ساختمان‌ها انرژی کشور را می بلعند

اگرچه تامین منابع انرژی و صرف هزینه‌‎های گزاف برای انتقال این منابع تجدید ناپذیر به ساختمان‌ها جهت تامین آسایش و رفاه مردم از وظایف دولت ها و نهادهای حاکمیتی در جوامع بشری است اما از طرف دیگر مردم به عنوان مصرف کننده و سازندگان ساختمان به عنوان نهادهای متولی عرضه نیز وظایفی دارند.
به گفته کارشناسان حوزه انرژی، عدم رعایت استانداردهای تدوین شده در ساخت و سازها و استفاده از سیستم ها و دستگاه های پرمصرف و عدم استفاده از فناوری های پیشرفته و جدید در این عرصه موجب اتلاف حداقل ۳۰ تا ۷۹ درصدی انرژی از ساختمان ها می شود.
البته چند وقت پیش حامد مانی فر، مدیركل دفتر مقررات ملی و كنترل ساختمان راه و شهرسازی كشورتأكید كرده بود: ساختمان‌ها در كشور مصرف‌كننده عمده انرژی در كشور هستند و این رقم به ۵۰درصد می‌رسد.
در این میان، به گفته مهندسان ساخت وساز عمده عوامل هدررفت انرژی در ساختمان ها را طراحی نامناسب حرارتی، استفاده غیراصولی از عایق بندی‌ها، اجرای دیوارهای بدون عایق و سقف‌های نامناسب، طراحی نامناسب درها، پنجره‌ها، بازشوها و درز و شکاف بین آن‌ ها، عدم استفاده‌ از سیستم‌ های سرمایشی و گرمایشی کم مصرف، عدم استفاده از پنجره‌های ۲ جداره، عدم استفاده از تهویه مناسب و عدم استفاده از نور طبیعی در ساختمان ها برای تامین انرژی خورشیدی و روشنایی اعلام می کنند.
به عقیده آنان، حدود ۲۱ درصد انرژی در ساختمان ها از طریق پنجره ها، ۲۱ درصد از طریق کف ساختمان ها و ۳۶ درصد از دیوارها اتلاف می شود که با جدیت در اجرای مقررات و ضوابط فنی مهندسی می توان جلوی بخش عمده ای از این اتلاف انرژی را گرفت.
این عده معتقد هستند: استفاده از مصالح پیشرفته و فناوری های جدید در ساخت و ساز از جمله مصالح سبک و عایق حرارتی، استفاده از دستگاه های هوشمند تولید انرژی در ساختمان ها، نصب پنجره های ۲ جداره و فرهنگ سازی در جامعه برای صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع انرژی را از جمله راهکارهای جلوگیری از هدر رفت انرژی و صرفه جویی در مصرف این منابع تجدیدناپذیر اعلام می‌کنند.

