مردم، چشم‌انتظار توافق؛ آیا اعتماد عمومی در حال بازسازی است؟

آرزو قادری
روزنامه نگار

در سرزمینی که نفس اقتصادش به شماره افتاده و ریه‌های زندگی‌اش پر از غبار تحریم است، مذاکره به مثابه نسیمی است در دل کویر، آغازی برای بارانی که می‌تواند خاک ترک‌ خورده را جانی دو باره ببخشد.
سال‌هاست مردم این دیار، در آفتاب بی‌رحمِ فشارهای معیشتی، با سایه‌ای از ناامنی اقتصادی خو گرفته‌اند. تحریم‌ها صرفاً عدد و رقم‌ نیستند، بلکه زخم‌هایی بی‌ صدا بر پیکر امید مردم‌اند؛ زخم‌هایی که علاوه بر سفره‌ها، رؤیاها را نیز نحیف کرده ‌اند.
در چنین شرایطی، مذاکره و رفع تحریم ها، هم چون چراغی در انتهای راهروی تاریکِ اقتصاد ایران، می‌درخشد. چشمان بی‌ قرار مردمی که دیگر حتی آینده را با احتیاط نگاه می‌کنند، این روزها به خبری روشن دوخته شده است: «آیا گفت‌ و گوهای تهران و واشینگتن می‌تواند قفلِ سنگینِ تحریم را بشکند؟» و «آیا می‌توان به لبخندی از جنس صلح، به نانی از جنس آسایش، به فردایی بدون اضطراب قیمت دلار، امیدوار بود؟».
در دل هر واژه‌ای که بر میز مذاکرات جاری می‌شود، امید پنهان است؛ امیدِ پدری که از شرمندگی نگاه فرزندش می‌گریزد، امید مادری که با خستگی تورم به جنگ اقتصادی رفته، امید جوان نخبه ای که به‌ جای بلیت خروج از کشور و مهاجرت، دنبال سرزمینی برای ساختن و توسعه می‌گردد.
در پس هر جمله دیپلماتیک، صدای خاموش میلیون‌ها انسان است که خواهان زندگی‌اند، نه زیستن به اجبار. مردم این سرزمین، نه رفاه‌های افسانه‌ای، که تنها گرمی نانی بر سفره، آرامشی در بازار و افقی روشن‌تر برای آینده هستند.
اکنون که طرفین در دو سوی میز مذاکره، با نیت روشن‌تری نشسته‌اند، گویی زمینِ دیپلماسی، آمادگی زایش دارد. توافق، اگر محقق شود، تنها امضای چند مقام نیست؛ بلکه نغمه‌ای است از صلح، بر بامِ خانه‌هایی که سال‌هاست در خاموشی، نگران فردای خودند.
و اینک، بیش از همیشه مردم این را می‌دانند که صلح، نه فقط واژه‌ای سیاسی، بلکه درمانی است برای زخم‌هایی که اقتصاد، معیشت و اعتماد را به تاراج برده‌اند.

*آیا امکان دستیابی به توافق صلح آمیز هسته ای وجود دارد؟
فیض الله عرب سرخی، فعال سیاسی طی گفت و گویی با خبرنگار نوآوران در پاسخ به سؤال فوق، گفت: در شرایط فعلی ایران و آمریکا هر دو قصد مذاکره دارند و با این قصد و برنامه پای میز مذاکرات حضور یافته اند. هر دو طرف معتقدند که به هر حال مسائل و مشکلاتی وجود دارد، اما اکنون به مرحله مذاکره رسیده اند و مصالح و منافع طرفین ایجاب کرده است که به مذاکره بپردازند. ترامپ، مذاکره با جمهوری اسلامی را در برنامه‌ های خود داشته و بارها قبل از آغاز مذاکرات و حتی در دوران تبلیغات انتخاباتی نیز بر این مسأله تاکید کرده است. از این رو می توان گفت هر دو طرف با قصد قبلی و با یک برنامه مشخص وارد مذاکرات شده اند.
وی ادامه داد: هر دو طرف قصد دارند که در مذاکرات به نتیجه برسند و در این راستا بر کف مطالبات خود تأکید دارند. مکرر در اظهار نظرات ترامپ و مقامات آمریکایی می شنویم که می گویند: «ایران بمب اتم نداشته باشد» که این یک تقاضای حداقلی است. جمهوری اسلامی ایران نیز در مذاکره با آمریکا بر حفظ صنعت هسته‌ای تأکید کرده و از سوی دیگر هم تصریح کرده است که ما هرگز در پی بمب اتم نبوده و نیستیم. بنابراین تعیین کف انتظارات به عنوان مطالبه طرفین، نشانه این است که هر دو طرف قصد به نتیجه رساندن مذاکره را دارند.

