مسایل و آسیب‌های اجتماعی
۲ـ مطلوبیت وضع موجود
یکی از پرسش‌های مهمی که نگاه مردم را نسبت به کلیت جامعه می‌سنجد مطلوبیت وضع موجود کشور نزد آنان است. از مردم پرسیده می‌شود که: «در بین مردم، سه نظر در مورد اوضاع فعلی کشور وجود دارد. کدام دیدگاه را درست ارزیابی می‌کنید؟»
مقایسه مطلوبیت وضع کنونی کشور ۱۳۸۲، ۱۳۹۴ و ۱۴۰۲
این جدول نشان می‌دهد که رویکرد مردم در این فاصله نسبت به تحلیل کلان کشور گرچه قدری منفی‌تر شده است، ولی از الگوی ثابتی تبعیت می‌کند و آن وزن بیش‌تری است که همچنان مردم بر نگاه دفاع از اصلاحات داده‌اند. اگر دقت کنیم متوجه می‌شویم که میزان مشارکت در انتخابات سال‌های 92 و 96 حدود 73 درصد است. به همان ادازه طرفداران وضع موجود و افراد طرفدار اصلاحات. این در صد در سال 1402 همچنان 70 درصد است ولی مشارکت به 50 درصد رسید به عبارت دیگر مردمخواهان مشارکت در انتخابات این حد از انتخابات رضایت و نیازهای سیاسی آنان را تامین نمی‌کند.
تحلیل روابط و جزییات متغیرها مهم است. اگر نسبت کسانی که وضع کشور را قابل اصلاح نمی‌دانند (رادیکال) به آنان که وضع موجود را خوب و قابل دفاع می‌دانند حساب کنیم، این رقم در سال ۱۳۹۴ برابر ۲٫۳ و در سال ۱۴۰۲ به ۳٫۷ رسیده است، یعنی نسبت رادیکال‌ها به محافظه‌کاران افزایش یافته است. در این فاصله تا حدی نسبت اصلاح‌طلبی هم قدری بیش‌تر شده است.
نتایج سال ۱۳۸۲ نیز نشان می‌دهد که الگوی کلی در پاسخ به این پرسش ثابت است، ولی این احتمال وجود دارد که مقاومت طرفداران اصلاحات در نقطه‌ای شکسته شود و گزینه سوم که اصلاح‌ناپذیری باشد، طرفداران بیش‌تری پیدا کند.
اگر نسبت رادیکالیسم را برای متغیرهای گوناگون حساب کنیم به شرح زیر خواهد بود.
نسبت رادیکالیسم به محافظه‌کاری برحسب ویژگی‌های فردی در سال ۱۴۰۲
مشاهده می‌شود که افراد میانسال، با درآمدهای بالاتر، با تحصیلات دانشگاهی، شاغلین و شهرنشینان بویژه مراکز استان‌ها رادیکال‌تر هستند، در مقابل افراد سالمند، کم‌سواد و بی‌سواد، خانه‌دار و ساکنان روستا محافظه‌کارتر هستند، گروه اول از حیث اثرگذاری بسیار مهمتر از گروه دوم هستند. نکته مهم این است که در هر حال تعداد رادیکال‌ها در همه موارد بر فراوانی محافظه‌کاران آنان برتری دارد. بیش‌ترین آنها در افراد با هزینه‌های بالا و تحصیلات دانشگاهی و کمترین نیز افراد بی‌سواد و کم‌سواد و کم درآمد و خانه‌دار است.
تحلیل منطقه‌ای جالب است. متفاوت‌تر از همه جا سیستان و بلوچستان است که کمترین میزان را در وضع میانه یعنی طرفدار اصلاحات دارد (۵۲ درصد)، بیش‌ترین طرفداران دفاع از وضع موجود را هم همین استان دارد (۱۸ درصد)، تعداد کسانی هم که رادیکال فکر می‌کنند کم نیستند (۳۰ درصد)، کمترین درصد رادیکال‌ها در خراسان جنوبی (۲۰ درصد) و قم (۲۰ درصد) و بیش‌ترین نسبت رادیکالیسم به محافظه‌کاری در گیلان (۷٫۲)، البرز (۶٫۹) و تهران (۵٫۶) است.
یکی از جالب‌ترین نتایج مربوط به خراسان جنوبی است. پاسخگویان این استان در سال ۱۳۹۴ موضعی بسیار رادیکال داشتند. نسبت رادیکال‌ها به طرفداران وضع موجود ۱۲٫۷ برابر بود!! اکنون در سال ۱۴۰۲ به ۱٫۷ رسیده است. این امر می‌تواند محصول شرایط انتخابات باشد که فعالیت‌ها علیه روحانی در سال ۱۳۹۴ در آن استان که محل تولد رییسی است شدید بود و در سال ۱۴۰۲ که رییسی در پاستور بود، این رویکرد کاملاً معکوس شده است. شاید هم در دوره رییسی، این استان وضع خیلی بهتری پیدا کرده و مردم هم به تبع وضع خوبتر خود، نگاه مثبت‌تری پیدا کرده باشند.