راهکارهایی برای رفع ناترازی انرژی

در همین راستا سروش کیانی، اقتصاددان در پاسخ به این سوال که آیا آماری در مورد اتلاف برق، گاز و آب به تفکیک دارید؟ گفت: در حوزه گاز 37 میلیارد مکعب اتلاف و در حوزه برق 55 میلیارد کیلووات ساعت اتلاف داریم که با بررسی این آمار متوجه می شویم که 55 درصد کل اتلاف گاز و 61 درصد اتلاف برق متعلق به صنعت ساختمان است؛ بنابراین می توان گلوگاه مصرف انرژی را ساختمان اعم از تجاری و مسکونی دانست؛ در صنایع مختلف هم این موضوع وجود دارد. به طور نمونه در صنعت فولاد اتلاف 2.4 میلیارد مترمکعب گاز و 6.7 میلیارد کیلووات ساعت برق را شاهدیم یا در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی سالانه 5.5 میلیارد متر مکعب گاز و 8 میلیارد کیلووات ساعت برق اتفاق می افتد؛ با این وجود اولویت ما برای بررسی بخش ساختمان است و در این میان تأسیسات نقش بسیار پررنگی دارند که باعث شده اند هدر رفت انرژی چند برابر استانداردهای جهانی باشد.
به گفته وی بنابراین باید به بحث بهینه سازی تاسیسات ساختمان های موجود ورود کنیم که البته مواردی در کشور شاهد بودیم که برای بهنیه سازی مصرف تاسیسات تهران طرح هایی انجام شد که به ازای هر متر مربع 2 تا 3 دلار هزینه بهینه سازی شده بود و نتیجه این که در ازای هر متر مربع 10 متر مکعب گاز و 18 کیلووات ساعت برق کاهش مصرف ایجاد شد و برآورد ما این است که اگر 3 میلیون ساختمان تهران را با متراژ حدود 60 تا 70 متر به عنوان جامعه هدف در نظر بگیریم، حدود 500 میلیون دلار برای بهینه سازی تأسیسات این ساختمان باید هزینه کنیم اما نکته مهم این است که تا 2 میلیارد دلار کاهش هزینه را در پی خواهد داشت و بسیار زود بازده است.
این اقتصاد‌دان ادامه داد: شاید بهتر باشد به جای تجربه مجدد از تجربه جهانی سایر کشورها استفاده کنیم؛ معمولا دولت ها به دلیل ساختار و شرایطی که دارند، به مسائلی مانند انرژی ورود نمی کنند. به همین دلیل با همکاری با بخش خصوصی حل مسائلی از این دست پیگیری می شود؛ در دنیا 70 درصد سرمایه گذاری های بخش انرژی توسط بخش خصوصی صورت گرفته است و مدل های مختلفی را پیگیری کرده اند؛ البته ما مسائلی داریم که کشورهای دیگر با آن مواجه نیستند و از جمله آنها می توان به نظام حکمرانی معیوب دولت، تحریم ها و فقدان اطمینان اقتصادی به دولت نام برد و تا زمانی که تکلیف این سه موضوع حل نشود، کماکان با موضوع شعار دادن مواجه هستیم.

تجیهزات برقی که انرژی کشور را می بلعند

در ادامه همین مبحث مهدی بستانچی، رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی کشور در گفت‌و‌گو با نوآوران گفت: در کشور ظرفیت تولید 1 میلیون کولر گازی اینورتر وجود دارد. اگر ما بتوانیم با کمک دولت و نظام بانکی 1 میلیون کولر گازی در سال به مردم تحویل دهیم، توانسته ایم 600 مگاوات صرفه جویی ایجاد کنیم.
به گفته وی بر اساس نرخ های امروز ساخت نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی حرارتی ۳ میلیارد دلار و نیروگاه بادی ۱.۵ میلیارد دلار و نیروگاه خورشیدی ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. امروز کولر گازی ۱۸هزار BTU اینورتر تولید ایران حدود ۳۰ میلیون تومان فروخته می شود که با دلار ۶۹هزار تومان ۴ آذر ۱۴۰۳ ارزش آن ۴۳۴ دلار است، پس برای تولید ۱ میلیون دستگاه کولرگازی اینورتر نیاز به سرمایه ۴۳۴ میلیون دلاری است.
وی ادامه داد: تولید ۱ میلیون کولر گازی می تواند به سرعت انجام شود که به بازار اردیبهشت و خرداد سال آینده برسد اما تولید نیروگاه ۶۰۰ مگاوات به ۲ تا ۴ سال زمان نیاز دارد تازه اگر بودجه و تجهیزات به راحتی تامین شود. در حالی که کل ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری تولید کولر گازی در پایان فروش بازگشته است و می‌توان دوباره این چرخه را تکرار کرد.
بستانچی در نهایت گفت: به عنوان کارشناس و فعال صنعتی به آقای علی آبادی وزیر نیرو و آقای اتابک وزیر صمت پیشنهاد می‌کنم، تامین مالی چرخه تولید کولر گازی اینورتر را به عنوان یکی از راه حل های سریع و فوری برای ناترازی برق مورد توجه قرار دهند. در این چرخه هم تولید و اشتغال شکل می گیرد هم منافع مردم به دلیل خرید مستقیم از تولیدکننده تامین می‌شود.