*اقناع مخالفین مذاکره
عرب سرخی با بیان این که ایران و آمریکا موفق شدند مخالفین مذاکره را به نوعی قانع کنند یا نقش آفرینی شان را به حداقل ممکن برسانند، عنوان کرد: طرف آمریکایی در داخل با جریانات تندروی آمریکایی و هم چنین افراطیون حامی اسرائیل و حتی نتانیاهو مواجه است که مخالف مذاکره آمریکا با ایران بودند؛ اما این جریانات مهار شدند. در ایران نیز همین طور است و جریانات افراطی به شدت مخالف مذاکره با ایالات متحده بودند و مکرر به مذاکره و چهره‌های طرفدار مذاکره و دولت حمله می‌کردند؛ ولی هر چه به پیش رفتیم، این جریان مهار شده و نهایتاً تأثیری گذاری شان بر مذاکره به حداقل رسید.
این فعال سیاسی با اشاره به این که در پایان مذاکرات دور قبل، دو طرف اعلام کردند مذاکرات وارد فاز فنی شده است، اظهار داشت: تقریباً می توان گفت در حال حاضر، توافقات اصلی صورت گرفته و تکلیف برخی امور مشخص شده است. طرفین مذاکره اعلام کرده اند که مذاکرات وارد فاز فنی شده و در حقیقت به مرحله تهیه و تدوین متن رسیده است؛ به این معنا که توافقات کلی انجام شده و مذاکرات به روند مناسبی رسیده و تحلیلگران نگاه مثبتی دارند.

* تأثیرات قابل توجه مذاکرات بر فضای اقتصادی و اجتماعی
عرب‌سرخی، این روند از مذاکرات را در چارچوب کف مطالبات قابل تحقق دانست و گفت: مذاکراتی که تاکنون صورت گرفته است، تأثیرات قابل توجهی بر فضای اقتصادی کشور داشته است. با نگاهی به وضعیت بازارهای اقتصادی ایران هم چون بورس، دلار، سکه، طلا و ارزهای مجازی شاهد هستیم که بازارها و هم چنین فضای جامعه با آرامشی مواجه شده است و افراد، چشم انتظار دستیابی به حصول توافق هستند و اخبار مذاکرات را با جدیت دنبال می کنند و امیدوار به نتیجه بخش بودن گفت و گوها هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که طی سال‌های اخیر، افکار عمومی به شدت نسبت به حاکمیت بی اعتماد شده اند و با توجه به شرایط فعلی، این مذاکرات و دستیابی به توافق تا چه اندازه در ترمیم اعتماد عمومی مؤثر هستند، گفت: زمینه های بی اعتمادی مردم نسبت به وضع موجود، موارد متعددی را در بر می گیرد که به اعتقاد بنده، در خصوص همه آن ها باید حاکمیت تصمیم بگیرد و وارد عمل شود؛ اما مهم ترین مطالبه مردم در حال حاضر، رفع تحریم ها و به دنبال آن حل مشکلات اقتصادی و معیشتی است.
این فعال سیاسی در پایان گفت: مردم ایران با نگاه خوش‌بینانه، مذاکرات را دنبال می کنند و انتظار دارند که با رفع مشکلات اقتصادی، این خوش‌بینی افزایش پیدا کند و فشارهای اقتصادی از دوش مردم برداشته شوند و نهایتاً وضعیت معیشتی افراد، بهبود پیدا کند.