استرس؛ عامل اصلی پیری مغز

مترجم: مریم نصیری

با افزایش سن، مغز دچار تغییراتی می‌شود که ممکن است منجر به کاهش حافظه، کندی در پردازش اطلاعات و اختلالات شناختی شود. با این حال، پیری مغز اجتناب‌ناپذیر نیست و می‌توان با اقدامات پیشگیرانه، سلامت مغز را حفظ کرد.
ورزش منظم نه‌تنها برای سلامت جسمی مفید است، بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت مغز دارد. فعالیت بدنی باعث افزایش جریان خون به مغز، تحریک رشد سلول‌های عصبی جدید و بهبود عملکرد شناختی می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر قرار دارند.
رژیم غذایی نقش مهمی در سلامت مغز ایفا می‌کند. رژیم‌های غذایی مانند رژیم مدیترانه‌ای و MIND که بر مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و چربی‌های سالم تأکید دارند، با کاهش خطر زوال شناختی مرتبط هستند. همچنین، مصرف اسیدهای چرب امگا 3، به‌ویژه EPA و DHA، برای حفظ عملکرد مغز ضروری است.
مدیتیشن و تمرینات ذهن‌آگاهی می‌توانند به کاهش استرس، بهبود تمرکز و افزایش انعطاف‌پذیری مغز کمک کنند. مطالعه‌ای در بیمارستان عمومی ماساچوست نشان داد که مدیتیشن پیشرفته می‌تواند پیری مغز را به‌طور متوسط تا ۵.۹ سال معکوس کند.
درگیر شدن با موسیقی، چه از طریق نواختن ساز، چه از طریق گوش دادن فعال، می‌تواند عملکرد شناختی را بهبود بخشد. مطالعات نشان می‌دهد که فعالیت‌های موسیقیایی با افزایش حافظه، حل مسئله و سرعت پردازش اطلاعات مرتبط هستند.
فعالیت‌های ذهنی مانند حل پازل، یادگیری زبان جدید یا انجام بازی‌های فکری می‌توانند به تقویت حافظه و عملکرد شناختی کمک کنند. این فعالیت‌ها با ایجاد مسیرهای عصبی جدید، مغز را فعال و جوان نگه می‌دارند.
خواب نقش حیاتی در تثبیت حافظه و پاک‌سازی مواد زائد از مغز دارد. کم‌خوابی مزمن می‌تواند منجر به اختلالات شناختی و افزایش خطر ابتلا به زوال عقل شود. توصیه می‌شود بزرگسالان بین ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه داشته باشند.
فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا از عوامل خطر برای زوال شناختی هستند. با کنترل این عوامل از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش و در صورت لزوم دارو، می‌توان سلامت مغز را حفظ کرد.
مصرف سیگار و الکل می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب برساند و خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد. پرهیز از این مواد برای حفظ سلامت مغز ضروری است.
برقراری ارتباطات اجتماعی منظم می‌تواند به کاهش استرس، افزایش رضایت از زندگی و حفظ عملکرد شناختی کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد که افراد اجتماعی کمتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار دارند.
استرس مزمن می‌تواند به مغز آسیب برساند و عملکرد شناختی را کاهش دهد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند به حفظ سلامت مغز کمک کنند.
پیری مغز یک فرآیند طبیعی است، اما با اتخاذ سبک زندگی سالم، می‌توان روند آن را کند یا حتی معکوس کرد. فعالیت بدنی منظم، تغذیه سالم، خواب کافی، تحریک ذهنی، مدیریت استرس و ارتباطات اجتماعی از جمله راهکارهای مؤثر برای حفظ سلامت مغز هستند. با اجرای این راهکارها، می‌توان از زندگی سالم و پویایی در دوران سالمندی لذت برد.