اعتماد مردم به روحانیت نسبت به قبل از انقلاب، افزایش داشته است

سرویس سیاسی: روز دوشنبه (اول اردیبهشت ۱۴۰۴) یادداشتی به قلم آقای “عباس عبدی” با عنوان “آینده روحانیت” در نوآوران انتشار یافت که با توجه به اهمیت مطالب آن، واکنش های متفاوتی در سطح جامعه و نیز فرهیختگان حوزه و دانشگاه بر انگیخت و در پی داشت. یکی از این واکنش ها، گفت و گوی “حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده”، عضو محترم هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با خبرگزاری حوزه در روز پنج شنبه (چهارم اردیبهشت ۱۴۰۴) بود. گر چه در گفت و گوی ایشان اشاره‌ای به یادداشت آقای عبدی نشده بود، لذا برای اطمینان از آقای ملک‌زاده استعلام کردیم و گفتند که بله هدف شان پاسخ به همان یادداشت آقای عبدی بوده است.
از آن جا که ایجاد بستری مناسب برای تبادل آرا و تعامل اندیشمندان جامعه با یکدیگر از اهداف اولیه یک‌ فعالیت رسانه ای محسوب می‌شود، در تماس تلفنی روزنامه نوآوران با حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده، ضمن تقدیر از ابراز عقیده اشان در خصوص یادداشت آقای عبدی، به ایشان پیشنهاد شد در صورت پاسخ احتمالی آقای عبدی به مصاحبه یاد شده و در صورت تمایل، جوابیه ای به نوآوران ارسال دارند تا نسبت به انتشار آن اقدام شود.
شایان ذکر است در صورت موافقت این دو بزرگوار ارجمند، نوآوران آمادگی دارد تا با برگزاری گفت و گویی حضوری دو و یا چند جانبه‌ای (میز گرد) و ایجاد فضایی مطلوب جهت تضارب آرا و تبادل نظر، ان شاءالله بیش از پیش شأن و مرتبت روحانیت مکرم در جامعه – که مسلماً خواست قلبی طرفین نیز می باشد – حفظ شده و فزونی گیرد.
در زیر گفت و گوی حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با خبرگزاری حوزه تقدیم خوانندگان می شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این که نادیده گرفتن خدمات و برکات نهاد روحانیت، عین بی انصافی است، تصریح کرد: نقد عملکرد برخی روحانی‌نماها نباید به معنای نفی خدمات و برکات نهاد روحانیت تلقی شود.
حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه اظهار داشت: در رابطه با جایگاه روحانیت در جامعه ایران و آینده آن اخیراً مباحثی در فضای مجازی مطرح شده و برخی به بهانه این موضوع خواسته اند تا به زعم خود جایگاه اصلی روحانیت و اعتبار اجتماعی آن را زیر سوال ببرند.
وی افزود: پیش از هر چیز باید توجه داشته باشیم که به هر حال نهاد روحانیت نیز همچون بسیاری دیگر از نهادهای اجتماعی با کاستی‌ها و ضعف ها و چالش‌هایی همواره روبرو بوده و این مساله قابل انکار هم نیست، کما این که روحانیت هم خودش را هرگز معصوم و مصون از نقد ندانسته است.

*روحانیت فاقد ایراد نیست اما…
وی همچنین گفت: حضرت امام(ره) در پیام معروف منشور روحانیت بعد از اینکه حمایت قاطعی از روحانیت دارند و به این حمایت تصریح می‌کنند بیان می دارند که تبیین جایگاه و خدمات روحانیت به این معنا نیست که ما معتقد باشیم روحانیت فاقد اشکال و ایراد است کما این که ما در درون حوزه، روحانیون وابسته مقدس نما و تحجر گرا داشته ایم و نیز کسانی که با ظاهر حوزوی حتی علیه انقلاب و اسلام فعالیت می‌کردند و الان هم هستند و حتی با قیافه مقدس و مذهبی، تیشه به ریشه دین و انقلاب می‌زند.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم ادامه داد: اما با این وجود اینکه ما با تمرکز بر برخی نقدها و آسیب ها که وجود دارد بخواهیم عملکرد عده‌ای را به همه نهاد روحانیت تعمیم بدهیم و به این وسیله دستاوردها و خدمات و به اصطلاح آثار مثبت مجموعه روحانیت را نادیده بگیریم و زیر سوال ببریم این خلاف انصاف و واقعیت‌های موجود جامعه است.

