیر، پرامپتها و نتایج آنها نیازمند ارزیابی هستند؛ بنابراین پرامپت در صورت نیاز، باید بهبود یابد تا به نتایج بهتری برسد.
جالب است بدانید که در حال حاضر پرامپت نویس های حرفه ای در سازمانهای مختلف استخدام می شوند. همچنین پرامپتهای تولید قالبهای مختلف همچون تصاویر با موضوعات متفاوت، نوشته و به فروش می رسند. (مانند نمونه زیر) آشنایی با نحوه پرامپت نویسی، تا حدودی می تواند ما را از صرف چنین هزینه هایی بی نیاز سازد.

البته بماند که نتایج حاصل از پرامپتها توسط ابزارهای مختلف هوش مصنوعی در حال حاضر با محدودیتهایی در تعداد خروجی به ویژه در دسترسی های رایگان خود برخوردارند که در هنگام کار با این ابزارها، باید به محدودیتهای مذکور توجه داشت.
به طور مثال، سایت Piktochart امکان ساخت یک اینفوگرافیک رایگان را در چند ثانیه به شما می دهد. حتی مطالب فارسی را نیز خود به سرعت خلاصه و جانمایی می کند. به شما فرصت ساخت چند تصویر برای بخشهای مختلف اینفوگرافیکی که قالب کلی آن را خود انتخاب کرده اید می دهد؛ البته پیش از آنکه کار نهایی شود و به پایان رسد، شما عملاَ به بخش اشتراک و بحثهای مالی سایت هدایت می شوید.
ذکر یک نکته پیش از پرداختن به نکات بیشتری در خصوص پرامپت نویسی ضروری است و آن اینکه در عین تلاش برای آشنایی با پرامپت نویسی و تسلط بر آن، باید در نظر داشت که خروجیهای ابزارهای مختلف هوش مصنوعی هنوز از کیفیت ایده آل برخوردار نبوده و با چالشها و نقصهایی همراهند. هرچند از سویی نیز شاهدیم که هر روز کیفیت آثار، ارتقا و بهبود می یابمد. این اتفاقات در سایه تعامل انسانها و هوش مصنوعی و یادگیری و تجارب بیشتر آن حاصل می شود. انسانها کنجکاویها و نیازهای خود را پاسخ می دهند و هوش مصنوعی خویش را ارتقا می دهد و شرکتهای عرضه کننده این ابزارها و غولهای فناوری نیز، با آزمایش نسخه های اولیه، محصولات بهتری را تولید می کنند که در کنار پاسخ به نیاز مخاطب/کاربر، آنها را نیز از ثمرات آن به لحاظ مالی، دسترسی به داده های بیشتر، نیازسنجی، سنجش علایق و سلایق و… بهره مند می سازد.
با این نگاه، هنگام کار با هوش مصنوعی بایدها و نبایدهایی را باید مدنظر قرارداد (همچون عدم دادن اطلاعات شناسایی شخصی، اطلاعات مالی و بانکی، اسرار تجاری و اطلاعات کسب و کار، داده های بیومتریک، سوابق پزشکی و سلامت و همچنین ایده های خلاقانه به هوش مصنوعی، عدم اعتیاد و وابستگی عاطفی به آن و…)
به هر تقدیر، کار با ابزارهای مختلف هوش مصنوعی، می تواند ما را در انجام امور خود یاری کند که انجام این کار، شناخت و مهارت می خواهد که از این جمله آشنایی با پرامپت نویسی و اطلاع از پیش شرط های آن است.

