مذاکره در چارچوب عزت و مصلحت ایرانیان

بحث مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای عضو گروه موسوم به “1+5” بار دیگر به موضوع اصلی محافل سیاسی کشور تبدیل شده است.
طی هفته های اخیر، بحث های بسیاری پیرامون مذاکرات هسته ای صورت گرفته است.
در این خصوص رهبر معظم انقلاب در دیدار دیروزشان (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) با دانشجویان صراحتاً تأکید فرمودند: «مذاکره با این دولت آمریکا رفع تحریم نخواهد کرد، یعنی تحریم‌ها را برنمی‌دارد. گره تحریم‌ها را کورتر خواهد کرد، فشار را افزایش خواهد داد».
بر کسی پوشیده نیست که شرایط اقتصادی ایران چندان مناسب نیست و مردم روزهای سختی را سپری می کنند؛ اما این سؤال مطرح است که آیا مذاکره با امریکا رافع تمامی مشکلات است و پس از انجام مذاکره، دیگر هیچ مشکلی باقی نمی ماند؟
پاسخ روشن است. جمهوری اسلامی ایران همواره بر تعهداتش در برجام باقی مانده و خارج از برنامه جامع توافق هسته ای گامی برنداشته است، اما ایالات متحده امریکا بد عهدی کرده و ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً از برجام خارج شده است.
خروج آمریکا از برجام، شاهد گواه بی‌ اعتنایی آمریکا به توافقات بین‌المللی است. این خروج یک جانبه ایالات متحده از برجام در حالی اتفاق افتاد که جمهوری اسلامی از هیچ یک از مفاد این برنامه توافق مشترک عبور نکرده بود.
به واقع می توان گفت خروج یک جانبه امریکا نشان از آن دارد که نمی توان به این کشور و تعهداتش اعتماد کرد و تضمینی وجود ندارد که آمریکایی ها پس از انجام توافق، مجدد بد عهدی نکنند.
اکنون ترامپ با اعمال فشار حداکثری به ایران، تلاش دارد تا مقامات جمهوری اسلامی ایران را به حضور پای میز مذاکره متقاعد کند که در این خصوص تأمل پیرامون برخی مسائل ضروری است.
در شرایط کنونی با نگاهی به اقتصاد ایران می توان به خوبی دریافت برخی مسائلی که منجر به بروز مشکلات معیشتی گشته، خود تحریمی و نتیجه سوء مدیریت در دوره های مختلف بوده است.
به دیگر بیان باید اذعان داشت در برخی دوره ها بیش از این که تحریم های ظالمانه امریکا اقتصاد ایران را دچار مشکل کند، سیاست های ناصحیح مدیریتی مسئولان موجب شده تا شرایط اقتصادی ایجاد شده چندان قابل دفاع نباشد.
این نکته غیر قابل انکار است که مردم این روزها در باتلاقی از مشکلات معیشتی گرفتار شده اند. گرچه تحریم ها اقتصاد ایران را در مسیر سختی قرار داده اند، اما نمی توان تمام مسائل را ناشی از اعمال تحریم های آمریکا دانست؛ چرا که اگر مسئولان در داخل کشورمان با تدبیر، سیاست هایی را اتخاذ و اجرایی می کردند، تأثیر منفی تحریم ها به حداقل می رسید.
بر همگان روشن است که جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داده همواره فی نفسه با گفت و گو مشکلی نداشته و پای میز مذاکره با کشورهای اروپایی حضور یافته؛ اما مرزهای قابل تفکیکی میان مذاکره و زورگویی برخی دولت ها وجود دارد.
اخیراً نیز در همین راستا دکتر پزشکیان اعلام کرد: «مشکلی که ما داریم در گفت‌ و گو نیست. در تعهداتی است که از گفت‌ و گو و مذاکره ناشی می‌شود که ما باید به آن متعهد شویم».
حال این سؤال مطرح است که اکنون، آمریکا به واقع دست دوستی به سوی ایران دراز کرده است یا در فکر اعمال فشار بیش تر از طریق مذاکره و اتخاذ سیاست “فشار / مذاکره” است؟
در چنین شرایطی ضروری است که دیپلمات های کشورمان با درایت شان نشان دهند در عرصه دیپلماسی هم چون همیشه سربلند خواهند بود و در چارچوب عزت و مصلحت ایرانیان گفت و گوهایی خواهند داشت؛ گفت و گوهایی از موضع برابر که طرف غربی قادر به اعمال فشار نباشد و شرافت و مصلحت ایرانیان حفظ گردد.
پر واضح است که اکنون دیگر دوره زور و اجبار گذشته و ایرانیان که همواره در راستای صلح و دوستی گام برداشته اند، هرگونه رفتار سیاسی نامتعارف و خارج از چارچوب احترام متقابل و تحمیل زور از سوی ایالات متحده را نخواهند پذیرفت.