*روایتگری رسانه ای دشمن با بزرگ‌نمایی ضعف ها
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر ما نباید اسیر فضای مجازی بشویم به خصوص با عنایت به این مساله که به هر حال دشمن در فضای مجازی سعی می کند تا ضعف ها و آسیب ها را بزرگنمایی کرده و در روایتگری رسانه ای آن هم به شکل مغرضانه به تخطئه نهاد روحانیت بپردازد.
وی گفت: در هر نهضت و انقلاب الهی و مردمی واقعیت این است که این علمای اسلام بودند که به عنوان اولین کسانی که همیشه حامی مردم بودند وارد عمل شده و در خط مقدم مبارزه با ظلم قرار داشتند. حضرت امام(ره) تعبیری دارند در منشور روحانیت مبنی بر این که شما کدام انقلاب مردمی و اسلامی را می‌توانید سراغ بگیرید که در آن حوزه و روحانیت، پیشکسوت ایثار و شهادت نبوده و در خط مقدم مبارزه با ظلم قرار نداشته اند.

*شهدای روحانیت؛ مایه افتخار یک ملت
حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده افزود: حضرت امام (ره) در همین جا اشاره می کنند به واقعه ۱۵ خرداد و نیز حوادث قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و این که شهدای روحانیت به نسبت دیگر اقشار جامعه و به نسبت جمعیت خودش بیشترین شهید را تقدیم اسلام و انقلاب کرده است. در همین منشور روحانیت ایشان تأکید می‌فرمایند که ما خدا را سپاس می‌گذاریم که از دیوارهای فیضیه گرفته تا سلول‌های مخوف رژیم شاه و از کوچه و خیابان تا مسجد و محراب امامت جمعه و جماعات همیشه تا خطوط مقدم جبهه‌ها و میادین مین این خون پاک شهدای حوزه و روحانیت بوده که بر زمین ریخته شده است و در پایان جنگ نیز باز آمار مربوط به شهدا و جانبازان و مفقودین حوزه های علمیه نسبت به قشرهای دیگر بیشتر بوده است.
وی بیان داشت: خود این مساله نشان می دهد که روحانیت برای دفاع از اسلام و کشور اسلامی ایران و برای صیانت از استقلال و عزت مردم همیشه تا چه حد مهیا بوده و در صحنه حضور داشته است و لذا افتخار روحانیت مومن و انقلابی این است که هیچگاه در انقلاب و نظام اسلامی شأن ویژه‌ای برای خودش قائل نبوده و همیشه در ردیف افراد متوسط و حتی محروم جامعه به لحاظ بهره مندی از خدمات اجتماعی قرار داشته است.

*چرا دشمن به دنبال ضربه زدن به روحانیت است؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین گفت: گاهی اوقات عده ای به بهانه نقد حضور روحانیت در مسائل سیاسی مباحثی مطرح می کنند که چرا روحانیت در مسائل سیاسی و به اصطلاح امور سیاسی دخالت میکند و همچنین زمام امور اجرایی را به دست می‌گیرد و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب تعبیری دارند در خصوص نقش و جایگاه روحانیت و تأکید می کنند دشمن نقش و تأثیر کلیدی روحانیت در جامعه ایران را دیده و به همین خاطر به دنبال ترویج رویکرد اسلام منهای سیاست و اسلام منهای روحانیت است که این سخن به معنای جدایی دین از سیاست است چرا که خوب می داند ضربه و خدشه به روحانیت زمینه ساز ضربه و خدشه به اسلام و انقلاب می شود.
وی داد: طبعاً وظیفه و کار اصلی روحانیت، تعلیم و تربیت مردم و تبلیغ دین بر پایه تعالیم الهی است که این ها جزو وظیفه اصلی و ذاتی روحانیت به شمار می روند و بر این اساس ورود روحانیت به فضای سیای نیز در راستای عمل به وظیفه ذاتی خود و به خصوص مقابله با ظلم و بی عدالتی است کما این که بر اساس فرمایش نورانی امیرالمؤمنین(ع)، مبارزه با ظلم و ظالم و حمایت از مظلوم، از وظایف عالمان دین است کما این که در روایت داریم که علما ورثه انبیا هستند و حضرت امام(ره) تعبیری دارند مبنی بر این که حیطه مسئولیت روحانیون همه مسئولیت‌های پیامبراکرم(ص) است به جز آن هایی که منحصر به شخص پیامبر(ص) می باشد.