پیش شرط های پرامپت نویسی

برای ارتباط با هوش مصنوعی و دادن درخواست یا دستور به آن نیاز به پرامپت نویسی است. پرامپت نویسی نیازمند اصول و شروطی است. یکی از این پیش شرط های مهم، در کنار آشنایی با ابزارهای هوش مصنوعی و انتخاب درست آن متناسب با نیاز، اطلاع از وجود داده های لازم در ارتباط با موضوع مورد نظر در اختیار هوش مصنوعی است. چنانچه داده ها و اطلاعاتی در خصوص موضوع یا سوژه یا رویداد مورد نظر در اختیار هوش مصنوعی نباشد (مانند اطلاعات طبقه بندی شده یا اطلاعات شخصی افراد و..)، عملاً هوش مصنوعی کمک جدی در این خصوص به ما نخواهد کرد. در ادامه به دیگر پیش شرط های پرامپت نویسی اشاره می شود.
1. آشنایی با انواع ابزارهای هوش مصنوعی و لزوم درک توانایی ها و قابلیتهای هوش مصنوعی مورد نظر و انتخاب مناسب آن در راستای هدف مدنظر
2. استفاده از زبان مورد درک بهتر از سوی هوش مصنوعی
3. در نظر داشتن محدودیتهای اعلامی از سوی هوش مصنوعی (تعداد سوالات، تعداد کلمات، محدودیت زمانی، دفعات استفاده، سقف خروجی قابل ارائه و…)
4. آشنایی با اصول و تکنیکهاو انواع پرامپت نویسی و ملاحظات هر یک
5. اجتناب از بیان واژگان و مفاهیم ذهنی، کلی گویی و ابهام در پرامپت نویسی
6. پرهیز از داشتن پیش‌فرض‌های نادرست در پرامپت نوشتی (همچون داشتن حافظه طولانی مدت، علم غیب داشتن و اطلاع دقیق از آنچه در ذهن ماست و…)
7. لزوم داشتن تخصص کافی نسبت به موضوع مورد درخواست (برای اشراف بر نتیجه)
8. داشتن تفکر انتقادی نسبت به هوش مصنوعی و نتایج حاصل از آن (لزوم نظارت دقیق بر فرآیند و خروجی با توجه به خطاها، سوگیریها، پیش فرضها و ساختارها و الگوها و… احتمالی)
9. توجه به زمینه و زمینه‌سازی کافی
10. طولانی نبودن و عدم پیچیدگی پرامپت
11. توجه به مشکل هوش مصنوعی در مشکلات مربوط به زبان و تفاوت‌های فرهنگی (لزوم مشخص کردن نوع زبان، لحن، و محتوای فرهنگی موردنظر)
12. رعایت تعادل بین دقت و خلاقیت
13. عدم استفاده از اصطلاحات متناقض
14. مدیریت انتظارات از هوش مصنوعی
15. ایجاد تنوع در پرامپت‌ها
16. ویرایش پرامپت مورد نظر تا رسیدن به نتیجه مورد نظر
17. استفاده از تجارب موفق در پرامپت نویسی برای کسب نتایج بهتر
18. در صورت نیاز و عدم حصول نتایج مورد نظر، یاری گرفتن از ابزارهای پرامپت نویسی

ویژگی های یک پرامپت خوب

1. تعیین هدف
2. تعیین نقش (به عنوان یک دانش آموز، یک مادر و..)
3. تعیین مخاطب هدف
4. تعیین قالب محتوایی، فرمت یا ساختار مورد نظر
5. بیان ساده و واضح درخواست یا وظیفه تعیینی برای هوش مصنوعی (بیش از یک کار در هر دستور از او خواسته نشود)
6. ذکر کلمات کلیدی و واژگان مناسب
7. منحصربه‌فرد بودن
8. تعیین چارچوب مدنظر (محدودیتها، ممنوعیتها، ملاحظات و…حیطه و موضوع مورد نظر)
9. اشاره به حالات و احساسات
10. اشاره به ویژگیهای شخصی و فردی
11. نحوه نور پردازی
12. نوع دوربین و لنز آن
13. بیان پارامترها و شاخصها (در تعداد کلمات، تعداد عنوان، تعداد پاراگرافها، تعداد تصاویر و…)
14. ذکر سبک هنری یا نوشتاری خاص
15. مشخص کردن لحن و ادبیات مدنظر
16. کادربندی، تعیین نما و زاویه دید مدنظر
17. تعیین نقطه کانونی یا تأکید
18. تعیین مدت زمان خروجی (در صورت نیاز)
19. ارائه نمونه یا الگو یا مدل برای الهام (در صورت نیاز)
20. ذکر چارچوبهای فرهنگی، زبانی، بومی، ملی و….
21. ذکر ملاحظات اخلاقی، انسانی و حتی دینی و مذهبی مورد تأکید
22. اشاره به منابع خاص (در صورت نیاز)
23. ذکر جزئیات (مربوط به عوامل انسانی، محیطی و…):
• در عوامل انسانی (ذکر جنسیت، سن، ملیت، قومیت، نژاد، رنگ پوست، ویژگیهای ظاهری، نوع پوشش و…. )
• در موجودات غیرزنده (جنس، رنگ، ابعاد، اندازه، بافت و…)
• درعوامل حیوانی، گیاهی و… (نژاد و گونه، سن و…)
• درعوامل آب و هوایی (وضعیت آب و هوا، زمان، دما و…)
• عوامل محیطی (موقعیت مکانی، جغرافیایی، نوع معماری و..)

