بازارهای اقتصادی ملتهب؛ پیامد شوک های سیاسی

آرزو قادری
روزنامه نگار

بر کسی پوشیده نیست که سیاست بیش از هر امر دیگری، بر اقتصاد تأثیرگذار است؛ تا جایی که اغراق نکرده ایم اگر عنوان کنیم بازارهای اقتصادی در حال حاضر تحت تاثیر شوک های سیاسی و هیجانات روانی، روزهای ملتهبی را سپری می کنند.
باید اذعان داشته باشیم حتی اظهارنظرات سیاسی آن سوی مرزها نیز تعیین کننده قیمت ها در بازارهای اقتصادی است.
شاهد گواه این مدعا را می توان حضور مجدد ترامپ در عرصه سیاست آمریکا و اظهارنظرات اخیر او و تاثیرش بر رشد بی سابقه قیمت ها به ویژه در بازار ارز عنوان کرد.
همچنین آمدن دوباره ترامپ، با توجه به این که در دوره قبلی ریاست جمهوری اش، تحریم های سنگینی علیه ایران اعمال کرد، این نگرانی را ایجادکرده است که در صورت تشدید تحریم ها از جمله تحریم های نفتی، شاهد کاهش ارزآوری و از دیگر سو تشدید کسری بودجه و افزایش تنش های اقتصادی خواهیم بود.
پرواضح است که نمی توان تاثیر مسائل سیاسی داخلی و خارجی بر اقتصاد را نادیده انگاشت، اما می توان با ایجاد ثبات و پایداری اقتصادی، به نوعی گامی در راستای ایجاد امنیت اقتصادی برداشت تا به این ترتیب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، بازار مطمئن برای ورود سرمایه های شان بیابند و شاهد رشد سرمایه گذاری باشیم.
یکی از علل اصلی این که تحریم ها موجب ایجاد التهابات اقتصادی شده است را می توان در نبود آرامش در اقتصاد دانست. طبیعتاً در چنین اقتصادی که سرمایه گذار حتی امید به بازگشت اصل پولش را ندارد، اقدامی به سرمایه گذاری نمی کند؛ این در حالی است که بسیاری از پروژه های اقتصادی در شرایط فعلی نیازمند تامین سرمایه هستند و سرمایه های سرگردان مردم می تواند بهترین منبع تامین مالی این پروژه ها و به فرجام رسیدن شان باشد.
در حال حاضر و با توجه به تنش هایی که به وضوح در بازارهای اقتصادی شاهدش هستیم، مسئولان باید بیش از هر زمان دیگری بکوشند تا اقتصاد را به نحوی ساماندهی کنند که کمترین تاثیر را از مسائل سیاسی بپذیرد و معیشت مردم بیش از این دچار مشکل نگردد.
در همین خصوص به گفت و گو با پیمان مولوی، دبیر کل سابق انجمن اقتصاددانان، تحلیلگر اقتصادی و نویسنده کتاب “رقص بازارها” پرداختیم.
او معتقد است که در ایران بازارهای اقتصادی به شدت تحت تاثیر مسائل سیاسی هستند.
مولوی تصریح کرد: در شرایطی که اقتصاد رو به رشدی را شاهد نیستیم، طبیعتاً بازارهای اقتصادی از جمله بورس رو به رشد نخواهند بود و شرایط مناسبی نخواهند داشت.
دبیر کل سابق انجمن اقتصاددانان به رشد صعودی بازار سرمایه در سال 1399 اشاره کرد و گفت: در سال 1399 شاهد دستکاری در بورس و ایجاد رشد مصنوعی در بورس بودیم که نهایتاً بسیاری از افراد با توجه به این سیر صعودی اقدام به سرمایه گذاری کردند. از دیگر سو در سال مذکور، نرخ بهره بین بانکی کاهش یافت و بازار سرمایه با توجه به رشدی که تجربه کرد، مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفت.
مولوی همچنین به تبعات ورود افراد بی تجربه به بازار سرمایه پرداخت و افزود: بسیاری از افرادی که تجربه و دانش و آگاهی کافی برای ورود به این بازار را نداشتند فقط صرفاً با هدف سودآوری و بالا بردن ارزش پول شان وارد بورس شدند و زیان ده شدند. بازار هر زمان کمی رشد می یابد تعداد قابل توجهی از افراد ورود می یابند.
وی ادامه داد: قیمتگذاری دستوری در اقتصاد ما و دولتی بودن اقتصاد موجب شده تا شرایط به گونه ای پیش رود که شاهد ثبات و پایداری نباشیم و اگر نیز در مقطعی تا حدی ثبات ایجاد شد، موقتی بوده و به سرعت با ناآرامی در بازارهای اقتصادی مواجه شدیم و همین التهابات مستمر موجب شده تا اقتصاد ایران بازار ناامنی برای سرمایه گذاران باشد.
دبیر کل سابق انجمن اقتصاددانان به زیان های شرکت های بورسی اشاره و مطرح کرد: تحت تاثیر غیرقابل پیش بینی بودن اقتصاد ایران بسیاری از شرکت های فعال در بورس نمی توانند رشد را تجربه کنند.
مولوی عنوان کرد: ریاست جمهوری مجدد ترامپ شرایط را کمی پیچیده تر کرده است. در حال حاضر وضعیت بازار دلار به گونه ای است که با رشد شدید قیمت ها مواجه شده ایم و در چنین شرایطی نمی توان مانع از تورم افسارگسیخته شد؛ چرا که نرخ دلار بر همه بازارها تاثیرگذار است.
وی ابراز داشت: شرایط ملتهب بازارهای اقتصادی به ویژه بورس در ارتباط مستقیم با پایداری قیمت ها در اقتصاد است. طبیعتاً تا زمانی که اقتصاد این چنین آشفته است، نمی توان امیدی به بهبود وضعیت بازارها داشت.
دبیر کل سابق انجمن اقتصاددانان با بیان این که سیاست های نادرستی برای کنترل نرخ تورم در پیش گرفته شده است، عنوان کرد: تمام سیاست های اقتصادی دولت ها بر تورم تاثیرگذار هستند و باید تیم اقتصادی، تمهیداتی در زمینه رفع مشکلات اقتصادی فعلی بیاندیشد.
مولوی ضمن ابراز این که نکته که سیاست از اقتصاد جدا نیست، گفت: بازارهای اقتصادی همواره تحت تاثیر مسائل سیاسی بوده اند و نمی توان تاثیر سیاست بر اقتصاد را نادیده گرفت.
وی افزود: در حال حاضر بازار سرمایه از حالت تعادلی خود خارج شده است؛ چرا که اکنون بسیاری از سرمایه گذاران با توجه به سابقه نادرخشان بورس در سال 99 انگیزه ای برای ورود به بازار سرمایه ندارند.
دبیر کل سابق انجمن اقتصاددانان در پایان توصیه کرد: دولت ها باید در راستای ایجاد ثبات و پایداری اقتصادی اهتمام ورزند و شرایط معیشتی مناسبی ایجاد کنند تا کمتر شاهد تورم باشیم.