*روحانیت اصیل همواره در خط مقدم مبارزه با ظلم بوده است
حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده همچنین ابراز داشت: در طول تاریخ روحانیت و حوزه‌های علمیه همیشه در خط مبارزه با ظلم و استعمار و استکبار بوده اند و به خصوص در تاریخ معاصر کشور ما بزرگانی همچون شهیدآیت الله مدرس، آقا نورالله اصفهانی، آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی، آیت الله العظمی سید حسین بروجردی(ره) تا چهره تابناکی همچون حضرت امام(ره) الگو و پیشگام در این مسیر بوده اند.
وی افزود: همان طور که می دانیم انقلاب اسلامی ایران نیز با هدایت مرجعی همچون امام خمینی(ره) به ثمر رسید و امام در گفتار نورانی اش، سیاست را به معنای وسیع کلمه یعنی حق انبیا و شغل انبیا بیان می فرمود و لذا خود ایشان به پیروی از سیره و رفتار رسول الله(ص) و امیرالمؤمنین(ع) در مسائل سیاسی و حکومتی، دخالت روحانیت در سیاست رو جزو وظایف قطعی می دانست کما این که بعد از پیروزی انقلاب نیز با حضور موثر همین قشر بود که توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی خنثی شده است.

*دخالت در سیاست جزو شئون مهم علما و روحانیت است
وی گفت: البته بدیهی است که حضور در عرصه اجتماعی و اجرایی همیشه با انتظارات و نارضایتی ها و انتقادهایی همراه بوده و است، اما این مساله نباید باعث شود که بخواهیم غیرمنصفانه جایگاه حوزه و روحانیت را تخطئه کنیم و یا این که به بهانه دورماندن از نقدها و بعضاً نارضایتی ها، نسخه کنار رفتن روحانیت از مدیریت سیاسی کشور را تجویز بکنیم که این مساله انتخاب رویکرد عافیت طلبانه و بر خلاف انتظار اسلام از روحانیت دینی است.
عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم ادامه داد: مقام معظم رهبری تعبیر جالبی دارند مبنی بر این که ممکن است برخی بگویند اگر حوزه‌های علمیه وارد مسائل جهانی، مسائل سیاسی و نیز مسائل نمی شد، اینقدر دشمن نمی‌داشت و محترم‌تر از امروز بود که این مساله در واقع یک جور مغالطه است چرا که هیچ جمعی، هیچ نهادی و هیچ مجموعه با ارزشی به خاطر انزوا و کناره‌گیری و گوشه نشینی و خنثی بودن در افکار عمومی احترام برانگیز نبوده است و بعد از این هم نخواهد بود، چرا که احترام به مجامع و نهادهای بی‌تفاوت و خنثی که دامن از مسائل چالشی برمی‌چینند یک احترام صورری است و به معنای دقیق کلمه خودش نوعی بی احترامی است و در این جا حضرت آقا تاکید می‌کنند که ما نباید به نگاه عافیت طلبانه به بهانه قداست بخشیدن به روحانیت دچار شده و خودمان را از مسائل سیاسی و اجرایی کنار بکشیم که این در حقیقت ضررش بسیار بیشتر خواهد بود.

*توجه به یک مغالطه درباره اعتماد مردم به روحانیت
وی گفت: از سوی دیگر برخی بیان می دارند که امروز در مقایسه با گذشته، نفوذ و جایگاه اجتماعی روحانیت به دلیل دخالت در سیاست و مسائل اجرایی خدشه‌دار شده و در این جا باید توجه داشته باشیم که از ابتدای انقلاب تاکنون، دشمنان برای جدا کردن روحانیت از نظام همیشه تبلیغ می‌کردند که حضور در عرصه سیاست باعث کاهش جایگاه اجتماعی روحانیت می شود و حال آن که امروز با گذشت ۴۶ سال از پیروزی انقلاب برخلاف تبلیغات که عمدتاً متمرکز در فضای مجازی بوده، اعتبار و اعتماد مردم به روحانیت در مقایسه با قبل از انقلاب نه فقط کاهش پیدا نکرده بلکه به مراتب بیشتر هم شده است.
حجت الاسلام و المسلمین ملک‌زاده در خاتمه افزود: در واقع پیوند مردم و روحانیت به خصوص در مراسم ها و مناسک های مذهبی همچون اعتکاف، مناسبت های دینی و انقلابی یک پیوند عمیق و ناگسستنی است و لذا نباید به تبلیغات سوء دشمن و ایادی داخلی آن ها توجه کرد، ضمن آن که هیچ گاه هم نباید از آسیب شناسی نهاد روحانیت برپایه رویکرد دینی و انقلابی غافل ش