تأکید مشخص تر

در این بخش به طور خاص تر و مشخص تر، به نکاتی مرتبط با پرامپت نویسی آثار ویدئویی، موسیقی و بصری اشاره می شود:
در خصوص آثار ویدئویی:
* لزوم مشخص کردن سکانس و ساختار (روایت داستان و ترتیب تصویری آن)
* تعیین سبک ویدئویی مدنظر (مستند، انیمیشن، و غیره)
* بیان جزئیات تکنیکی: مثل نورپردازی، زاویه دوربین، یا حرکت‌های خاص دوربین
* ذکر مدت زمان

در خصوص آثار موسیقی
* مشخص کردن نوع ساز
* تعیین تم موسیقی
* معین کردن سبک موسیقی
* تنوع در نواها: درخواست جزئیات در رابطه با نوع صداها
* تعیین حس و فضای موسیقی و حالت مدنظر همچون آرام، هیجان‌انگیز، خوشحال، غمگین و…

در خصوص آثار بصری
* ارائه توضیحات بصری دقیق (مانند جزئیات مربوط به رنگ‌ها، شکل‌ها، پس‌زمینه، و المان‌های تصویری و…).
* اشاره به مکتب یا سبک هنری: چنانچه سبک یا مکتبی خاص مدنظر باشد مانند رئالیسم، امپرسیونیسم و…
* عناصر و احساسات: در صورت نیاز ، اشاره به احساساتی خاص (مانند شادی یا غم و…)

ویژگی های پرامپت های ذهنی

در ابتدای بحث اشاره شد که ما به زودی به فصل پرامپتهای ذهنی می رسیم، حال این سوال مطرح است که آیا پرامپتهای آن دوره از اصول پرامپتهای فعلی پیروی خواهند کرد؟
پرامپتهای ذهنی به نظر می رسد دارای این ویژگیها باشند:

