نقش حیاتی رسانه‌ها در جلوگیری از التهاب روانی جامعه
در شرایط حساس و پرتنش فعلی که کشورمان با تهدیدها و حملات نظامی از سوی اسرائیل مواجه است، نقش رسانه‌ها به عنوان رابط میان اخبار و افکار عمومی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می‌کند. رسانه‌ها نه تنها وظیفه دارند اخبار را به درستی و به موقع به مردم منتقل کنند، بلکه باید مراقب باشند که انتشار اخبار نادرست، شایعات و اطلاعات ناصحیح، فضای روانی جامعه را متشنج نکند و از ایجاد رعب و وحشت گسترده جلوگیری شود.
در شرایط حساس و پرتنش فعلی که کشورمان با تهدیدها و حملات نظامی از سوی اسرائیل مواجه است، نقش رسانه‌ها به عنوان رابط میان اخبار و افکار عمومی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می‌کند. رسانه‌ها نه تنها وظیفه دارند اخبار را به درستی و به موقع به مردم منتقل کنند، بلکه باید مراقب باشند که انتشار اخبار نادرست، شایعات و اطلاعات ناصحیح، فضای روانی جامعه را متشنج نکند و از ایجاد رعب و وحشت گسترده جلوگیری شود.
در زمان جنگ یا هر بحران امنیتی، روان جامعه بسیار شکننده و آسیب‌پذیر است. اخبار نادرست، اغراق‌آمیز یا خارج از چارچوب واقعیت می‌توانند به سرعت موجب ترس و اضطراب جمعی شوند و باعث بروز واکنش‌های هیجانی و حتی واکنش‌های اجتماعی منفی و افزایش بی‌اعتمادی شوند. در چنین شرایطی، رسانه‌ها به مثابه رکن مهمی در سیستم اطلاع‌رسانی باید با مسئولیت‌پذیری و دقت بالا عمل کنند.
پرواضح است که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در دوران بحران، کنترل انتشار شایعات و فیک‌نیوزهاست که به راحتی می‌توانند از طریق شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و حتی رسانه‌های غیررسمی منتشر شوند.
این اخبار جعلی معمولاً از اطلاعات ناقص یا عمدتاً ساخته ذهن افراد ناشی می‌شوند که هدف آن ها ایجاد وحشت، سردرگمی و کاهش روحیه عمومی است. رسانه‌های رسمی و خبرگزاری‌ها باید با دقت، صحت و اعتبار منابع خبری را بررسی کنند و از انتشار هرگونه خبری که تأیید نشده و یا شواهد کافی ندارد، خودداری کنند.
در شرایط جنگ، نقش رسانه‌ها تنها اطلاع‌رسانی نیست؛ بلکه وظیفه دارند با انتخاب زبان و لحن مناسب، آرامش روانی مردم را حفظ کرده و روحیه همبستگی و مقاومت ملی را تقویت کنند. اخبار باید به گونه‌ای منتشر شوند که ضمن رعایت اصل واقعیت، از ایجاد دلهره و تشویش بی‌مورد خودداری شود. همچنین باید زمینه‌ساز امیدواری و اعتماد عمومی باشند و پیام‌هایی از اتحاد و همبستگی جامعه و نیروهای امنیتی منتقل کنند.
نظام اطلاع‌رسانی باید به گونه‌ای سازمان‌یافته عمل کند که اخبار از مسیرهای رسمی و معتبر منتقل شوند و ضمن هماهنگی با نهادهای امنیتی و نظامی، از بروز پراکندگی اطلاعات جلوگیری شود. این امر علاوه بر کاهش شایعات، باعث می‌شود که مردم در جریان صحیح و به‌روز از اتفاقات باشند و از سردرگمی و نگرانی بی‌مورد در امان بمانند.
هر خبری که منتشر می‌شود باید علاوه بر صحت، تبعات احتمالی آن در جامعه نیز در نظر گرفته شود. انتشار اطلاعاتی که می‌تواند منجر به ایجاد بحران و ترس غیرمنطقی شود باید به شدت کنترل گردد. قطعاً رسانه‌ها باید نقش مشاورانه و مسئولانه خود را در این زمینه ایفا کنند.
علاوه بر رسانه‌های رسمی، شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در انتشار اخبار دارند که گاهی منبع اصلی شایعات و اخبار جعلی محسوب می‌شوند. آموزش و آگاهی‌بخشی به کاربران برای سنجش صحت اطلاعات، مراجعه به منابع معتبر و پرهیز از اشتراک‌گذاری اخبار بدون تأیید، امری ضروری است. رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی باید در این زمینه فعال باشند و با کمپین‌های اطلاع‌رسانی عمومی، سطح آگاهی جامعه را بالا ببرند.
یکی از راهکارهای مهم در مدیریت جریان اطلاعات در شرایط جنگی، ایجاد هماهنگی و ارتباط نزدیک میان رسانه‌ها و نهادهای رسمی نظامی است. این همکاری باعث می‌شود تا اخبار رسمی و دقیق به موقع به دست مردم برسد و از انتشار اخبار متناقض و نادرست جلوگیری شود. چنین هماهنگی‌ای باعث افزایش اعتماد عمومی به رسانه‌ها و نهادهای مسئول می‌شود و در نتیجه جامعه کمتر در معرض تشویش و نگرانی غیرضروری قرار می‌گیرد.
رسانه‌ها و خبرنگاران باید در چنین شرایط حساسی، بیش از همیشه به اصول اخلاقی حرفه‌ای پایبند باشند. در کنار سرعت در انتشار اخبار، دقت در صحت اطلاعات، حفظ بی‌طرفی و رعایت شأن انسانی مخاطب باید مورد توجه باشد.
انتشار اخبار کذب یا اغراق‌آمیز، علاوه بر ایجاد رعب و وحشت عمومی، می‌تواند پیامدهای امنیتی و اجتماعی سنگینی به دنبال داشته باشد که ترمیم آن ها بسیار دشوار است.
در شرایط جنگی و بحرانی که ایران در حال حاضر با آن روبه‌روست، رسانه‌ها باید با رعایت اصول حرفه‌ای، اخلاقی و مسئولیت‌پذیری، از ایجاد فضای روانی ملتهب و متشنج جلوگیری کنند. انتشار اخبار صحیح و موثق، پرهیز از شایعه‌پراکنی، تقویت روحیه عمومی و مدیریت دقیق جریان اطلاعات می‌تواند به حفظ امنیت روانی جامعه کمک کند و از تشدید بحران‌های غیرضروری جلوگیری نماید.
این موضوع نه تنها به ثبات اجتماعی کمک می‌کند بلکه نقش مهمی در حمایت از تلاش‌های نظامی و امنیتی کشور ایفا می‌کند و اعتماد عمومی به رسانه‌ها و نهادهای رسمی را حفظ می‌نماید. در پایان باید گفت آرامش روانی جامعه، پایه اساسی مقاومت ملی است و رسانه‌ها باید با همه توان در راستای این هدف عمل کنند.