یورو در مسیر سبقت گرفتن از دلار

رئیس بانک مرکزی اروپا در سخنرانی اخیر خود در برلین به فرصتی بی‌سابقه برای ارتقای جایگاه یورو در عرصه بین‌المللی اشاره کرد که به واسطه سیاست‌های ناپایدار و متغیر دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، ایجاد شده است. به گفته وی، این شرایط می‌تواند یورو را در رقابت با دلار، که سال‌ها به عنوان ارز غالب جهانی شناخته شده، قدرتمندتر سازد و به کشورهای عضو اتحادیه اروپا اجازه دهد از امتیازاتی بهره‌مند شوند که تاکنون تنها برای آمریکا محفوظ بوده است.
به گزارش رویترز، کریستین لاگارد تاکید کرد که اگر دولت‌های اروپایی بتوانند موانعی را که مدت‌ها مانع از توسعه اقتصادی کامل اتحادیه اروپا شده‌اند، از میان بردارند، این بلوک اقتصادی قادر خواهد بود هزینه‌های استقراض خود را کاهش دهد و در برابر نوسانات شدید نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی محافظت بهتری داشته باشد. وی این شرایط را فرصتی مهم و تاریخی برای اروپا توصیف کرد که «لحظه جهانی یورو» نامیده شده و آن را فرصتی طلایی برای افزایش خوداتکایی و کنترل بیشتر بر آینده اقتصادی قاره سبز دانست؛ اما هشدار داد که به دست آوردن این جایگاه آسان نخواهد بود و باید با جدیت و همت بالا پیگیری شود.
اظهارات لاگارد نشان‌دهنده آن است که سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا قصد دارند از سیاست‌های چالش‌برانگیز و گاهی متناقض دولت آمریکا بهره ببرند تا جایگاه یورو را در نظام مالی جهانی تقویت کنند. این رویکرد با استقبال سرمایه‌گذارانی مواجه شده که در واکنش به جنگ تعرفه‌ای و بی‌ثباتی‌های اقتصادی، دلارهای خود را فروخته‌اند و به دنبال گزینه‌های مطمئن‌تر و پایدارتر هستند. پیش‌تر، لاگارد گفته بود که تقویت یورو در برابر دلار اگرچه به نظر غیرمنطقی می‌رسد، اما کاملاً قابل توجیه است.
لاگارد همچنین به تاریخچه جایگاه دلار اشاره کرد و بیان داشت که اقدامات آمریکا، مانند پایان تبدیل‌پذیری دلار به طلا در دهه ۱۹۷۰ توسط ریچارد نیکسون، توانسته بود سلطه دلار را به چالش بکشد؛ اما در آن زمان هیچ جایگزین قابل‌توجهی برای دلار وجود نداشت. اکنون اما یورو به عنوان دومین ارز مهم جهانی، جایگاه خود را تثبیت کرده است و می‌تواند به عنوان رقیبی جدی مطرح شود.
در گزارش جدید بانک مرکزی اروپا که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، تاکید شده که جایگاه یورو در بازارهای بین‌المللی پایدار باقی مانده است. لاگارد سه حوزه کلیدی را برای پیشرفت بیشتر یورو مشخص کرد: نخست، ایجاد و حفظ زیرساخت‌های ژئوپلیتیکی قوی و پایدار که متضمن تعهد به تجارت آزاد و افزایش امنیت است. دوم، تکمیل و توسعه بازار واحد اروپا که شامل حمایت از شرکت‌های نوپا، اصلاح مقررات و ایجاد اتحادیه‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری می‌شود که تاکنون پیشرفت قابل توجهی نداشته‌اند. سوم، افزایش تامین مالی مشترک در سطح قاره برای پروژه‌های حیاتی از جمله دفاع، موضوعی که هنوز در میان سیاستمداران محل بحث و اختلاف است.
لاگارد گفت که تامین مالی مشترک می‌تواند به ایجاد یک بازار اوراق بهادار عمیق‌تر و متنوع‌تر منجر شود که برای جذب سرمایه‌گذاران حیاتی است. از دید وی، منطق اقتصادی حکم می‌کند که تامین مالی عمومی باید به صورت مشترک انجام شود تا اروپا بتواند به تدریج عرضه دارایی‌های امن خود را افزایش دهد.
این سخنان با دیدگاه‌های اخیر ایزابل اشنابل، یکی دیگر از اعضای هیئت اجرایی بانک مرکزی اروپا، همسو است که بر اهمیت بازار بزرگ اوراق قرضه اروپا به عنوان پیش‌نیاز تقویت نقش یورو تاکید کرده است. علاوه بر این، لاگارد بر ضرورت حفظ ساختارهای قانونی و نهادی قوی برای تضمین اعتماد سرمایه‌گذاران تاکید کرد.
در جریان همان رویداد در برلین، یواخیم ناگل، رئیس بانک مرکزی آلمان، نیز به نکات مشابهی اشاره کرد و افزود که اروپا باید همکاری‌های خود را عمیق‌تر کند و انعطاف‌پذیری بیشتری نشان دهد. او گفت: «شاید در گذشته بیش از حد خوش‌بین بودیم و تصور می‌کردیم شرایط همواره پایدار خواهد بود، اما اکنون زمان آن رسیده که به بازنگری در مدل اقتصادی، سیاست دفاعی و راهکارهای افزایش استقلال اقتصادی خود بپردازیم».