وضوح و دقت: همانطور که در پرامپتهای فعلی وضوح و دقت مهم است، در پرامپتهای ذهنی نیز این مسأله حیاتی خواهد بود و افراد باید بتوانند افکار و ایده های خود را با وضوح و دقت بالا به هوش مصنوعی منتقل کنند.
ذهن آگاهی و تمرکز ذهنی: پرامپتهای ذهنی نیازمند تمرکز بالا و توانایی حفظ تمرکز در مدت زمان مورد نیاز خواهند بود. مهارتهای تمرکز و مدیتیشن می توانند در این زمینه کمک کننده باشند. بهره گیری از تکنیکهای مختلف ذهن آگاهی و نیز انجام تمرینهای روزانه ذهن آگاهی در این خصوص می توانند راهگشا باشند.
مدیریت استرس و آرام سازی ذهن: از آنجا که استرس می تواند سیگنالهای مغزی را تغییر داده و دقت پرامپت را کاهش دهد لازم است، بتوان مدیریت استرس و آرام سازی ذهن انجام داد.
تجسم و تخیل قوی : افراد نیاز خواهند داشت تا توانایی تجسم و تخیل قوی تر داشته باشند تا بتوانند پرامپتهای واضح و دقیق تری ارائه کنند. تمرینهای تجسم و تقویت تخیل در این میان می توانند بسیار مفید باشند.
یادگیری و آشنایی با فناوریهای مغز- رایانه : آشنایی با فناوریها به ما کمک خواهد تا یاد بگیریم چگونه با این فناوریها تعامل کنیم.
انعطاف پذیری ذهنی: توانایی تغییر و انطباق افکار و ایده ها با شرایط مختلف و نیازهای متغیر می تواند به بهبود کیفیت پرامپتهای ذهنی کمک کند.
تقویت هوش هیجانی: نیاز است مهارتهای هوش هیجانی خود را تقویت کرد تا بتوان با احساسات خود بهتر تعامل کرد. نباید مدیریت احساسات خود را نادیده گرفت چراکه این مهارتها می توانند در ارائه پرامپتها بهتر کمک کنند.
براساس آنچه تاکنون ذکر شد، با تمرکز بر این مهارتها و تکنیکها افراد می توانند خود را برای دوره پرامپتهای ذهنی آماده کنند و از این فناوریهای جدید به بهترین شکل ممکن استفاده کنند.
آنچه در این میان حائز اهمیت است اینکه باید به صورت مستمر تمرین و تلاش داشت تا بتوان مهارتهای خود را تقویت کرد. در یادگیری و استفاده از فناوریهای جدید باید صبوری به خرج داد و پشتکار داشت. نباید تسلیم چالشها شد از سویی نباید به امنیت و حریم خصوصی خود بی توجه بود. همیشه باید از اصول امنیتی پیروی کرد.

لزوم راهبری هوش مصنوعی

با تحولات سریع تکنولوژیکی، هر روز نیاز است مهارتهای خود را برای انطباق و هماهنگی با تغییرات و تحولات ارتقا بخشیم و آماده این باشیم؛ مهارتی که امروز آموخته ایم به زودی مهر منسوخ شد یا ابطال می پذیرد و دیگر آن مهارتها یا حتی اطلاعاتمان یاری گرمان نخواهد بود.
به طور مثال، هرآنچه در این مطلب در خصوص اصول پرامپت نویسی مورد اشاره قرارگرفت، با رسیدن به فصل پرامپتهای ذهنی، شاید دیگر چندان راهگشا نباشد. به هر تقدیر، تا آن روز که دور هم نیست، با استفاده از اینگونه چهارچوبها از هوش مصنوعی و ظرفیتهای آن بهره بگیریم و از نتایج آن در تسریع و تسهیل امور روزانه، لذت ببریم.
هرچند در کنار شناسایی و بهره گیری از فرصتها، از خطرات و چالشها و مشکلات احتمالی هوش مصنوعی و بهره گیری از آن نیز نباید غافل ماند.
همچنین یادآوری این نکته ضروری است که هرآنچه توسط ابزارهای هوش مصنوعی تولید می شوند الزاماً بی نقص و بی خطا نیستند و حتماَ باید بر آنها نظارت شود. هوش مصنوعی و خروجی فعلی آن به طور مطلق قابل اتکا نیست، کما اینکه اعتماد بیش از حد به آن نیز نباید داشت. از سویی با اتکا به هوش مصنوعی نباید نهال خلاقیت را در خود خشکاند. هوش مصنوعی را باید به عنوان یک ابزار قدرتمند پذیرفت و از آن یاری گرفت ولی به قابلیتها، احساسات و توانمندیهای انسانی و بشری نیز عنایت ویژه داشت و آنها را تقویت کرد. رعایت اعتدال و پیوند و ادغام قابلیتها در این میان، می تواند یک اصل در نظر گرفته شود به طوری که از ترکیب قابلیتهای انسانی و ماشینی به نتایج ارزشمندی رسید.
افرادی در حوزه های تخصصی و شخصی خود، موفق خواهند بود که قادر به راهبری و هدایت صحیح و مناسب هوش مصنوعی باشند و این حاصل نمی شود جز با کسب مهارتهای لازم و هم گامی با تحولات و حتی پیش بینی آنها و کسب آمادگی های لازم در این خصوص.