نقش بازدارندگی نظامی ایران در ترغیب ترامپ به مذاکره

خبر مذاکره دکتر عباس عراقچی و “استیو ویتکاف” نماینده دولت آمریکا در خاورمیانه در روز شنبه 23 فروردین ۱۴۰۴ بر سر برنامه هسته ای ایران، اگر چه به خودی خود در حد یک بمب خبری در عرصه دیپلماسی بود؛ اما باید قبول کرد که تعدادی اتفاق در پشت پرده ،عامل اساسی این خبر غافلگیر کننده بود.

*انتقال عجولانه تسلیحات فوق پیشرفته با چاشنی تهدید
پس از آن که آمریکا از اسفند ماه شروع به انتقال 9 فروند (B.2)، (بمب افکن راهبردی رادار گریز) به جزیره “دیه گو گارسیا” در اقیانس هند کرد و همزمان دو ناو هواپیمابر به سوی دریای عمان حرکت داد و هم چنین سوخت رسان های هوایی و شکاری های آی 10 (جنگنده ای ضد شناورهای کوچک و اهداف زرهی) به پایگاه های جنوب ایران اعزام شدند، ضریب خطر در منطقه افزایش یافت.

*و ناگهان انتخاب دیپلماسی به جای حمله نظامی
اما آن چه کم تر مورد توجه قرار گرفت، این بود که چرا ناگهان ترامپ تصمیم به نوشتن نامه به عالی ترین مقام ایران گرفت و به رغم تهدید بی سابقه ایران به بمباران، به دیپلماسی اهمیت بیش تری داد؟
اصولا آیا اگر تأسیسات هسته ای ایران اهدافی ساده و بدون دردسر بودند، آمریکا و حتی اسرائیل برای زدن آن ها تعلل می کردند؟ آیا آمریکا برای زدن تأسیسات لیبی در سال های 1986 و 2011 معطل دیپلماسی ماند و یا اسرائیل برای زدن تأسیسات سوریه در یک دهه قبل، منتظر اتفاق مشخصی ماند؟
واقعیت این است که تنها یک عامل سبب شده تا آمریکا و اسرائیل به دیپلماسی فرصت بیش تری دهند و آن هم توان بازدارندگی ایران است.
جالب آن که اکنون معلوم شده است که روسیه هم در صورت حمله آمریکا به ایران از ما دفاع سخت افزاری نخواهد کرد و این دفاع صرفاً در حد بیانیه و دیپلماسی باقی خواهد ماند.
چین هم که اصولاً در خاورمیانه نیرویی برای مداخله ندارد و صرفاً به حضور اقتصادی قناعت کرده است.

*ترامپ به چه می اندیشد؟
رئیس جمهور جنجالی آمریکا ابتدا گمان می کرد 9 بمب افکن (B.2) با بمب های سنگر شکن قادرند زیر ساخت های اتمی ایران را نابود کرده و برنامه هسته ای ایران را سال ها به عقب بیاندازند؛ اما طبیعتاً بعد از یک بریفینگ (جلسه اطلاعاتی) فشرده که معمولاً لازمه تصمیم های بزرگ نظامی توسط ژنرال های 4 ستاره پنتاگون است، مطلع شد که چنین حمله ای نیازمند سرکوب پدافندهای ایران اعم از موشکی، سایت های اصلی راداری و آتشبارها است که چنین عملیاتی حداقل نیاز به 100 هواپیمای اختلال الکترونیک و شکاری دارد و هم چنین باید سکوهای پرتاب موشک های بالستیک، باندهای اصلی پرتاب پهبادها، شناورهای ایران و… نیز از بین برود تا ایران نتواند ضربه متقابل به آمریکا بزند (و طبیعتاً چنین عملیات گسترده ای نیازمند بیش از هزار هواپیما و آمادگی برای ورود به یک جنگ چند ساله است). بنابراین به نظر می رسد اساساً از خیر این حمله گذشته است.
حمله دی ماه 1398 به عین الاسد و دو حمله ایران به اسرائیل در سال گذشته هم چنین نشان داد که ایران در دادن پاسخ نظامی تعلل نمی کند.

*تجربه ناموفق حمله به ایران
چنان که نگارنده در نوشتارهای قبلی خود در نوآوران تأکید کرده است، حمله آبان سال قبل اسرائیل به ایران به رغم برخی موفقیت ها در اهداف اصلی خود ناموفق بود. از جمله آن که سامانه بومی “باور 373 ” توانست نه تنها چند موشک اسرائیلی را ساقط کند، بلکه مانع انهدام یک سایت موشکی اس 300 شود و از آن سو به رغم ضربه به دو سایت اصلی راداری، سایت های اصلی راداری ایران پا بر جا ماندند و حتی توانستند چند جنگنده اف 14 و میگ 29 را به سمت دسته 100 فروندی اسرائیلی هدایت کنند که در نهایت دسته بزرگ جنگنده ها و سوخت گیرهای اسرائیلی از داخل خاک عراق پیش تر نیامده و عملیات نیمه تمام ماند.
در خاتمه باید تأکید کرد که جنگ را هیچ کس دوست ندارد و باید در حد توان مانع انجام آن شد، حتی اگر قوی ترین زرادخانه ها هم در اختیار یک حکومت باشد؛ اما در نهایت باید دانست که این بازوان قوی نظامی است که دشمنان را حتی از فکر تجاوز باز می دارد. به ویژه در جهان امروز که دیگر نهادهای بین المللی از رمق افتاده اند.